Czym cechują polskie średnie firmy? Co wyróżnia je na rynku? Na te pytania postanowił odpowiedzieć Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) i w tym celu zrealizował badanie „Pułapka średniego biznesu”. Wnioski?
– Mimo znacznej różnorodności średnie firmy wykazują pewną specyfikę działalności biznesowej. Wynika ona z ich ponadprzeciętnej ostrożności w podejmowaniu działań w obszarze finansów firmy, zatrudnienia i wynagrodzeń pracowników. Średnie przedsiębiorstwa dokładają starań, aby ograniczać ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej – mówi Katarzyna Dębkowska, szefowa zespołu foresightu gospodarczego w PIE.
Główne cechy odróżniające średnie firmy od przedsiębiorstw innej wielkości? Większa odporność na zmiany w otoczeniu niż w małych firmach oraz większa elastyczność działania niż w dużych.
Jeśli jednak chodzi o specyfikę podejmowanych działań, średnim firmom bliżej jest do dużych niż do małych przedsiębiorstw. Najczęściej stawiają na działania wspierające sprzedaż, takie jak zacieśnianie relacji z klientami i inwestycje w rozpoznawalność marki.
– Zwraca uwagę stosunkowo wysoka świadomość menedżerów średnich firm w zakresie znaczenia inwestowania w kapitał ludzki, przy czym uznają to równocześnie za jeden z najbardziej niepewnych czynników związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa – zaznacza Katarzyna Dębkowska.
Warto zauważyć, że najrzadziej podejmują działania służące rozwojowi, takie jak np. ekspansja na nowe rynki. Na podstawie badań można wysnuć wniosek, że średnie przedsiębiorstwa skupiają się raczej na bieżącym funkcjonowaniu niż na długofalowej strategii rozwoju.
Polscy przedsiębiorcy prowadzący średnie firmy w porównaniu z kolegami z innych krajów UE osiągają znacznie mniejszą produktywność i innowacyjność. Pod względem tej pierwszej plasują się na końcu stawki, wyprzedzając tylko sześć krajów. W średnich polskich firmach produktywność pracy wynosiła jedynie 30 tys. EUR na jednego pracownika, co oznacza, że była prawie o połowę niższa od średniej unijnej i aż trzykrotnie mniejsza niż u najlepszych. W rankingu widać wyraźny podział na kraje Europy Zachodniej i Środkowo-Wschodniej. Państwa, które weszły do Unii po 2004 r., znacznie odstają od Zachodu, a zwłaszcza od krajów Beneluksu.
Polscy przedsiębiorcy są daleko w rankingach również pod względem innowacyjności. Unijna średnia odsetka nowatorskich firm w ogólnej liczbie średnich przedsiębiorstw to 63 proc. W Polsce wynosi on jedynie 37 proc. Z tym wynikiem wyprzedzamy jedynie Węgry i Rumunię. Tu również - podobnie jak w przypadku produktywności pracy - wyniki średnich firm z nowych krajów UE były w większości gorsze od średniej unijnej. Chlubne wyjątki ze średnią wyższą niż unijna to Estonia (85 proc.), Cypr (76 proc.) i Litwa (69 proc.).