Wirtualna wystawa o Żydach ukrywanych w warszawskim ZOO

Muzeum POLIN
opublikowano: 2015-05-06 14:35

Azyl, przystań, arka – tak o warszawskim ZOO mówili ci, którzy dzięki pomocy państwa Żabińskich przetrwali II wojnę światową. Mija właśnie 50 lat od uhonorowania rodziny Żabińskich tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Muzeum POLIN otworzyło wirtualną wystawę prezentującą historie Żydów ocalałych w ogrodzie zoologicznym.

Jan Żabiński, inżynier agronomii, fizjolog, miłośnik zwierząt, kierował przed wojną Warszawskim Ogrodem Zoologicznym. Wraz z żoną Antoniną, która dzieliła jego zoologiczną pasję, mieszkał w willi położonej na terenie ogrodu. Małżeństwo wspólnie rozwijało instytucję, sprowadzając do ZOO kolejne okazy zwierząt.

Tabliczka na Wzgórzu Pamięci w Jerozolimie stojąca przy drzewie oliwnym poświęconym Antoninie i Janowi Żabińskim.
Tabliczka na Wzgórzu Pamięci w Jerozolimie stojąca przy drzewie oliwnym poświęconym Antoninie i Janowi Żabińskim.
Muzeum POLIN

Gdy wybuchła wojna, większość zwierząt w ogrodzie zabito. Niektóre z nich ze względów bezpieczeństwa odstrzelili sami pracownicy - ich ucieczka podczas bombardowania mogła zagrozić bezpieczeństwu ludzi.  Inne zginęły służąc jako pożywienie dla ludności  lub też  podczas polowania zorganizowanego na terenie ZOO. Część zwierząt została przez Niemców wywieziona.

Żabińscy zaangażowali się w konspirację. W opustoszałych klatkach i pawilonach, a także w willi, ukrywali ludzi, broń i amunicję.  Schronienie w ZOO znalazło wielu Żydów.  Tajnymi lokatorami domu „Pod zwariowaną gwiazdą”, jak nazywano willę, były między innymi rzeźbiarka Magdalena Gross i pisarka Rachela Auerbach.

Po wojnie, w 1965 roku, na postawie złożonych przez ocalałych relacji, Jan i Antonina Żabińscy zostali uhonorowani tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

W wilii Żabińskich na terenie Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego została właśnie otwarta wystawa  o Żydach ukrywanych w ZOO.  Muzeum POLIN w ramach internetowego projektu „Polscy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci” uruchamia wirtualną wystawę opisującą historię ZOO w czasie okupacji – historię jego gospodarzy oraz niektórych osób, którym Żabińscy pomagali: rzeźbiarki Magdaleny Gross, pisarki Racheli Auerbach, boksera Samuela Keningsweina i entomologa Szymona Tenenbauma. Wystawa dostępna jest pod adresem: http://www.sprawiedliwi.org.pl/wystawa-pl/zydzi-ukrywani-w-zoo/