Sprawdź, czy dostaniesz ulgę podatkową

Brak górnego pułapu rocznych przychodów to marchewka dla firm, ale sporym ograniczeniem są: wyłączenie wielu branż (szczególnie finansowej), ograniczenie do wskazanych inwestycji (np. fabrycznie nowe środki trwałe), zasilanie specjalnego rachunku tylko z własnego zysku, uprawnienie tylko dla osób fizycznych będących właścicielami spółek. To tylko niektóre zasady uprawniające do korzystania w przyszłym roku z tzw. ulgi inwestycyjnej. Obostrzeń jest kilkadziesiąt.

Ulga dla większego biznesu

Wchodzący w życie od nowego roku Polski Ład ma ułatwić firmom korzystanie nie tylko z estońskiego CIT, ale również z tzw. przyspieszonej amortyzacji związanej z funduszem na cele inwestycyjne. Te dwa mechanizmy uprawniają przedsiębiorców do ulgi podatkowej w zamian za inwestycje. Estoński CIT „nie chwycił” i tylko kilkaset firm w tym roku z niego skorzystało. Z naszych nieoficjalnych informacji wynika, że jeszcze gorzej jest w przypadku ulgi związanej z tworzeniem funduszu na cele inwestycyjne (czekamy na oficjalne dane resortu finansów).

Fundusz na cele inwestycyjne obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. W założeniu miał to być mocny mechanizm proinwestycyjny, pozwalający na szybsze zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów nakładów inwestycyjnych (w rozliczeniu podatku CIT). Aby to uczynić, trzeba utworzyć w banku specjalny rachunek w kapitale rezerwowym. Wydatki inwestycyjne z tego funduszu mogą stanowić koszty uzyskania przychodu, lecz pod warunkiem łącznego spełnienia wielu wyśrubowanych wymogów. Z tego powodu ulga nie cieszy się zainteresowaniem. W Polskim Ładzie rząd postanowił poluzować gorset wymogów. Ministerstwo Finansów (MF) wydało właśnie specjalne wytyczne, jak rozumieć i stosować nowe zasady.

Przede wszystkim zniknie górny próg 100 mln zł rocznych przychodów uprawniający do korzystania z ulgi. Oznacza to, że będą mogły starać się o nią firmy niezależnie od osiąganych przychodów, a więc także duże. „Podmioty decydujące się na zaliczenie w koszty podatkowe odpisów na fundusz na cele inwestycyjne w 2022 r. nie muszą już weryfikować wysokości przychodów za poprzedni rok podatkowy” — czytamy w objaśnieniach. Nowe przepisy wskazują jednak kilkadziesiąt warunków uzależniających skorzystanie z ulgi (przykłady w ramce). Wykluczają z prawa do niej także wiele kategorii podatników — np. banki, instytucje pożyczkowe, firmy inwestycyjne, firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, firmy w stanie upadłości, likwidacji lub restrukturyzacji. Pozwalają zaś skorzystać z niej spółkom akcyjnym, komandytowym, komandytowo-akcyjnym, ale tylko tym, których udziałowcami są osoby fizyczne.

Kolejne istotne zastrzeżenie MF brzmi: „Na wysokość możliwych do dokonania odpisów inwestycyjnych nałożono limit odpowiadający zyskowi osiągniętemu za rok poprzedzający dany rok podatkowy. W ten sposób uzależniono ich wysokość od rentowności podatnika. Aby podatnik mógł rozliczyć odpisy w kosztach podatkowych, odpisy te powinny odpowiadać wartości jego zysku (lub jego części), osiągniętego za rok poprzedzający dany rok podatkowy, przeznaczonego na wyodrębniony w kapitale rezerwowym fundusz na cele inwestycyjne, oraz równowartości środków pieniężnych faktycznie wpłaconych (nie później niż w dniu dokonania odpisu) na dedykowany rachunek raportowany w ramach STIR”.

Czas pokaże

Eksperci podkreślają, że zmiany rozszerzają dostęp do ulgi.

— Fundusz na cele inwestycyjne to rozwiązanie skierowane przede wszystkim do firm, które zamiast skorzystać z estońskiego CIT, wolą pozostać przy dotychczasowym sposobie rozliczania podatku dochodowego, np. po to, aby skorzystać z innych przysługujących im ulg podatkowych. Instrument łączy w sobie bowiem tradycyjny model opodatkowania CIT z korzyścią w postaci możliwości szybszego rozliczenia w kosztach nakładów inwestycyjnych. Zmiany otworzą dostęp do tego rozwiązania dla większej grupy firm, należy jednak pamiętać o wielu warunkach, które w dalszym ciągu trzeba spełnić. Sądzę, że nie będzie to mechanizm stosowany na masową skalę ze względu na utrzymanie wielu ograniczeń oraz fakt, iż spełniające kryteria firmy będą raczej preferowały estoński CIT — mówi Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich.

O liberalizacji zasad mówi też Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, ekspert Konfederacji Lewiatan.

— Łagodząc w Polskim Ładzie warunki korzystania z estońskiego CIT, rząd jednocześnie robi to dla ulgi związanej z funduszem na cele inwestycyjne. Teoretycznie rzecz ujmując, powinno to spowodować większe zainteresowanie przedsiębiorców tym narzędziem. Wliczanie w koszty odpisów na ten fundusz, jeszcze przed realnym wydaniem pieniędzy na inwestycję, może dla wielu być atrakcyjne. Nadal jednak trzeba spełnić bardzo dużo warunków, więc trudno przesądzić o skali, w jakiej firmy z niego skorzystają – mówi Przemysław Pruszyński.