Ministrowie Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej zdawali sobie sprawę, że dyplomacja to nie tylko słowa, ale również dobre wrażenie budowane na gościach i własnych pracownikach. Dlatego właśnie August Zaleski rozpoczął wielką akcję zdobienia gmachów zagranicznych i centrali polskiej służby.
ZOBACZ ELEMENTY ODZYSKANEJ ZASTAWY POLSKIEGO MSZ
11Połowa lat 20. to okres bardzo istotny w sztuce polskiej, którego punktem zwrotnym stało się polskie zwycięstwo na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu 1925. Zwycięstwo to spowodowało m.in. powstanie Spółdzielni Ład (1926). To ogromne zainteresowanie sztuką polską za granicą umiejętnie wykorzystało MSZ, m.in. przez powołanie na doradcę artystycznego ministerstwa Jerzego Warchałowskiego, komisarza paryskiej wystawy oraz (w tym samym 1926 r.) stworzenie przy MSZ Towarzystwa Szerzenia Sztuki Polskiej Wśród Obcych, czynnie, m.in. poprzez wystawy, promującego polską sztukę za granicą.
Konsekwencja tych działań i podejścia kierownictwa MSZ do problemu promocji polskiej sztuki za granicą stało się zlecanie polskim artystom projektowania elementów wyposażenia dla placówek dyplomatycznych. Jak powiedział minister August Zaleski w wystąpieniu przed Komisją Budżetową Senatu w kwietniu 1928 r. MSZ „zerwało z zadawnioną tradycją zakupu sprzętu, zwłaszcza o wartości artystycznej za granicą”. Jego zdaniem tego typu zakupy dokonywane w kraju nie tylko miały służyć „bilansowi handlowemu”, ale i rozwojowi „rodzimej twórczości szczególnie w dziedzinie sztuki stosowanej”.
W tym właśnie okresie MSZ zamówiło w Fabryce Porcelany w Ćmielowie, której początki sięgają końca XVIII w., oficjalne zestawy porcelanowe o różnym przeznaczeniu, głównie obiadowe i deserowe. Ich klasyczna, prosta forma i delikatna dekoracja doskonale wpisywały się w ówczesny nurt artystyczny. Zestawy te systematycznie wysyłane były na polskie placówki. Większość z nich nie zachowała się, bądź zachowała się w niewielkiej liczbie egzemplarzy.
Archiwum MSZ otrzymało w 2014 roku ponad 100-elementowy zestaw obiadowy pochodzi zapewne z polskiego poselstwa w Pradze. Można przypuszczać, że został przejęty przez Niemców i przekazany do magazynu wytwórni filmowej w Barradovie pod Pragą (obecnie dzielnica Pragi). Po wojnie serwis wykorzystywano w filmach, m.in. „Zaklęte rewiry” (1975).
Po identyfikacji serwisu Ambasada RP zwróciła się do obecnego właściciela wytwórni Barrandov o przekazanie tego zabytku do polskiej placówki.
Kolekcja porcelany składa się z kilku zdekompletowanych serwisów pochodzących z zamówień MSZ w Fabryce Porcelany w Ćmielowie. Na kolejnych eksponatach widoczne są m.in. różne wizerunki herbu Rzeczypospolitej. Znacząco zmieniały się kształty i wielkości talerzy i filiżanek.
W Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych kolekcja otrzymała sygnaturę 1.96, wchodzą w jej skład: półmiski owalne, salaterki kwadratowe, półmiski okrągłe, talerze płytkie, talerze głębokie, waza na zupę, „kartoflanka” (naczynie na danie ciepłe), sosjerka, naczynie na musztardę, talerze deserowe, filiżanki do herbaty, filiżanki do kawy.
---
Materiały zostały udostępnione dzięki uprzejmości Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Podpis: Archiwum MSZ
