W ramach wystawy czasowej Gabinet sztuki europejskiej w Zamku Królewskim w Warszawie zaprezentowane zostaną dzieła z Narodowego Muzeum Sztuki im. Bohdana i Warwary Chanenków w Kijowie. To największa i najcenniejsza kolekcją sztuki w Ukrainie, obejmująca dzieła europejskie, azjatyckie i starożytne. 10 października 2022 r., w wyniku serii ataków rakietowych na Kijów, budynek Muzeum Chanenków został znacząco uszkodzony. Tylko dzięki wcześniejszemu zabezpieczeniu zbiorów przez muzealników udało się uniknąć strat w kolekcji.
– Dyrekcja instytucji, która znacznie ucierpiała podczas ataków Rosji na Kijów jesienią 2022 r., zdecydowała się część kolekcji sztuki wypożyczyć Zamkowi Królewskiemu w Warszawie w celu zabezpieczenia jej na czas wojny oraz poddania zabiegom konserwatorskim. Decyzja ta stworzyła niepowtarzalną okazję do zaprezentowania dzieł o randze kolekcji narodowej szerokiej publiczności w Polsce – mówi Tomasz Jakubowski, kurator wystawy.
Ekspozycja przedstawiająca znamienity fragment europejskiej części kolekcji muzeum będzie pierwszą tak obszerną prezentacją zbioru Chanenków poza granicami Ukrainy. Na wystawie w Zamku, obok dzieł Rubensa, Bellotta, czy Juana de Zurbarána znajdzie się kilka poloników, m.in „Portret Stanisława Augusta w stroju Henryka IV”. Zaprezentowano też dwa obrazy z kolekcji ostatniego króla do niedawna uważane za zaginione.
Wystawa podzielona jest na części odzwierciedlające różnorodność zbioru Muzeum Chanenków: sztukę włoską, hiszpańską, holenderską, flamandzką, francuską oraz cenne polonika.
– Z nową wystawą w Zamku Królewskim wiążą się niezmiernie ważne kwestie. Dzięki przygotowaniom do tej ekspozycji możliwa była konserwacja cennych obiektów pochodzących ze zbiorów ukraińskich oraz ich opracowanie naukowe. Jestem przekonana, że nasza wystawa wytyczy też nowe perspektywy badawcze i stanie się istotnym punktem odniesienia dla kolejnych projektów łączących naukowców i muzealników z Polski i Ukrainy – podkreśla prof. Małgorzata Omilanowska - Kiljańczyk, dyrektorka Zamku Królewskiego w Warszawie.
Bohdan Chanenko (1849-1917) był prawnikiem, przemysłowcem cukrowniczym oraz wielkim pasjonatem sztuki. Wraz z żoną Warwarą na przełomie XIX i XX wieku zgromadził obrazy, rzeźby oraz wyroby rzemiosła artystycznego, tworząc największe i najcenniejsze zbiory sztuki w Ukrainie. Kolekcja ta może się równać z innymi wielkimi kolekcjami powstającymi w podobnym czasie w Paryżu czy Wiedniu.
Ekspozycji w Zamku Królewskim w Warszawie towarzyszy program działań edukacyjnych oraz popularyzatorskich, wśród nich zajęcia międzypokoleniowe, warsztaty dla dzieci i młodzieży, spotkania z cyklu „Godzina ze sztuką”, wykłady oraz prelekcje dla seniorów. Będzie można także skorzystać z oprowadzań kuratorskich, spacerów z edukatorami oraz weekendowych spotkań z wolontariuszami z cyklu „Opowiadam”.