Zarząd Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych (PSIK) widzi szansę na poprawę sytuacji na rynku inwestycyjnym dzięki uruchomieniu programu Innovate Poland. Aby to nastąpiło, program, który może ruszyć pod koniec pierwszego kwartału 2026 r., powinien zapewnić możliwość udziału instytucjonalnych inwestorów prywatnych z kraju i zagranicy oraz ciągłość finansowania.
— Każda przerwa w cyklu inwestycyjnym prowadzi do zaburzenia finansowania rozwoju. Fundusz funduszy Innovate PL wraz z Future Tech Poland, czyli te 4 mld zł, stanowią jedynie kapitał startowy, który ma pomóc w stworzeniu dojrzałego ekosystemu oraz zbudować kompetencje lokalnych inwestorów do inwestowania w tę klasę aktywów, co jest czasochłonnym i kosztownym procesem — mówi Anna Wnuk, dyrektor zarządzająca PSIK.
Nowe zachęty podatkowe mogą ożywić giełdę
Inwestycje private equity i venture capital stanowią około 0,15 proc. polskiego PKB, natomiast w Europie jest to średnio 0,6 proc.
— Udział naszego rynku w PKB jest wciąż czterokrotnie niższy niż średnia europejska, nie wspominając już o liderach, takich jak Wielka Brytania czy Izrael. Mimo sukcesów nadal jesteśmy na początku drogi. Główną barierą pozostaje brak lokalnego kapitału, co skutkuje niedoinwestowaniem innowacji lub ucieczką firm za granicę w poszukiwaniu finansowania — mówi Andrzej Bartos, prezes PSIK i senior partner w funduszu Innova Capital, dodając, że w ciągu ostatnich 10 lat fundusze PE/VC w Polsce zainwestowały 10 mld EUR w ponad 700 spółek, a ze wsparciem lokalnych inwestorów wpływ będzie znacznie większy.
Przypomina, że na rynkach zachodnich fundusze finansowane są przez inwestorów prywatnych, fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundacje uniwersyteckie i family offices. W Polsce ważną rolę na wczesnym etapie odegrał Polski Fundusz Rozwoju, ale źródła publiczne, choć ważne na starcie, nie zastąpią kapitału prywatnego niezbędnego do dalszego skalowania.
Sylwester Janik, wiceprezes PSIK i partner zarządzający Cogito Capital, zwraca uwagę, że spółki z portfeli funduszy private equity trafiają na giełdy papierów wartościowych, jednak polska giełda nie jest często wybieraną opcją, od kiedy fundusze emerytalne przestały być głównym graczem.
— Liczymy, że zmiany w OFE, PPK i nowe zachęty podatkowe ożywią giełdę — mówi Andrzej Bartos.
Szansą na większą liczbę debiutów jest większa liczba spółek z polskim kapitałem.
— Jeśli spółka ma większość inwestorów zagranicznych, naturalnym kierunkiem IPO jest giełda w Stanach Zjednoczonych, bo Europa, poza niektórymi giełdami, np. w Amsterdamie, nie jest wybierana za względu na mniejsza grupę potencjalnych inwestorów. Gdyby w akcjonariacie był polski kapitał, argument za debiutem w Warszawie byłby silniejszy. Spółki operacyjnie związane z Polską mogą rozważyć dual listing — mówi Sylwester Janik.
Rozwój Innovate Poland zależy od zmian legislacyjnych
Zanim firmy dojrzeją do debiutu giełdowego, potrzebują kapitału na wzrost. PSIK widzi szansę na pobudzenie rynku dzięki strukturze Fund of Funds (FoF, funduszu funduszy), która w ramach Innovate Poland będzie tworzona przez BGK, PZU i PFR w zakresie funduszu inwestującego w fundusze private equity, private debt i growth, oraz BGK i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego w ramach nowego funduszu Future Tech Poland skoncentrowanego na funduszach VC i growth.
— Inwestorzy zagraniczni, w tym duże fundusze emerytalne czy ubezpieczyciele, są gotowi inwestować w Polsce, jednak ich pojedyncze inwestycje to często kwoty z rzędu 100 mln EUR przy ekspozycji 10 proc. Nasze fundusze są nadal za małe dla takiego partnera. Struktura FoF może być właśnie rozwiązaniem dla inwestorów zagranicznych, aby wejść na polski rynek przy zachowaniu dywersyfikacji portfela — mówi Andrzej Bartos.
Kolejną grupą, która ma zapewnić dopływ kapitału na polski rynek VC i PE, są polscy inwestorzy prywatni. Innovate Poland ma umożliwić bezpieczne inwestowanie w zdywersyfikowany portfel funduszy. Przyciągnięcie szerokiego kapitału komercyjnego wymaga jednak zmian legislacyjnych.
— Oczywiście jesteśmy w stanie wykonać pierwszy krok. Mowa tu o uruchomieniu struktury i zespołu oraz zapewnieniu minimalnych środków na start ze strony instytucji, które już się zadeklarowały, czyli PFR, BGK i PZU. Aby program spełnił swoją rolę i skutecznie przyciągnął szeroki kapitał komercyjny, musimy jednak pójść znacznie dalej w kwestiach legislacyjnych — mówi Andrzej Bartos.
Barierą są obciążenia kapitałowe na rynku bankowym i ubezpieczeniowym oraz przeszkody natury prawnej i praktycznej w inwestowaniu pieniędzy z OFE i PPK.