Biurowce dostały zadyszki

Od lipca do września wynajęto zaledwie 113,2 tys. m kw. biur w Warszawie. Jak podała w swoim komunikacie Polska Izba Nieruchomości Komercyjnych (PINK), 47,9 proc. transakcji to nowe umowy i umowy przednajmu, a 47,6 proc. to renegocjacje i przedłużenia. Według Knight Frank gorsze wyniki było ostatnio w 2010 r., gdy w trzecim kwartale wynajęto tylko 100,5 tys. m kw. biur. Zagregowane dane PINK pochodzą od firm doradczych działających na rynku nieruchomości komercyjnych: BNP Paribas Real Estate, CBRE, Colliers International, Cresa, Cushman & Wakefield, JLL, Knight Frank, Savills.

— W dobie pandemii i związanej z nią niepewności na rynku najemcy wstrzymują wiele decyzji korporacyjnych, skłaniając się raczej ku pozostaniu w zajmowanym biurze. W poprzednich kwartałach nie było to aż tak widoczne, ponieważ podpisywane były jeszcze umowy negocjowane przed pandemią. Trzeci kwartał natomiast przyniósł zdecydowany spadek aktywności najemców, a niemal połowa powierzchni wynajętej w Warszawie to renegocjacje wcześniejszych umów najmu. To wynik niespotykany w historii warszawskiego rynku biurowego — mówi Bożena Garbarczyk, starszy konsultant w dziale badań rynku Knight Frank.

Nowe sprzedają się wolniej

Eksperci Knight Frank zwracają też uwagę na ograniczenie zainteresowania nową powierzchnią i spadek udziału umów podpisanych w projektach będących w trakcie realizacji. W trzecim kwartale stanowiły one zaledwie 4 proc. całego popytu. Eksperci podkreślają, że projekty ukończone w trzecim kwartale w momencie oddania do użytku były skomercjalizowane tylko w 66 proc., podczas gdy budynki ukończone w pierwszej połowie roku były niemal w pełni wynajęte.

Jak wynika z danych PINK, w trzecim kwartale 2020 r. do użytku oddano 131,5 tys. m kw. biur w sześciu projektach. Największe z nich to kompleks The Warsaw Hub, oferujący w dwóch budynkach łącznie 89 tys. m kw., i budynek Biura przy Warzelni z powierzchnią 24 tys. m kw. Pozostałe projekty to The Park 7 (10 tys. m kw.), Bolero Office Point II (1,9 tys. m kw.), Sielce Office (2,6 tys. m kw.) i biurowiec Kosmatki 8 (4 tys. m kw.).

Rosną pustostany

Na koniec trzeciego kwartału br. wskaźnik pustostanów w Warszawie osiągnął 9,6 proc. (wzrost o 1,7 pkt proc. w porównaniu z poprzednim kwartałem i wzrost o 1,4 pkt proc. w odniesieniu do porównywalnego okresu w 2019 r.). Oznacza to, że w stolicy mamy dostępnych od ręki 559,2 tys. m kw. biur. W strefach centralnych współczynnik pustostanów wyniósł 8,4 proc., natomiast poza centrum miasta sięgnął 10,4 proc. Dla porównania na koniec drugiego kwartału było to odpowiednio 5 proc. w centrum i 9,8 poza nim.

— Na wzrost współczynnika pustostanów znacząco przełożyła się ograniczona aktywność najemców i nie w pełni wynajęta wysoka nowa podaż. Największa zmiana dotyczyła strefy centrum, ponieważ to tu ukończono najwięcej nowych inwestycji — wskazuje Bożena Garbarczyk.

Według ekspertów Knight Frank w rzeczywistości oferta powierzchni biurowej dostępnej do wynajęcia od zaraz jest zdecydowanie szersza. Pandemia COVID-19 i przejście na pracę zdalną skłoniły część firm do redukcji zajmowanej powierzchni biurowej i jej podnajęcia. Na koniec września 2020 r. na stołecznym rynku oferta podnajmu obejmowała już ponad 100 tys. m kw. biur gotowych do wynajęcia od zaraz.

— Wyniki za trzeci kwartał ewidentnie wskazują na spowolnienie na stołecznym rynku, aczkolwiek największych zmian w aktywności deweloperów i najemców oczekujemy w kolejnym roku — zapowiada Bożena Garbarczyk.

Zdaniem deweloperów

Cześć działających w Warszawie deweloperów biurowych dostrzega efekty pandemii, ale podkreśla przejściowy charakter obecnego spowolnienia. Skanska informuje, że mimo zmian, jakie wywołała epidemia koronawirusa, firma konsekwentnie realizuje cele biznesowe. Potwierdzeniem jest podpisanie z Deka Immobilien umowy na sprzedaż Generation Park Z czy wynajęcie przez PZU 47 tys. m kw. w wieży Generation Park Y.

— Działamy na rynku już od ponad 130 lat. W tym czasie mierzyliśmy się z wieloma wyzwaniami czy okresami słabszej koniunktury. Obecną sytuację traktujemy raczej jako okres przejściowy, który prędzej czy później minie, tak jak poprzednie kryzysy — twierdzi Arkadiusz Rudzki, wiceprezes wykonawczy ds. leasingu i sprzedaży w spółce biurowej Skanska w Europie Środkowo-Wschodniej.

Opóźnień swoich inwestycji nie przewiduje Ghelamco, budujące wieżowiec Warsaw Unit. Zgodnie z założonymi planami będzie oddany do użytku w pierwszym kwartale 2021 r.

— Komercjalizacja obiektów przebiega zgodnie z założonym haromonogramem. Oczywiste jest, że część procesów się wydłużyła, ale jest to związane głównie z ograniczoną możliwością przemieszczania się osób — twierdz Jarosław Zagórski, dyrektor handlowy i ds. rozwoju Ghelamco Poland.