Od ponad dziesięciu lat przedsiębiorcy mogą korzystać z gwarancji de minimis udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Są one solidnym zastrzykiem kapitału dla MŚP zarówno w czasach stabilnej koniunktury, jak i kryzysu gospodarczego. Z raportu „Efekty gwarancji de minimis po 10 latach funkcjonowania programu”, przygotowanego przez specjalistów departamentu badań i analiz BGK, wynika, że do końca września instrument ten pomógł 263 tys. MŚP zabezpieczyć kredyty na łączną kwotę ponad 294 mld zł.
Mateusz Olszak, dyrektor departamentu gwarancji i poręczeń w BGK, uważa, że mając wspomniane gwarancje właściciele firm częściej podejmują ryzyko biznesowe w warunkach niepewności gospodarczej.
– Przedsiębiorcy doceniają to wsparcie, bo pomaga im poprawić płynność finansową, obroty i pozycję rynkową firm, a także utrzymać zatrudnienie na odpowiednim poziomie. Uważają też, że gwarancje de minimis można łatwo i szybko zdobyć – podkreśla Mateusz Olszak.
Preferencyjne zasady
Przypomnijmy: gwarancje de minimis służą zabezpieczeniu spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego. Zgodnie z prawem łączna wartość pomocy uzyskanej przez jednego przedsiębiorcę nie może przekroczyć 200 tys. EUR w ciągu trzech kolejnych lat podatkowych. Ponadto przedsiębiorcy, którzy chcą ubiegać się o gwarancję, nie mogą mieć zaległości z tytułu opłat podatków i składek ubezpieczeniowych do ZUS lub KRUS.
Co istotne, na czas pandemii wprowadzono preferencyjne zasady udzielania tych gwarancji, które potem zostały wydłużone, aby przeciwdziałać skutkom kryzysu wywołanego wojną w Ukrainie. Na czym one polegają? Maksymalne kwoty wsparcia BGK to 1,5 mln EUR (dla gwarancji do pięciu lat) i 750 tys. EUR (dla gwarancji powyżej pięciu lat). Co ważne, firma nie może przekroczyć maksymalnego pułapu pomocy de minimis. Gwarancja zabezpiecza do 80 proc. kwoty kredytu. Obecnie jest ona bezpłatna dla MŚP. W przypadku kredytu obrotowego i inwestycyjnego jest udzielana odpowiednio na maksymalnie 75 i 120 miesięcy.
Autorzy raportu zwracają uwagę, że przedstawiciele biznesu, którzy w ubiegłym roku pozyskali wspomnianą pomoc z BGK, przyznają, że bez niej mieliby marne szanse na kredyt. Aż 60 proc. odbiorców gwarancji de minimis, którzy wcześniej ubiegali się o finansowanie, dostało albo odmowę albo niekorzystne warunki. Przedstawiciele banków uznali ich projekty za zbyt ryzykowne lub przerastające potencjał ich biznesów.
Właściciele małych przedsiębiorstw nieco częściej niż mikro i średnich firm twierdzą, że pozyskanie kredytu nie byłoby w ich przypadku możliwe bez gwarancji de minimis. Na utrudniony dostęp do finansowania projektów nieco częściej narzekają przedsiębiorcy działający na rynku krótko oraz ci z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem. Dotyczy to szczególnie sektorów: ochrony zdrowia, edukacji i kultury. Na ograniczony dostęp do kapitału częściej zwracają uwagę nabywcy kredytów obrotowych niż inwestycyjnych.
Z badania BGK wynika, że 91 proc. badanych przedsiębiorców poleciłoby ten instrument finansowy innym przedstawicielom MŚP.
– Zwiększony odsetek odbiorców gwarancji, jaki odnotowaliśmy w ubiegłym roku, utrzymuje się do tej pory. Są to przedsiębiorcy, którzy bez wsparcia z BGK nie otrzymaliby finansowania lub dostaliby je na gorszych warunkach. Preferencyjne zasady przyznawania gwarancji będą obowiązywały jeszcze do końca roku – zaznacza Mateusz Walewski, główny ekonomista BGK.
Zauważa, że co czwarta złotówka udzielana w ramach kredytów dla MŚP jest obecnie objęta zabezpieczeniem BGK.
– W ciągu ostatniej dekady dzięki naszemu programowi przedsiębiorcom udało się utrzymać i utworzyć łącznie 620 tys. miejsc pracy. Odbiorcy gwarancji BGK częściej niż inni przedstawiciele MŚP realizują innowacyjne inwestycje. Przeznaczają zdobyte finansowanie na zakup m.in. budynków, gruntów, wartości niematerialnych i prawnych, a także na prowadzenie projektów związanym m.in. z digitalizacją i cyfryzacją – wylicza Mateusz Walewski.
Podbój nowych rynków
Ponadto z raportu wynika, że odbiorcy gwarancji de minimis nieco częściej niż pozostałe MŚP eksportują towary do krajów pozaunijnych, które są obciążone nieco większym ryzykiem biznesowym. Dlatego – jak podkreślają eksperci BGK – przedsiębiorcom, którzy decydują się na działanie w tych państwach, może być trudniej otrzymać finansowanie bez gwarancji.
Warto dodać, że beneficjenci wsparcia z BGK ponad dwukrotnie częściej niż inni przedstawiciele MŚP dostrzegają poprawę płynności finansowej swoich firm.