Jak duży jest rynek benefitów pozapłacowych w Polsce?
Rynek benefitów pozapłacowych w kraju jest dość spory, wart ok. 16 mld zł, stabilny i nie podlega gwałtowanym wzrostom, choć w porównaniu z rynkami choćby naszych sąsiadów czy z krajami Europy Zachodniej jest to dość mały rynek. Dla porównania np. Rumunia, którą można porównać z Polską pod względem liczby pracowników na rynku pracy, na samo dofinansowanie wyżywienia pracowniczego przez pracodawców wydaje równowartość 16 mld zł. A przecież mówimy o całym rynku benefitów pozapłacowych.
Dlaczego w Polsce ten rynek jest tak niewielki?
Przede wszystkim brakuje nam odpowiedniego podejścia systemowego do całej struktury benefitów pozapłacowych, czyli skupienia się na ustrukturyzowaniu ich, doprecyzowania przepisów prawnych tak, żeby nie budziły wątpliwości, zwłaszcza wśród pracodawców, którzy nie do końca wiedzą, jak się nimi posługiwać. Dużo pracy przed nami, pracodawcami, żeby zagospodarować ten rynek i wsparcie dla pracownika, zwłaszcza w kwestiach związanych z ESG, które jest jednym z elementów wspierania społeczeństwa.
ESG jest szansą, ale pewnie są też wyzwania. Czy nie jest tak, że w czasach wysokiej inflacji i ogromnej presji płacowej w firmach pracownicy bardziej skupiają się na wymaganiach związanych z wysokością wynagrodzeń niż na dodatkowych benefitach?
To się moim zdaniem nie wyklucza, ponieważ pozostałe rynki Europy Centralnej i Wschodniej są bardzo podobne do naszego – też borykają się z wysoką inflacją, dużą presją płacową, mają bardzo niskie bezrobocie, a jednocześnie walczą o talenty. Te zjawiska nie są więc jednoznacznie przypisane tylko Polsce, Czesi i Słowacy też mają ten problem. Jeżeli spojrzymy z tego punktu widzenia, wydaje mi się, że jedno nie wyklucza drugiego. Czyli z jednej strony mamy presję płacową i płace faktycznie rosną, co widać po wskaźnikach. A z drugiej strony w innych krajach pojawiają się też duże wzrosty we wsparciu pracowniczym, poprzez benefity pracownicze.
Czym zatem kusić pracownika, poza kwestiami płacowymi? Jakie benefity cieszą się największym zainteresowaniem wśród polskich pracowników?
W I kwartale 2023 r. przeprowadzono ciekawe badania dla Edenred, w podziale na generacje – X, Y i Z. Chcieliśmy wiedzieć, co je różni, ale też co łączy. Pod względem benefitów wszyscy nasi ankietowani jednoznacznie, bez względu na wiek i generację, do której przynależą, stwierdzili, że benefity są dla nich bardzo ważne – nie tylko ze względu na dobre postrzeganie pracodawcy, ale też w procesie rekrutacji liczy się dla nich to, jakiego pakietu można oczekiwać od pracodawcy. Hitem wśród pracowników wszystkich generacji staje się dofinansowanie posiłków, np. w formie karty lunchowej, która jest wysoko oceniana przez wszystkich pracowników niezależnie od wieku.
Jakie jeszcze benefity, poza dofinansowaniem posiłków, są w czołówce?
Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy wiążą bardzo duże oczekiwania ze wsparciem w tzw. mentalnym i psychicznym radzeniu sobie ze stresem, a także w walce ze stresem czy wypaleniem zawodowym. Wszelkie działania związane z tym zagadnieniem są bardzo dobrze postrzegane przez pracowników.
Czy praca zdalna pa pandemii nadal jest postrzegana jako jeden z benefitów? Czy może tak już wszyscy do niej przywykli, że nie wydaje się ona uatrakcyjnieniem oferty pracy?
To bardzo dobre pytanie. Już rok temu mówiłam, co było dość kontrowersyjne, że praca zdalna nie jest benefitem, tylko prawem do wykonywania pracy w miejscu, które jest bardziej dopasowane do pracownika i jego potrzeb. Nowe regulacje w kodeksie pracy w niektórych przypadkach nakładają na pracodawcę obowiązek zagwarantowania pracownikom pracy zdalnej na ich wniosek. Mówią też o tym, że staje się to normą, a wręcz obowiązkiem pracodawcy. W niektórych sektorach jest to już powszechne. Byłabym więc skłonna powiedzieć, że praca zdalna to raczej nowy wzór miejsca pracy w obecnych czasach niż benefit.
Czy benefity służą raczej do utrzymania obecnych pracowników, czy też do pozyskiwania nowych? Jak to wygląda w polskich firmach?
Wiemy, jak wygląda struktura rynku pracy w Polsce – mamy bardzo niskie, wręcz historycznie niskie bezrobocie. I wiemy, że to nie zmieni się na przełomie najbliższych lat. W związku z tym utrzymanie talentów w organizacji, ale też pozyskiwanie nowych, wiąże się nie tylko z płacą, ale też z dodatkowymi pakietami benefitów i to jest niezmiernie ważne zarówno przy zatrudnianiu, jak i w utrzymywaniu talentów.