Ta sprawa to kolejny dowód na to, że organy skarbowe nie szanują Konstytucji biznesu, która była oczkiem w głowie premiera Mateusza Morawieckiego. Urząd Skarbowy w Giżycku nie tylko nie przestrzega zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, ale wręcz odwleka wykonanie korzystnego dla niego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).
Poszkodowanym jest Polfink, hurtownia cukierków krówek należąca do Krzysztofa Ziemby.
Strach o 2 mln zł
W grudniu 2022 r. NSA rozpatrywał łącznie sześć spraw dotyczących tzw. wiążących informacji stawkowych (WIS), według których kajmak (masa do produkcji krówek) obciążony jest 23-procentowym VAT. NSA poparł pogląd przedsiębiorców - uznał kajmak za wyrób mleczny, a nie cukierniczy, i orzekł, że powinna obowiązywać stawka 5 proc.
- W lutym 2023 r. NSA sporządził pisemne uzasadnienie wyroku. Przedłożyliśmy je Urzędowi Skarbowemu w Giżycku wraz z wnioskiem o umorzenie postępowania podatkowego. Mimo że od wyroku upłynął niemal rok, do dziś nie możemy doprosić się zakończenia sprawy zgodnie z jego sentencją, czyli uznania, że kajmak nie jest wyrobem cukierniczym i nie można zastosować stawki 23 proc. VAT. Nie wiem, na co czeka urząd. Niby jeszcze gromadzi dowody, ciągle pyta nas o detale techniczne. Po wyroku NSA wszystko jest jasne. Przeciąganie postępowania podatkowego, które trwa już około dwóch lat, oznacza dla przedsiębiorcy stres i poczucie niepewności, niepozwalające normalnie działać. Nie traktuje się tak podatników w praworządnym państwie – mówi Ireneusz Krawczyk, radca prawny, pełnomocnik hurtownika krówek.
Dla Polfinku różnica między 23 a 5 proc. VAT oznacza ponad 2 mln zł. Co najmniej tyle musiałaby dopłacić firma, gdyby to fiskus wygrał w NSA.
Krzysztof Ziemba nie kryje rozczarowania postawą urzędu.
- Gdy w grudniu 2022 r. wygraliśmy w NSA, bardzo się cieszyliśmy, że wreszcie nasze problemy się skończą, bo urząd skarbowy umorzy sprawę, a my będziemy mogli skupić się na swojej działalności. Niestety, tak się nie stało. Sytuacja ta powoduje dużo nerwów, stresu i niepewności co do przyszłości naszej firmy – mówi przedsiębiorca.
Wyrób mleczny czy cukierniczy
Firma handluje krówkami litewskiego producenta. Przez wiele lat stosowała stawkę 5 proc., a fiskus ją akceptował. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wydawał bowiem WIS-y, że taki VAT obowiązuje na kajmak. Tak samo klasyfikował to Główny Urząd Statystyczny. W 2020 r. jednak dyrektor KIS zaczął zmieniać interpretacje na rzecz 23 proc. VAT.
– Wtedy urząd skarbowy w Giżycku stwierdził, że wstecznie, od 2016 r., rozliczy mojego klienta ze znacznie wyższego podatku VAT. Tak być nie powinno, bo WIS nie ma mocy w odniesieniu do przeszłości – mówi Ireneusz Krawczyk.
Zapytaliśmy skarbówkę o powody przewlekania postępowania w sprawie Polfinku.
- Z uwagi na obowiązującą tajemnicę skarbową nie możemy odpowiedzieć na pytania dotyczące konkretnego postępowania wobec konkretnego podatnika - mówi Renata Kostowska, rzecznik prasowy Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie, której podlega US w Giżycku.
W zamian otrzymaliśmy ogólne stanowisko olsztyńskiej IAS odnoszące się do tego typu spraw, które prezentujemy w ramce.
Organ podatkowy, prowadząc postępowania podatkowe, każdą sprawę traktuje indywidualnie. W ramach danej sprawy organ ma obowiązek rozpoznać stan faktyczny, ocenić wszystkie okoliczności, a następnie dokonać wyboru właściwej normy prawnej. Wyroki sądów administracyjnych zapadają w konkretnych sprawach i nie stanowią źródeł powszechnie obowiązującego prawa. Orzeczenia sądów zapadające w indywidualnych sprawach nie są bezpośrednio wiążące dla innych przedsiębiorców oraz innych okresów podatkowych. Różne stanowiska organów, jak również brak wystąpień niektórych producentów o WIS i stosowanie przez nich dotychczasowych klasyfikacji mogłoby doprowadzić do nierównej konkurencji na rynku, gdyż podobny produkt bywał klasyfikowany do kodów, którym odpowiadają różne stawki VAT, tj. 23 proc., 8 proc., 5 proc., a w związku z tarczą antyinflacyjną nawet 0 proc. Zatem zaistniałe rozbieżności godziłyby także w zasadę równości wobec prawa oraz reguły konkurencji. Natomiast zmiana dotychczasowej praktyki, zwłaszcza w stosunku do działań przedsiębiorców nieposiadających wiedzy o zapadających rozstrzygnięciach, wymaga uwzględnienia normy prawnej zawartej w art. 14. Prawa przedsiębiorców, zgodnie z którą organ bez uzasadnionej przyczyny nie odstępuje od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym. To wywołuje konieczność dodatkowych wyjaśnień. W tego rodzaju sytuacjach organy podatkowe, kierując się interesem podatnika, wydają rozstrzygnięcia, uwzględniając zasadę wyrażoną w art. 2a Ordynacji podatkowej, która stanowi, że niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika. Zastosowanie tej reguły wymaga jednak, jak w każdej sprawie, przeprowadzenia szerokiego i wnikliwego postępowania dowodowego, w tym w razie potrzeby pozyskania informacji z innych organów. Ilość podjętych działań przez organ podatkowy, nawet mimo szybkości działania, ma z kolei wpływ na czas trwania postępowania.
Sytuacji, kiedy NSA orzeka po myśli podatników, a organy nie respektują wytycznych sądu lub szukają sposobu na zakwestionowanie rozliczeń podatnika, jest więcej. Zdarza się to także w sprawach WIS. Tak nie może być. Jeśli w kontroli lub postępowaniu podatkowym urząd kwestionował stawkę VAT, a w sprawie dotyczącej WIS NSA przyznał rację podatnikowi, to skarbówka powinna bezwzględnie umorzyć postępowanie, a jeżeli pobrała domiar, musi oddać go z odsetkami. Brak umorzenia po niemal roku od wyroku NSA jest sytuacją kuriozalną i niedopuszczalną, uderzającą w podatnika.