W nowelizowanej ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) powinna zostać wzmocniona prewencja, a nie zaostrzone kary - uważają przedstawiciele pracodawców, którzy w środę uczestniczyli w obradach zespołu prawa pracy i układów zbiorowych Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.
Przedstawiciele Kancelarii Prezydenta przekonywali, że prezydencki projekt nowelizacji, nad którym trwają obecnie prace w komisjach sejmowych, ma na celu zwiększenie skuteczności PIP. Jak zapewniali, uczciwi pracodawcy nie powinni obawiać się proponowanego podwyższenia kar.
Także wiceminister pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska podkreślała, że zaproponowana przez prezydenta nowela poprawi skuteczność PIP. Dodała, że rząd popiera stanowisko prezydenta.
Jednak według Witolda Polkowskiego z Konfederacji Pracodawców Polskich (KPP), bardzo wysokie kary nie poprawią stanu przestrzegania prawa, ponieważ koncentrują się na skutkach a nie przyczynach. "Sytuację może poprawić zwiększenie przez PIP działań prewencyjnych, czyli prowadzenie szkoleń oraz jasna interpretacja przepisów" - podkreślił Polkowski.
Ponadto według KPP, proponowane w noweli przekazanie do PIP realizowanych obecnie przez wojewodów zadań z zakresu kontroli legalności zatrudnienia, mogłyby zostać przekazane np. policji.
W ocenie KPP kary dla pracodawców powinny zostać zróżnicowane w zależności od stopnia zawinienia. "Dlaczego trzeba surowo karać dyrektora ZOZ-u, który nie wypłacił pracownikom pensji, ponieważ nie dostał pieniędzy na podwyżkę?" - pytał retorycznie Polkowski.
Także zdaniem Jacka Męciny z Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan", w projekcie brakuje rozszerzenia działań prewencyjnych. "Interpretacja przepisów prawa powinna być jasna tak, aby pracodawcy nie mogli tłumaczyć, że źle zrozumieli zapis" - stwierdził.
Według Jerzego Kędzierskiego z Forum Związków Zawodowych, w noweli powinny zostać zwiększone kompetencje nadzorcze wobec PIP działającej przy Sejmie Rady Ochrony Pracy, która obecnie jedynie przyjmuje sprawozdania PIP.
Dyrektor departamentu prawnego Głównego Inspektoratu Pracy Anna Tomczuk zwracała uwagę na fakt, że pozostawienie inspektorom jedynie uprawnień kontrolnych bez możliwości wydawania decyzji, które będą wydawane tylko przez okręgowych inspektorów pracy, spowoduje wydłużenie czasu pracy PIP. Ponadto taka zmiana wpłynie na konieczność rozbudowania Głównego Inspektoratu Pracy, gdzie będą wydawane decyzje.
"Pojawi się problem z natychmiastowym wydawaniem nakazów, a obecnie inspektor po kontroli na miejscu może wydać decyzję" - mówiła Tomczuk.
W projekcie nowelizacji przewidziano m.in. poszerzenie uprawnień Inspekcji o kontrolę legalności zatrudnienia i zaostrzenie kar dla pracodawców, naruszających prawa pracy. Górna granica grzywny, jaką inspektor pracy będzie mógł ukarać pracodawcę, ma zostać podniesiona z 1 tys. zł do 2 tys. zł; i do 5 tys. zł w przypadku pracodawcy ukaranego co najmniej dwukrotnie w ciągu dwóch lat.
Projekt wprowadza także zmiany do Kodeksu pracy. Przewiduje zaostrzenie kar dla pracodawców niewypłacających wynagrodzeń, naruszających przepisy o czasie pracy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy; minimalna kara ma wynosić 1 tys. zł, a maksymalna - 30 tys. zł.
Niewykonanie orzeczenia sądu, dotyczącego wypłaty wynagrodzenia, ma być traktowane jak przestępstwo (a nie wykroczenie, jak dotychczas) zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3 (reguluje to art. 218 kodeksu karnego).
Zgodnie z projektem PIP będzie mogła składać zażalenia na postanowienia prokuratora o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego i na postępowania o umorzeniu postępowania w sprawach, dotyczących naruszenia praw pracowniczych.
Do kompetencji PIP należeć ma także kontrola legalności zatrudnienia i kontrola zatrudnienia cudzoziemców. Dotychczas robiły to podległe wojewodom służby kontroli legalności zatrudnienia. Zgodnie z projektem pracownicy tych służb mają przejść do Państwowej Inspekcji Pracy (w końcu 2005 roku były to 304 osoby).
Projekt ogranicza także do 30 liczbę członków Rady Ochrony Pracy - organu nadzorującego działalność PIP.
Zespół Komisji Trójstronnej ustalił, że tematem kolejnego, zaplanowanego na wrzesień posiedzenia, będą prorodzinne stosunki pracy.(