Przedsiębiorcy wciąż wolą tradycyjny sposób rejestrowania działalności gospodarczej, czyli osobiście. Po roku funkcjonowania specjalnej platformy umożliwiającej zakładanie firm przez internet, tą drogą złożyli ponad 30 proc. wniosków.
Tylko część z nich jednak podpisano przy użyciu narzędzi elektronicznych, pozostałe co prawda wcześniej przygotowano i wysłano online, ale podpisów dokonano odręcznie w urzędzie gminy. Według Ministerstwa Gospodarki (MG), te dane nie dają jeszcze pełnego obrazu o zainteresowaniu elektroniczną formą rejestracji przedsiębiorstw osób fizycznych, gdyż nowy system istnieje dość krótko.
— Centralna Ewidencja i Informacja Działalności Gospodarczej (CEIDG) została uruchomiona 1 lipca 2011 r., natomiast proces przekazywania do niej danych dotyczących przedsiębiorców, wpisanych wcześniej do 2479 ewidencji gminnych, zakończył się dopiero 31 grudnia 2011 r. — informuje Dariusz Bogdan, podsekretarz stanu w MG w odpowiedzi na interpelację poselską Agnieszki Hanajczyk w sprawie internetowej ewidencji.
W ocenie resortu gospodarki liczba użytkowników systemu rośnie z dnia na dzień. Liczba wniosków obsługiwanych przez CEIDG w ciągu dnia w okresach na przełomie miesięcy przekracza 20 tys. Obecnie koszt utrzymania jednego wpisu w centralnejewidencji wynosi ok. 4,88 zł, przed jej uruchomieniem był wielokrotnie wyższy.
Wpis na 3 sposoby
Ogółem za pośrednictwem CEIDG od 1 lipca 2011 r. złożono ponad 1,25 mln wniosków. Wszystkie wysyłano elektronicznie, chociaż nie każdy został w ten sposób złożony bezpośrednio przez przedsiębiorcę. System daje trzy możliwości wpisania podejmowanej działalności gospodarczej do centralnej ewidencji.
Pierwsza to rejestracja za pośrednictwem platformy firma.gov.pl przy użyciu podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego z dowolnego miejsca na świecie, bez konieczności wizyty w urzędzie gminy. Druga też odbywa się za pośrednictwem platformy firma.gov.pl, ale bez konieczności podpisu — przedsiębiorca tworzy wniosek roboczy w systemie, a potem w dowolnym urzędzie gminy potwierdza go podpisem odręcznym.
Trzecia możliwość to złożenie w dowolnym urzędzie gminy wniosku papierowego i podpisanie go odręcznie, potem urzędnik przekształca dokument na elektroniczny. Przedsiębiorcy sami wybierają metodę. Do wniosku sporządzanego w pełni online potrzebny jest albo profil zaufany, albo podpis elektroniczny. To wymaga wcześniejszej wizyty w urzędzie potwierdzania profilu zaufanego lub w komercyjnym punkcie wydającym podpisy elektroniczne.
Ograniczone zaufanie
— Podpis elektroniczny utożsamiany jest niejednokrotnie z narzędziem skomplikowanym, kosztownym, trudnym w obsłudze — pisze Dariusz Bogdan.
Jednocześnie zwraca uwagę, że polscy przedsiębiorcy doskonale wiedzą o możliwości rejestracji działalności elektronicznie, z użyciem właściwych narzędzi, ale wolą udać się do urzędu i uzyskać potwierdzenie „papierowe” oraz dodatkową poradę. Większość z nich nie ufa transakcjom elektronicznym w internecie i obawia się o ich bezpieczeństwo. Główną przyczyną niekorzystania z elektronicznej formy rejestrowania firmy przy użyciu certyfikatów jest czynnik psychologiczny.
W ocenie resortu zmienić to można m.in. poprzez żmudny i konsekwentny proces promocji CEIDG. Po to były reklamy w ogólnopolskich dziennikach, w radiu, w metrze, autobusach, pismach branżowych, internecie i podczas warsztatów organizowanych przez MG. Działania promocyjne są kontynuowane, a polegają głównie na propagowaniu rejestracji online, w tym przy użyciu profilu zaufanego. Jednocześnie resort przygotowuje zmiany, które mają uprościć procedury związane z dokonywaniem wpisów do CEIDG, nie tylko podczas rejestrowania podejmowanej działalności.
Zapowiada je projekt założeń nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który ma już za sobą konsultacje społeczne i uzgodnienia międzyresortowe. Po pierwszych doświadczeniach z funkcjonowania centralnej ewidencji konieczne okazały się np. zmiany w zasadach wykreślania wpisów i dokonywania sprostowań w tych, gdzie są błędy.
Projekt przewiduje ponadto poszerzenie zakresu danych zawartych we wpisie, a także ułatwienia dochodzenia przez wierzycieli roszczeń od przedsiębiorców wpisanych do CEIDG. Minister gospodarki chce wprowadzić ponad 30 zmian w nowelizowanej ustawie. W większości spotkały się one z przychylną oceną przedsiębiorców.
Z ankiety, w której wzięli udział, wynika, że zdecydowanie opowiadają się oni m.in. za:
— umożliwieniem pełnomocnikowi złożenia wniosku o wpis do CEIDG — chce tego prawie 90 proc. badanych;
— możliwością rezygnacji z wpisu przed rozpoczęciem działalności gospodarczej — obecnie osoba, która wypełniła wniosek, została wpisana do CEIDG, ale nie rozpoczęła działalności i wykreśliła się z ewidencji, jest nadal widoczna w systemie, chociaż nie jest przedsiębiorcą;
— ograniczeniem zakresu danych przy wpisaniu do CEIDG zawieszenia działalności — chodzi głównie o wskazania wszystkich adresów jej wykonywania, 81 proc. ankietowanych uważa, że to zbędne, i utrudnia wypełnienie wniosku;
— wprowadzeniem wyszukiwania danych przedsiębiorców w CEIDG według różnych kryteriów, np. daty czy miejsca rejestracji, chce tego ponad 80 proc. ankietowanych.
Przejściowe opłaty
Wpis do rejestru jest bezpłatny. Nikt nie pobiera żadnych opłat, co ostatnio MG szczególnie podkreśla w związku z informacjami, że przedsiębiorcy otrzymują oferty dokonania wpisów do CEIDG za opłatą. Kwoty kształtują się od 100 do prawie 250 zł. Resort wyjaśnia, że w takich przypadkach zapewne chodzi o wpisy o charakterze informacyjnym lub reklamowymi nie są one podstawą wykonywania działalności. Upoważnia do tego jedynie jej rejestracja w CEIDG, przeprowadzona darmowo i zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Nieodpłatne jest również pozyskiwanie danych z systemu. W przypadku administracji państwowej także w sposób inny niż poprzez stronę internetową. Inne podmioty za dane z CEIDG pozyskiwane za pomocą urządzeń teletransmisji poza jego stroną internetową do ich ponownego wykorzystywania w celach komercyjnych i niekomercyjnych mają obowiązek wnieść opłatę. Jej wysokość dopiero jest ustalana.
W tych dniach minister gospodarki skierował do uzgodnień międzyresortowych projekt rozporządzenia w tej sprawie. Nie ma w nim konkretnej kwoty. Stwierdza się jedynie, że opłata ma być zryczałtowana i zostanie ogłoszona w obwieszczeniu. Wiadomo tylko tyle, że ma być ustalona na minimalnym poziomie.
Z uzasadnienia projektu wynika, że takimi danymi, szczególnie zestawieniami zbiorczymi (np. o firmach działających w określonej branży czy przedsiębiorcach podejmujących działalność na określonym terenie) są zainteresowane biura rachunkowe, oddziały banków, ubezpieczyciele, ośrodki badawcze, instytuty naukowe. Planuje się, że projektowane rozporządzenie zacznie obowiązywać po 14 dniach od jego ogłoszenia. Ma mieć jednak charakter przejściowy.
Opłata za takie hurtowe udostępnienie danych zostanie zniesiona wraz z wejściem w życie przygotowywanej noweli ustawy. Ta data nie jest jeszcze znana, ale już mówi się o tym, że nowela uchyli obecną delegację ustawową do wydania omawianego rozporządzenia. MG proponuje zniesienie opłaty oraz zrównanie podmiotów publicznych i komercyjnych przy udostępnianiu danych. Będą darmowe dla wszystkich nimi zainteresowanych.
e-rejestracja w procedurach
Formularz CEIDG-1, czyli wniosek o wpis do centralnej ewidencji, jest zarazem zgłoszeniem do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego. Przedsiębiorca składa wniosek: osobiście w wybranym urzędzie gminy i podpisuje w obecności pracownika urzędu przyjmującego wniosek — może to być druk wypełniony on-line w CEIDG i wydrukowany, wtedy jest on dostępny w systemie przez 7 dni, urzędnik odnajduje wniosek w CEIDG po kodzie kreskowym, potrzebny jest dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość, urzędnik wydaje pokwitowanie o przyjęciu wniosku, potem przekształca go na formę dokumentu elektronicznego, opatrując go podpisem elektronicznym upoważnionego pracownika urzędu gminy i przesyła do CEIDG nie później niż następnego dnia roboczego od dnia jego otrzymania wysyłając listem poleconym — wtedy własnoręczność podpisu musi być poświadczona przez notariusza, jeżeli wniosek jest niepoprawny, organ gminy wzywa niezwłocznie do jego skorygowania lub uzupełnienia wniosku w ciągu 7 dni roboczych pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania za pośrednictwem formularza elektronicznego dostępnego na stronie internetowej CEIDG w BIP ministra gospodarki oraz za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej — system teleinformatyczny CEIDG przesyła wnioskodawcy na wskazany adres poczty elektronicznej potwierdzenie złożenia wniosku, taki wniosek powinien być opatrzony podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, albo podpisywany podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP (http://epuap. gov.pl/wps/portal/E2_ProfilZaufany), albo podpisany w inny sposób akceptowany przez system CEIDG umożliwiający jednoznaczną identyfikację osoby składającej wniosek i czas jego złożenia. Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis.
OKIEM EKSPERTA
Jest pieczątka – jest skuteczność
MONIKA ZAKRZEWSKA
ekspert z Departamentu Dialogu Społecznego i Stosunków Pracy PKPP Lewiatan
Zuwagi na to, że nowe przepisy obowiązują krótko, dane o elektronicznych wpisach do CEIDG nie są złym wynikiem. Nie możemy zapominać, że wypełnienie formularza nie wystarczy — musimy go jeszcze podpisać, potwierdzić dane wskazane w formularzu. Aby to zrobić w wersji elektronicznej, niezbędne jest posiadanie tzw. bezpiecznego podpisu elektronicznego. A kto z osób zamierzających zarejestrować działalność gospodarczą taki posiada? Prawdopodobnie nikt.
Dopóki nie zostaną wprowadzone dowody osobiste z mikroprocesorem zawierającym nasz podpis elektroniczny, nic tej sytuacji nie zmieni. Tak czy inaczej trzeba pofatygować się do urzędu gminy — wylegitymować się i złożyć podpis na dokumencie wydrukowanym. Jeżeli i tak trzeba iść do urzędu, to wniosek można wypełnić również tam, na dodatek z pomocą wykwalifikowanego urzędnika. Inna sprawa, że rejestracja działalności gospodarczej, szczególnie w mniejszych ośrodkach, nie jest czymś nagminnym.
W związku z tym nie kojarzy się z koniecznością spędzenia długich godzin oczekiwania na korytarzach urzędów. Poza tym jesteśmy przywiązani do „formy urzędowej”. Dopóki nie zobaczymy stosownej pieczątki na złożonym dokumencie, nie do końca wierzymy w skuteczność czynności, której właśnie dokonaliśmy.