Przedsiębiorcy, którym zależy na zwiększeniu sprzedaży i rozwoju działalności, mogą pomyśleć o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP). Jest to model współpracy między tymi sektorami, zakładający wspólną realizację konkretnego przedsięwzięcia o znaczeniu publicznym. Odbywa się ona na podstawie wieloletniej umowy o PPP, zawartej przez firmę będącą inwestorem prywatnym oraz instytucję publiczną.
- Określa ona przede wszystkim podział zadań między partnerami. Wskazuje również sposób i wysokość wynagrodzenia za wykonanie poszczególnych etapów przedsięwzięcia oraz podział ryzyka, czyli odpowiedzialności za zarządzanie danym zadaniem. W praktyce PPP sprowadza się do realizacji przez partnera prywatnego inwestycji publicznej na rzecz gminy, ministerstwa, sądu, szpitala czy innej instytucji. Może to być np. budowa drogi, szpitala, oczyszczalni ścieków, światłowodu, jak i wielu innych obiektów związanych z dostarczeniem usług dla ludzi – mówi Małgorzata Okularczyk-Okoń, prezes zarządu Collect Consulting.
Jak dodaje, przedsiębiorca za wszystkie zrealizowane działania powinien otrzymywać od partnera publicznego wynagrodzenie (zwane opłatą za dostępność) zgodnie z ustalonym harmonogramem, np. w 180 równych miesięcznych ratach albo w częściach po zakończonych etapach inwestycji.
- Podmiot publiczny „spłaca” inwestora przez okres trwania umowy o PPP. Dlatego dla przedsiębiorcy partnerstwo jest inwestycją, która powinna przynieść określone zyski. To nic innego, jak ulokowanie zasobów firmy na pewien okres, a następnie zarabianie na tym przez kolejne lata. PPP można postrzegać jako połączenie w całość kilku umów z odroczeniem terminu wynagrodzenia do czasu oddania inwestycji w użytkowanie. Zazwyczaj są to kontrakty wieloletnie, wymagające przewidzenia i opisania w ich treści wszystkich możliwych sytuacji, które mogą się wydarzyć. Znamienne w projektach PPP jest ryzyko. Trzeba je odpowiednio zidentyfikować i podzielić - za co odpowiada firma, a za co podmiot publiczny. Im zapisy są mniej konkretne, tym ryzyko dla przedsiębiorcy jest większe – zwraca uwagę Małgorzata Okularczyk-Okoń.
Różnice między opcjami
PPP, podobnie jak zamówienia publiczne (ZP), są formą realizacji projektów publicznych. Między tymi obiema opcjami występują znaczące różnice.
- W przypadku PPP podział rodzajów ryzyka i zadań następuje w zależności od kompetencji partnerów. Inaczej jest w ZP - tam większość rodzajów ryzyka ponosi sektor publiczny. Różnice dotyczą również finansowania. W PPP pochodzi ono głównie ze strony podmiotu prywatnego. Przedsiębiorstwo inwestuje swoje pieniądze bądź pozyskuje finansowanie zewnętrzne. Z kolei w ramach ZP pochodzi ono głównie ze środków publicznych. Sektor prywatny nie angażuje tu własnych pieniędzy – porównuje Mikołaj Rasek, adwokat prowadzący własną kancelarię.
Czym jeszcze różnią się obie opcje? Przykładowo tym, że w ramach PPP zazwyczaj to partner prywatny - inaczej niż w przypadku ZP - ma zarządzać i utrzymywać przedsięwzięcie w kolejnych latach.
Różnice między obiema opcjami obejmują również czas współpracy.
- PPP to przedsięwzięcia łączące strony długoterminowo. W ramach zamówień publicznych współpraca zawierana jest jedynie na czas realizacji inwestycji. Poza tym PPP ma bardziej elastyczną strukturę niż ZP, gdzie wszelkie regulacje wynikają z przepisów ustawy i postanowień specyfikacji – informuje adwokat.
Zalety i wyzwania
PPP może być dla firm atrakcyjnym modelem współpracy z podmiotem publicznym. Jakie korzyści płyną z realizacji projektów w tej formule?
- Podstawowe zalety to wyższe niż standardowe zyski i stopy zwrotu z inwestycji. Aspekt finansowy jest kluczowy w podejmowaniu decyzji o wejściu w projekty PPP. Kolejna korzyść to stabilność i przewidywalność przychodów, jeżeli inwestycja realizowana jest w modelu opłaty za dostępność – a więc stałe miesięczne lub kwartalne wynagrodzenie. Poza tym PPP to dla wielu firm również sposób na stworzenie i rozwijanie silnej, rozpoznawalnej marki. Dla korporacji może to być doskonały sposób na wejście i zaistnienie na rynku – uważa prezes zarządu Collect Consulting.
Decydując się na taką formę współpracy, warto mieć świadomość istnienia związanych z nią wyzwań.
- Należy wziąć pod uwagę między innymi poziom skomplikowania i czasochłonność negocjacji w ramach uzgadniania warunków umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Wymaga to długotrwałego zaangażowania wielu osób i może generować wysokie koszty. Do potencjalnych wad PPP należy zaliczyć również trudności w podziale ryzyka - nieprawidłowy może skutkować konfliktem między partnerami. Długotrwały charakter przedsięwzięcia może wiązać się z negatywnymi skutkami zarówno dla podmiotu prywatnego, jak i publicznego, co przykładowo może ograniczać elastyczność finansową bądź projektową stron – zwraca uwagę Mikołaj Rasek.