Już tylko tygodnie pozostały przedsiębiorcom, którzy jeszcze nie złożyli rocznych PIT, na podjęcie ewentualnej decyzji o zmianie formy opodatkowania dochodów osiąganych w 2022 r. Z tego nietypowego prawa do wyboru wstecz mogą skorzystać w zeznaniach składanych za ubiegły rok. Mają na to czas do 2 maja, gdyż tym razem ustawowy termin rozliczeń, czyli 30 kwietnia, wypada w niedzielę.
Zgodnie z ogólnymi zasadami przedsiębiorcy mogą dokonać zmiany formy opodatkowania na początku roku. Gdy ubiegły się zaczynał, nie wiedzieli, że kilka miesięcy później Polski Ład zostanie znowelizowany w sposób, który znacząco zmieni obciążenia podatkowe wielu osób prowadzących działalność gospodarczą. Sprawiła to szczególnie obniżka stawki PIT w pierwszym progu dochodowym skali podatkowej – z 17 proc. do 12 proc. Zaczęła być stosowana od lipca, ale na dodatek stała się obowiązująca od stycznia, czyli przez cały 2022 r.
Ukłon ustawodawcy
Taki ruch ustawodawcy sprawił, że w niejednym przypadku PIT według skali (czyli na tzw. zasadach ogólnych) mógł być bardziej opłacalny niż liniowy ze stawką 19 proc. czy ryczałt ewidencjonowany. Po burzliwych reakcjach środowiska biznesu dano przedsiębiorcom szansę zdecydowania jeszcze w trakcie roku o zmianie formy podatku – i mają ją również teraz, w rocznych zeznaniach. Mogą to zrobić osoby, które przed 1 lipca 2022 r. rozliczały się z fiskusem liniowo lub ryczałtem.
Rafał Tołwiński, doradca podatkowy, partner w Alto, oraz Mariana Skidan, starszy konsultant w tej firmie, przypominają, że podatnicy mogą przejść teraz tylko na zasady ogólne. To oznacza opodatkowanie całości ubiegłorocznych dochodów według skali podatkowej ze stawkami 12 proc. i 32 proc. Zastrzegają, że możliwość ta dotyczy jedynie 2022 r.
– To rozliczenie na zasadach ogólnych nie przejdzie automatycznie na 2023 r. – wyjaśnia Rafał Tołwiński.
Zwraca przy tym uwagę na pewne ograniczenia dla ryczałtowców, którzy od lipca przeszli na zasady ogólne. W takim przypadku nie jest możliwa ponowna zmiana formy podatku na skalę, by objąć nią przychody wcześniej opodatkowane ryczałtem, czyli od stycznia do czerwca.
Podatnicy muszą mieć też świadomość, że formę PIT mogą zmienić tylko przy dokonaniu pierwotnego rozliczenia.
– Nie można tego zrobić korektą po złożeniu zeznania, w którym rozliczono się ryczałtem lub liniowym podatkiem, czyli odpowiednio w deklaracji PIT-28 lub PIT-36L – podkreśla Mariana Skidan.
Bez dodatkowych pism
Eksperci Alto wyjaśniają ponadto, że przejście na zasady ogólne nie wymaga złożenia odrębnego oświadczenia. Podatnik informuje o tym bezpośrednio w zeznaniu – na formularzu PIT-36 (lub PIT-36S), właściwym do rozliczenia dochodów z działalności opodatkowanej na zasadach ogólnych. Według wyjaśnień Ministerstwa Finansów (MF), liniowiec swój ubiegłoroczny podatek, opłacany według stawki 19 proc., powinien wykazać w deklaracji jako zaliczki należne bez przeliczania ich według skali. Podobnie jest z ryczałtem odprowadzanym w ciągu roku – tu też podatnik wpisze go jako zaliczki należne i nie musi przeliczać według skali. MF przypomina ryczałtowcom, że przed złożeniem zeznania muszą założyć podatkową księgę przychodów i rozchodów. Rafał Tołwiński zwraca uwagę, że do prawidłowego uzupełnienia księgi niezbędne mogą okazać się faktury potwierdzające koszty poniesione w 2022 r.
– Zeznania osób rozważających zmianę formy opodatkowania niewątpliwie wymagają dokładnych kalkulacji, by ocenić, na ile jest to korzystne. Znaczenie ma nie tylko obniżka stawki podatkowej – mówi Monika Piątkowska, doradca podatkowy, ekspertka portalu e-pity.pl
Zgodnie z obecną skalą, stawką 12 proc. są objęte dochody do 120 tys. zł rocznie, a kwota wolna sięga 30 tys. zł. Poza tym podatnik ma prawo do preferencyjnych rozliczeń z małżonkiem lub z dzieckiem i różnego rodzaju ulg z listy rozszerzonej Polskim Ładem, w tym związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, jak np. marketingowa, na innowacyjnego pracownika czy za nabycie terminala płatniczego.
– Ten okres rozliczeń jest jednym z najtrudniejszych w ostatnich latach. I choć ulgi są atrakcyjne, to warunki ich stosowania często niejasne, jak np. zwolnienie od podatku dla pracującego seniora – ocenia Monika Piątkowska.
Wyjaśnia, że przedsiębiorca-senior musi precyzyjne określić zarobki uzyskane przed i po dniu osiągnięcia wieku emerytalnego. Zwolnieniu podlegają bowiem tylko przychody osób uprawnionych do emerytury, które postanowiły nadal pracować i nie pobierać tego świadczenia. Ponadto – podkreśla ekspertka – taki podatnik nie odliczy np. składek na ubezpieczenia społeczne, które zostały zapłacone od dochodów objętych zwolnieniem.
– Kłopotliwa okazała się też ulga na robotyzację. Wielu przedsiębiorców uważało, że pozwala ona dodatkowo odliczyć 50 proc. ceny nabycia danego środka trwałego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał w ubiegłym roku rozbieżne interpretacje w tej sprawie. Ostatecznie uznał, że możliwe jest dodatkowe odliczenie, które bazuje na odpisach amortyzacyjnych, a nie kosztach zakupu – wyjaśnia Monika Piątkowska.
Rekalkulacja składki
Ponadto zmiana formy opodatkowania ma wpływ na obciążenia składką zdrowotną. Zasady jej ustalania są zróżnicowane, zależnie od rodzaju PIT, który stosuje przedsiębiorca.
– Trzeba o tym pamiętać. Zwłaszcza o obowiązku rekalkulacji 9-procentowej składki zdrowotnej według zasad obowiązujących dla przedsiębiorców na skali podatkowej – zwraca uwagę Rafał Tołwiński.
Podkreśla, że po zmianie rodzaju PIT należy liczyć się z ewentualnością pokrycia niedopłaty wynikającej z przeliczenia składek wpłacanych i należnych, a także z zapłatą możliwych odsetek i np. złożeniem korekty deklaracji ZUS.
– Wiem, że przedsiębiorcy biorą pod uwagę wiele czynników, by ocenić, czy warto teraz w zeznaniu zmienić formę opodatkowania. Trzeba dokładnie je przeanalizować przed kliknięciem polecenia: „wyślij”. Znam przypadki, że to się bardzo opłaciło – podkreśla Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w inFakcie.
Jak wspomina, pewien podatnik na zmianie PIT zaoszczędził 20 tys. zł. Jako ubiegłoroczny liniowiec był bliski złożenia PIT-36L, jednak ostatecznie rozliczył się według skali, składając zeznanie PIT-36.