Przez pięć lat sześć funduszy z grupy akcji polskich o uniwersalnej strategii zarobiło ponad 60 proc. (wycena na koniec kwietnia 2017 r.). W tym czasie indeks szerokiego rynku WIG urósł o około 50 proc., a średnia dla funduszy otwartych z tej grupy wyniosła 36,8 proc. Wyróżnionych produktów próżno jednak szukać w zestawieniach biorących pod uwagę wyraźnie krótsze okresy. O ile wyniki za trzy lata cztery z nich plasują w czołówce tabeli, o tyle na krótszych dystansach sytuacja wygląda inaczej. Z reguły, wraz ze skracaniem branego pod uwagę okresu, stopa zwrotu danego funduszu na tle konkurencji wygląda coraz słabiej.
— Aby rzetelnie ocenić fundusz akcji, jego wyniki powinno się analizować w długim, minimum 5-letnim horyzoncie inwestycyjnym. Dopiero taka analiza pozwala stwierdzić, jak fundusz radzi sobie w czasie hossy i, co ważniejsze, jak chroni kapitał inwestorów w czasie bessy. Regularne osiąganie wyników lepszych od średniej i niezależnie od sytuacji panującej na rynku finansowym jest dużym wyzwaniem. Dlatego tylko dłuższa perspektywa pozwala na oddzielenie funduszy długodystansowych, których wyniki są stabilne, od gwiazd jednego sezonu — komentuje Tomasz Matras, zarządzający w Union Investment TFI.
Najlepsi długodystansowcy
Ekspert podkreśla, że roczne wyniki funduszu również powinny być dobre i powtarzalne. Jednak dążenie do tego, aby co roku przewodzić stawce, nie powinno być celem samym w sobie.
— Tym bardziej nie powinno się oceniać funduszy po miesięcznych stopach zwrotu — dodaje zarządzający Union Investment TFI. Zgodnie z wyceną na koniec kwietnia 2017 r. kierowany przez niego fundusz UniAkcje Wzrostu w ciągu pięciu lat zarobił 69,3 proc. To najlepszy wynik spośród wyróżnionej szóstki funduszy akcji polskich o uniwersalnej strategii. Stopa zwrotu za trzy lata (24,4 proc.) plasuje go na czwartym miejscu w grupie, roczna (23,8 proc.) na 22., półroczna (18,1 proc.) na 32., a wyniki za ostatnie trzy miesiące (6,9 proc.) i sam kwiecień (4 proc.) zapewniająmu 35. lokatę.
Grupa porównawcza to około 60 funduszy otwartych. Biorąc pod uwagę wyniki miesięczne uzyskiwane od września 2016 r. do kwietnia 2017 r., tylko dwa razy fundusz wypracował wynik kwalifikujący go do pierwszego kwartylu (jeden z 25 proc. najwyższych). Podobnym wynikiem za pięć lat (68,1 proc.) może pochwalić się także PZU Akcji Spółek Dywidendowych. W horyzoncie trzyletnim, z wynikiem 49,3 proc., przewodniczy stawce. Na krótszych dystansach radzi sobie gorzej. Stopa zwrotu za ostatnie 12 miesięcy (27,5 proc.) zapewnia mu 9. lokatę, wynik za pół roku (12 proc.) przesuwa go na 49. miejsce, a 0,4 proc. wypracowane w ciągu ostatnich trzech miesięcy to trzeci wśród najgorszych wyników w grupie.
W samym kwietniu, ze stratą 4,1 proc., fundusz zamknął stawkę. Uzyskiwane wcześniej wyniki miesięczne nie były tak słabe. Od września 2016 r. trzy razy zmieścił się w pierwszym kwartylu i zawsze kończył miesiąc nad kreską. Od kwietnia zarządzają nim Justyna Trojan i Jakub Chruściel. Dostali go w spadku po byłym wiceprezesie TFI PZU Piotrze Bieniu, który kierował nim razem z Rochem Pietroniem. Po około 62 proc. w pięć lat wypracowały też dwa fundusze z oferty BZ WBK TFI — Credit Agricole Akcyjny i Arka Prestiż Akcji Polskich.
Wyniki za trzy lata (34,3 i 32,2 proc.) zapewniają im — odpowiednio — drugie i trzecie miejsce w grupie. 29 proc. zarobione w rok przez Credit Agricole Akcyjny — daje mu czwarte. 25,4 proc. Arki Prestiż Akcji Polskich plasuje ją na 15. miejscu. Wraz ze skracaniem okresu fundusze przesuwają się na coraz niższe pozycje, choć można uznać, że pierwszy trzyma się względnie blisko czołówki. Wyniki za kwiecień kwalifikują oba fundusze do drugiego kwartylu (są wyższe od mediany, ale gorsze od 25 proc. najwyższych miesięcznych stóp zwrotu).
— Wyniki funduszy akcyjnych powinny być oceniane w dłuższym terminie. Dopiero na tej podstawie można stwierdzić, czy strategia danego funduszu jest skuteczna. Krótkookresowo stopy zwrotu mogą odbiegać zarówno od wyników konkurencji, jak i benchmarku — mówi Szymon Borawski-Reks, dyrektor inwestycyjny w BZ WBK TFI. W przypadku obu funduszy z oferty BZ WBK TFI zalecenie jest klarowne: „fundusz może nie być odpowiedni dla inwestorów, którzy planują wycofać wpłacone środki w okresie krótszym niż 5 lat od dnia ich zainwestowania”.
— Wydaje mi się, że ciągłe osiąganie najlepszych wyników miesięcznych czy kwartalnych na tle grupy nie jest możliwe, gdy priorytetem jest zyskowność w dłuższym terminie. Myślę, że dla większości klientów przewodniczenie stawce na krótszych dystansach nie powinno być najistotniejsze, a z całą pewnością nie jest moim celem — dodaje Szymon Borawski-Reks.
W grupie funduszy o 5-letniej stopie zwrotu przekraczającej 60 proc. znajdziemy także dwa z oferty Copernicus Capital TFI: Copernicus Spółek Wzrostowych i Copernicus Akcji. W ich przypadku spadanie na coraz niższe pozycje w tabeli wraz ze skracaniem horyzontu inwestycyjnego przybrało skrajną postać.
Wyniki w horyzoncie rocznym, półrocznym i trzymiesięcznym plasują fundusze przy końcu stawki. W kwietniu było podobnie. Na koniec kwietnia 2017 r. aktywa sześciu wyróżnionych funduszy wynosiły 913,7 mln zł. Najwięcej pracowało w funduszu Arka Prestiż Akcji Polskich (377,3 mln zł) i PZU Akcji Spółek Dywidendowych (270,6 mln zł). Najmniejsze są fundusze z oferty Copernicus Capital TFI. Łącznie ich aktywa to około 11 mln zł.
Najskuteczniejsi sprinterzy
Najwyższą stopę zwrotu w kwietniu (8,3 proc.) wypracował Novo Akcji z oferty Opera TFI. To fundusz, który w ostatnich miesiącach wyraźnie poprawił wyniki. Od grudnia ubiegłego roku nieprzerwanie wypracowuje jeden z 25 proc. najwyższych miesięcznych rezultatów w grupie, a trzy razy przewodził stawce. W ujęciu rocznym puszcza przodem tylko fundusz z oferty Skarbca (Skarbiec Akcja). W horyzoncie sześcio- i trzymiesięcznym jest liderem. W perspektywie dwóch lat jest natomiast 11,2 proc. pod kreską, w trzy lata stracił 5 proc.
Wynik za 5 lat to 3,5 proc. na plusie. Drugi pod względem wyniku za kwiecień jest ING BSK Indeks WIG20 z oferty Amundi Polska TFI. To fundusz, który nie miał możliwości sprawdzić się na dłuższym dystansie, bo został uruchomiony pod koniec 2015 r. Wypracowane w ciągu 12 miesięcy 25,3 proc. to 16. rezultat w grupie. NN SFIO Akcji 2 z oferty NN Investment Partners TFI, który stopą zwrotu za kwiecień (6,4 proc.) zapewnił sobie trzecie miejsce w grupie, wyników w dłuższym terminie nie musi się wstydzić.
W pięć lat zarobił 57,4 proc., w trzy 24,3 proc. W drugim przypadku znalazł się tuż za czwórką wyróżnionych długodystansowców. Na koniec kwietnia 2017 r. aktywa Novo Akcji wynosiły 126,1 mln zł. W przypadku funduszu z oferty Amundi Polska TFI było to 27,9 mln zł. NN SFIO Akcji 2 to olbrzym o aktywach sięgających 1,9 mld zł.