OD WARTOŚCI SKŁADKI MOŻE ZALEŻEĆ PRZYSZŁA EMERYTURA
Inwestycje w III filarze
Ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym coraz skuteczniej podbijają rynek ubezpieczeniowy. W ubiegłym roku o ponad 5 punktów procentowych wzrósł ich udział w ogólnej składce brutto w porównaniu z 1998 rokiem. Ten rok może się okazać jeszcze lepszy, rusza bowiem III filar.
Udział w składce brutto zarówno indywidualnych jak i grupowych ubezpieczeń z funduszem inwestycyjnym jest z roku na rok coraz bardziej znaczący. Na koniec ubiegłego roku, według wstępnych wyników towarzystw ubezpieczeniowych, wynosił on już prawie 30 proc.
Uzupełnienie emerytury
Wchodzący na polski rynek ubezpieczyciele rozpoczynają działalność od polis życiowych z funduszem inwestycyjnym. W tym roku będą one odgrywać jeszcze bardziej znaczącą rolę ze względu na start III filara. Tutaj przodować będą zapewne grupowe ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym oferowane w zakładach pracy. Jednak również ważne będą indywidualne ubezpieczenia, które w przyszłości mają gwarantować wyższą emeryturę.
Zdaniem Ewy Lewickiej, pełnomocnika rządu ds. reformy zabezpieczenia społecznego, III filar jako dobrowolny może rozwijać się wolniej niż postępy całej reformy emerytalnej. Da jednak szansę osobom dużo zarabiającym na wyższą emeryturę.
— Polisy z funduszem inwestycyjnym, grupowe i indywidualne w znacznym stopniu uzupełnią, a moim zdaniem nawet zdominują, rozwiązania przyjęte jako III filar systemu emerytalnego. Nie pracownicze programy emerytalne i nie fundusze inwestycyjne, ale właśnie polisy ubezpieczeniowe będą w przyszłości głównym źródłem polskiej emerytury — uważa Andrzej Wojtyński, prezes Gerling Życie.
Polisa dla młodych
Indywidualne ubezpieczenia na życie z funduszem emerytalnym w najbliższym czasie staną się więc prawdopodobnie produktem popytowym. Jest to oferta dla osób starszych, które pozostają w starym systemie, czyli w ZUS i ich emerytury będą obliczone na dotychczasowych zasadach, a tym samym nie będą zbyt wysokie. Jak również dla osób, dla których przyszła emerytura z I i II filara, wynosząca 50-55 proc. ostatniej pensji — nie będzie wystarczająca.
— Są to też produkty dla osób młodych, których sytuacja, zarówno zawodowa jak i rodzinna, będzie się dynamicznie zmieniać — mówi Danuta Gołaszewska, dyrektor ds. indywidualnych ubezpieczeń na życie w Allianz.
Indywidualne ubezpieczenia na życie z funduszem inwestycyjnym charakteryzuje duża elastyczność i możliwość indywidualnych decyzji ubezpieczonego, w co będą inwestowane jego pieniądze. Wyróżnia je także cały szereg umów dodatkowego zabezpieczenia, jakie daje właściwie każdy ubezpieczyciel.
Przykładowo klient może wykupić ubezpieczenie: na wypadek śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku (Zurich Życie oferuje taką klauzulę rozszerzającą gratis dwa produkty), na wypadek trwałego inwalidztwa wskutek nieszczęśliwego wypadku, śmierci małżonka, dziecka i ciężkiej choroby etc.
W Amplico Life ubezpieczenie na życie z funduszem inwestycyjnym składa się z dwóch części: indywidualnego ubezpieczenia mieszanego na życie i dożycie z funduszem inwestycyjnym — Życie Plus oraz umowy dodatkowej — ubezpieczenia na dożycie z funduszem inwestycyjnym Lokata. Ostatnia jest rozszerzeniem oszczędnościowej części polisy podstawowej. Amplico tworzy tzw. rachunek inwestycyjny, na którym lokowane są składki za tę umowę.
Do wniosków dodatkowych do umowy należy również możliwość ubezpieczenia bezskładkowego, czyli takiego, kiedy ubezpieczony nie opłaca dalszych składek, a umowa pierwotna pozostaje w mocy, ale o zmniejszonej sumie ubezpieczenia. Taki wariant przewiduje oferta Amplico Life, Cigna, Commercial Union, Allianz, Royal PBK, Zurich Życie. Często również, jak w przypadku Nationale-Nederlanden czy Alte Leipziger Hestia, towarzystwo może przejąć opłacanie składek, jeżeli ubezpieczony nie może ich wnosić w wyniku niezdolności do pracy.
Zmiana umowy
Ubezpieczenie z funduszem inwestycyjnym działa natychmiast po zawarciu umowy — przez całą dobę, na całym świecie. Polisy takie od tradycyjnych życiowych produktów odróżnia duża elastyczność mierzona np. poprzez możliwość zmiany sumy ubezpieczenia i wartość składki. W tradycyjnych życiowych produktach ubezpieczeniowych raz umówioną składkę opłaca się przez cały czas trwania ubezpieczenia. Różni je także łączenie elementów ubezpieczeniowych z inwestycyjnymi i oba te elementy przy wyborze danego produktu powinny być jasno scharakteryzowane (także przez agenta ubezpieczeniowego).
Z reguły w każdą rocznicę polisy towarzystwo może wyrazić zgodę na obniżenie lub podwyższenie sumy ubezpieczenia. Ubezpieczyciel może wówczas zaproponować nowe warunki ubezpieczenia. Ubezpieczony w rocznicę może także podwyższyć lub obniżyć regularną składkę ubezpieczeniową. Takie szanse dają: Alte Leipziger Hestia, Allianz Życie, Zurich Życie, Amplico Life. I jest to bardzo ważny element każdej tego typu umowy.
Monitorowanie inwestycji
Bardzo ważna, a może nawet najważniejsza w tych ubezpieczeniach, jest możliwość kontrolowania inwestycji dokonywanych przez towarzystwo, dostęp do informacji oraz możliwość zmiany funduszu inwestycyjnego, jeśli nie odpowiada on klientowi. Taka forma ubezpieczenia daje też szansę dokonywania wpłat doraźnych, czyli składek dodatkowych — tak jest np. w Zurich Życie, Royal PBK, NN i CU.
Z reguły towarzystwa dysponują co najmniej dwoma funduszami inwestycyjnymi. Różnią się one strukturą aktywów, stopniem ryzyka i spodziewanymi zyskami. Najczęściej TU dysponują bezpiecznie inwestującymi funduszami. W przypadku kilku towarzystw — np. Inter Życie, inwestowanie składek klientów oddane jest towarzystwom funduszy inwestycyjnych, które zarządzają kilkoma funduszami inwestycyjnymi. Alte Leipziger Hestia oferuje zaś sposób gromadzenia kapitału tworzony w kooperacji z TFI Skarbiec. Ciekawym przypadkiem jest towarzystwo Skandia, która oferuje zdywersyfikowany Multiportfel. Do wyboru jest aż 16 funduszy inwestycyjnych sześciu towarzystw funduszy inwestycyjnych.
Właściwie zawsze klient ma możliwość przenoszenia środków pomiędzy funduszami oferowanymi przez TU czy TFI, może także dokonać zmiany udziałów poszczególnych funduszy w inwestowanej składce. Tak jest m.in. w CU, Zurich Życie, Allianz, NN, Alte Leipziger Hestia, PZU Życie oraz Warta Vita.
Ważna alokacja
Dla każdej polisy towarzystwo otwiera rachunek jednostek inwestycyjnych. Inwestowana część składki przeliczana jest na jednostki jednego z kilku oferowanych ubezpieczeniowych funduszy inwestycyjnych. Najistotniejszą konstrukcją ubezpieczenia jest poziom alokacji składki (czyli ta część składki, która jest inwestowana). W ubezpieczeniu Superbonus Commercial Union przez cały czas trwania ubezpieczenia inwestowane jest 96 proc. składki. Inaczej sytuacja wygląda np. w Alte Leipziger Hestia. Tutaj w pierwszym roku inwestowane jest 32 proc., od drugiego jest to już 93 proc. składki (w składkach doraźnych — 96 proc.). W Amplico Life stanowi to 92 proc., Royal PBK w ubezpieczeniu z funduszem inwestycyjnym począwszy od drugiego roku składki są w 100 proc. przeznaczone na zakup jednostek funduszu (w pierwszym roku alokacja waha się od 36 do 63 proc.). Natomiast w ubezpieczeniu ze składką jednorazową Royal PBK alokacja wynosi od 96 do 102 proc. (powyżej 100-proc. alokacja — klient otrzymuje rodzaj premii od towarzystwa). Ubezpieczenie rodzinne Zurich Życie daje w pierwszym roku alokację wysokości 30,5 proc., od drugiego do 100,5 proc., jeżeli składka przewyższa trzykrotnie minimum — alokacja wynosi odpowiednio 31 i 101 proc. Natomiast w ubezpieczeniu emerytalno-inwestycyjnym alokacja to — 100 proc., a przy składce dodatkowej 101 proc.
Wiek ograniczony
Wiek osoby, która może przystąpić do ubezpieczenia różni się w poszczególnych towarzystwach. I tak, przykładowo: w Filar Życie — od 16 do 60 lat, PZU Życie — od 18 do 60 lat, Allianz Życie — od 18 do 71 lat, a w Royal-PBK — od 15 do 56 lat. W Zurich Życie w zależności od ubezpieczenia: rodzinne 15-60 lat, młodzieżowe 1-15 lat, emerytalno-inwestycyjne 1-60 lat. W NN ubezpieczeni mogą mieć maksymalnie 50 lat.
Czas trwania polisy może być nieokreślony (CU) bądź terminowy (np. przez 40 lat w Royal PBK) Składki wpłacane są w różnej formie — w cyklu miesięcznym, kwartalnym, półrocznym lub rocznym, ewentualnie w formie jednorazowej np. w Skandii i Royal PBK. Podobnie różna jest minimalna wielkość składki, od 100 zł miesięcznie (CU — Superbonus, Royal PBK), do minimalnej rocznej wysokości 1000 zł (Zurich — ubezpieczenie rodzinne). W większości przypadków nie są wymagane badania lekarskie.
Wypłata świadczeń
Klient może świadczenie wypłacić jednorazowo albo zamienić to na rentę kapitałową, dożywotnią lub na określony czas, czy nawet przenieść jej część na małżonka (w Amplico Life). Nationale-Nederlanden, gdy ubezpieczony skończy 60 lat powiększy wartość zgromadzonego kapitału o premię. Amplico Life natomiast dorzuca wypracowany zysk. W przypadku śmierci ubezpieczonego towarzystwo z reguły wypłaca większą z kwot: albo wartość polisy (wartość zgromadzonych na rachunku klienta jednostek ubezpieczeniowych funduszy inwestycyjnych) albo sumę ubezpieczenia (np. CU, Zurich Życie). Możliwe jest też częściowe wypłacenie pieniędzy i kontynuowanie ubezpieczenia. Tutaj jednak trzeba zwrócić uwagę na fakt, że w początkowych latach wypłaty podlegają opłacie zdefiniowanej, np. jako procent wartości polisy (tak jest np. w Zurich Życie). Ciekawostką jest to, że Allianz Życie daje możliwość zaciągnięcia w towarzystwie pożyczki na dowolny cel pod zastaw polisy, do wysokości 50 proc. środków zgromadzonych w funduszu inwestycyjnym.
Katarzyna Ostrowska