Dekarbonizacja budownictwa niesie ze sobą same korzyści, a Unia Europejska widzi w tym sektorze ogromny potencjał – mówił Szymon Firląg, prezes Związku Pracodawców – Producentów Materiałów dla Budownictwa, podczas debaty zainicjowanej przez Grupę Selena na temat neutralności klimatycznej. Wyzwanie, jakie stoi przed branżą, jest jednak bardzo ambitne i wymaga współpracy wielu podmiotów.
Rok 2050 - taką datę graniczną na dekarbonizację wszystkich budynków w krajach wspólnoty wyznaczyła Unia Europejska. Cel ten wynika z przyjętej w 2018 r. unijnej dyrektywy dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), według której domy budowane po 31 grudnia 2020 r. mają być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii (tzw. NZEB, czyli nearly zero energy building). Plan jest częścią szerszego projektu Zielonego Ładu, zakładającego osiągnięcie neutralności klimatycznej właśnie do 2050 r.
Jak dużo pracy będzie wymagało to zadanie, pokazują dane z naszego kraju. W 2020 r. zaledwie 1 proc. budynków jednorodzinnych w Polsce można było uznać za energooszczędne, a prawie 70 proc. było ogrzewanych przy użyciu węgla i wymagało modernizacji. W przypadku nieruchomości użyteczności publicznej i budynków nierodzinnych sytuacja wygląda już lepiej, ale w perspektywie celów postawionych przez UE, branżę czeka ogromne wyzwanie, wymagające współpracy wielu podmiotów - od deweloperów, inwestorów czy producentów materiałów aż do administracji rządowej i lokalnej.
Przepisy to za mało
O tym, jak sprostać temu skomplikowanemu zadaniu, dyskutowali uczestnicy debaty, zainicjowanej przez Grupę Selena, producenta i dystrybutora produktów chemii budowlanej. Zaproszeni eksperci dyskutowali, jakie warunki muszą być spełnione, by sektor budownictwa osiągnął neutralność klimatyczną do 2050 r.
Transmisję z wydarzenia można obejrzeć na Vimeo
– Cel ten, tylko w samym sektorze budownictwa mieszkaniowego, wymaga ograniczenia zapotrzebowania na energię końcową, czyli dostarczaną do budynków, o ponad 60 proc., a także emisji związanej z ich użytkowaniem o 85 proc. Obowiązujące regulacje nie gwarantują nam spełnienia tych warunków, poza tym dotyczą one tylko nowych budynków, co nie rozwiązuje problemu, ponieważ głównymi emitentami w sektorze budownictwa są obiekty istniejące - wyjaśnił Andrzej Wiszniewski, prezes Narodowej Agencji Poszanowania Energii.
Ekspert podkreślił, że same regulacje prawne nie wystarczą, by realizować założenia Zielonego Ładu. Potrzebne będą również zwiększenie atrakcyjności ekonomicznej termomodernizacji istniejących zasobów oraz informacja i edukacja, dotychczas mocno zaniedbywanie, zwłaszcza gdy za punkt odniesienia przyjmiemy naszych sąsiadów z Unii Europejskiej.
Współpraca i edukacja
Na rolę edukacji i budowania świadomości społecznej zwracał też uwagę Szymon Firląg.
– Wciąż nie udało się w Polsce wprowadzić klas energetycznych, takich jak mamy na sprzętach AGD. To byłoby duże ułatwienie i stymulacja dla rynku, by dążyć w kierunku budynków bardziej efektywnych energetycznie. Taki mechanizm sprawdza się na innych rynkach europejskich. Warto iść w tym kierunku, by budynki były bardziej energooszczędne, ale też by wszyscy wiedzieli, z jakimi korzyściami to się wiąże - mieszkanie w lepszym komforcie, mniej zanieczyszczeń, rozwiązania bardziej przyjazne środowisku i większa wartość nieruchomości przy sprzedaży lub wynajmie - wymieniał prezes Związku Pracodawców – Producentów Materiałów dla Budownictwa.
Biznesową perspektywę dekarbonizacji budownictwa przedstawił Krzysztof Domarecki, prezes Grupy Selena.
– Europejski przemysł nie czekał na nowe przepisy, które będą zmierzały do zbalansowania emisji czy zeroemisyjności. Inicjatywy zmierzające do redukcji emisji CO2 czy podniesienia efektywności energetycznej pojawiały się już w latach 80. i Selena również podejmowała takie działania. 20 lat temu zaczęliśmy produkować pianę montażową, która wprowadziła najwyższy standard izolacyjności okien. Przy jej użyciu montowane są okna w ponad 100 krajach - zaznaczył.
Teraz grupa opracowała kolejną innowacyjną technologię, pozwalającą znacznie ograniczyć emisję i oszczędzać energię.
– To innowacja na skalę światową. Na rynek od lat trafiają bowiem różne rozwiązania dotyczące uszczelniania okien, ale ich mankamentem był fakt, że próbowały spełniać podwyższone wymagania środowiskowe, a jednocześnie były dość trudne w montażu i stosunkowo dużo kosztowały. W związku z tym ich stosowanie było ograniczone. Tymczasem WINS to system, który wprowadza skuteczną ochronę przed utratą ciepła i zmniejsza emisję CO2, ale przede wszystkim umożliwia masowe użycie – wyjaśniał Domarecki.
Działać już teraz
Rok 2050 wydaje się odległą perspektywą, ale konkretne działania trzeba podjąć już teraz. Wśród potrzebnych kroków eksperci wskazywali m.in. dalsze zaostrzenie przepisów, zakaz stosowania paliw stałych (a później również kopalnych) do ogrzewania budynków, modernizację istniejących systemów ciepłowniczych czy działania edukacyjne, by przekonywać kolejne osoby o realnych korzyściach płynących z energooszczędnych rozwiązań. Wszystkie te działania pozwoliłby zwiększyć tempo termomodernizacji, dziś utrzymującej się na poziomie około 1 proc.
– To jest możliwe, ale wymaga dobrze przemyślanego wsparcia. Mamy tu dobre przykłady, jak program wsparcia dla fotowoltaiki. Jeśli odniesiemy go do liczby budynków jednorodzinnych, widzimy że ma tempo rozwoju na poziomie 3 procent. Trzeba się zastanowić, dlaczego ten program się udał i przenieść te wzorce. Proces termomodernizacji jest oczywiście dużo bardziej skomplikowany, kosztowny i czasochłonny, ale z mojego doświadczenia wynika, że czasem ludziom się po prostu nie chce lub nie mają wsparcia - mówił Szymon Firląg.
– Barierą brak własnych środków na termomodernizację i tu trzeba się skoncentrować na różnych rodzajach programów wsparcia, dostosowanych do zasobności portfela – dodał.
Skorzystają wszyscy
Takie działania wymagają współpracy wielu podmiotów, posługujących się tymi sami standardami i wartościami. Organizacją, która łączy różne środowiska wokół idei zrównoważonego budownictwa jest Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC. Prowadząc szereg badań, ale też nawiązując relacje, pomaga usprawnić proces zielonej transformacji w branży.
– Osiągnięcie neutralności klimatycznej to zadanie bardzo ambitne i bardzo skomplikowane. W tej drodze każdy z nas, począwszy od deweloperów, inwestorów, architektów, wykonawców, producentów materiałów budowlanych, po uczelnie, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, administrację rządową i lokalną – ma swoje zadania i tylko razem, w tej synergii, mamy szansę osiągnąć efekt, do którego dążymy – podkreślała w trakcie debaty Alicja Kuczera, CEO PLGBC.
Te zadania stara się realizować Selena. Nie tylko opracowując innowacyjne rozwiązania, ale też krusząc bariery mentalne, m.in. poprzez pracę z architektami i deweloperami na placach budowy.
– To na nas spoczywa ciężar przekazania wiedzy, w jaki sposób używając nowych technologii i nowych produktów można dbać o środowisko, zmniejszyć koszty dewelopera czy inwestora, a przy tym jeszcze ograniczyć czas pracy, bo na tym też polega przełomowy charakter rozwiązania Tytan WINS - tłumaczył Krzysztof Domarecki.
Jak dowiedzieliśmy się w trakcie debaty, zastosowanie WINS przyspiesza pracę wykonawcy – instalatora okien – aż czterokrotnie. Ponadto rozwiązanie to zapobiega utracie energii w budynku mieszkalnym aż o 30 procent, dzięki czemu redukuje emisję gazów cieplarnianych do atmosfery, a dodatkowo pozwala zaoszczędzić nawet 1,5 tys. zł rocznie.
Zdekarbonizowane budownictwo to także zdrowsze warunki mieszkaniowe, o czym przypomniał Rafał Schurma, CEO Visio Architects and Consultants.
– Ta zmiana będzie korzystna dla wszystkich, szczególnie dla zdrowia publicznego. Chodzi przecież nie tylko o ograniczenie emisji CO2, ale też innych zanieczyszczeń jak benzoapireny, pyły PM10 czy PM2,5. Podmioty, które już wiedzą, jak budować niskoemisyjnie, mogą uzyskać przewagę konkurencyjną, a te, które jeszcze nie stosują tych rozwiązań będę musiały się ich nauczyć - powiedział w drugiej części debaty Rafał Schurma.
Udział w niej wzięli również Michał Specjalski (dyrektor Dywizji Okna i Drzwi w Grupie Selena), Ewa Kosmala (Global Division Senior Marketing Manager w Grupie Selena) oraz Andrzej Błaszczyk z portalu Oknotest.pl. Wszyscy byli zgodni - proces dekarbonizacji budownictwa wymaga rozwijania rozwiązań użytkowych i przystępnych - takich, które nie tylko spełnią normy Unii Europejskiej, ale też przyniosą odczuwalne korzyści wszystkim zainteresowanym.
