Gdy transakcje instrumentami pochodnymi wymykają się spod kontroli nadzoru, ich konsekwencje mogą być bardzo poważne. Ze skutkami kryzysu finansowego borykamy się do dziś. Dlatego już od kilku lat instytucje nadzorujące rynek pracują nad systemem, który ma zapobiec podobnym problemom w przyszłości.
Wizytówka do raportowania
W listopadzie 2011 r. G20 zobowiązała Radę Stabilności Finansowej (Financial Stability Board — FSB) do przygotowania zaleceń i harmonogramu wdrażania globalnego systemu identyfikacji wszystkich podmiotów, które są stronami transakcji na rynkach finansowych. FSB powołała międzynarodową grupę roboczą, która opracowała podstawy funkcjonowania tego systemu. Zostały one opublikowane w czerwcu 2012 r. i przyjęte przez członków G20. Podmioty zaangażowane w transakcje w instrumentach finansowych będą identyfikowane poprzez unikalne numery,tzw. kody LEI, czyli Legal Entity Identifier. Zgodnie z wytycznymi ESMA, bez kodu LEI nie jest możliwe raportowanie transakcji do repozytoriów transakcji. System LEI poprawia zarządzanie ryzykiem i ocenę ryzyka, zaś agregacja danych finansowych jest dużo łatwiejsza.
Kto powinien mieć kod
Pisaliśmy już obok, że obowiązek raportowania do repozytorium transakcji ma każdy podmiot prawny zaangażowany w transakcje w instrumentach pochodnych, bez względu na pozycję, jaką zajmuje w procesie zawierania i rozliczania takich transakcji. Obowiązki wynikające z rozporządzenia EMIR nie dotyczą wyłącznie instytucji finansowych. Muszą je wypełniać wszystkie osoby prawne, zawierające kontrakty pochodne, zarówno na rynku regulowanym, jak i poza nim (czyli na rynku OTC). Obowiązek zgłaszania raportów do repozytorium transakcji wejdzie w życie 12 lutego 2014 r. To oznacza, że w tym dniu każdy podmiot prawny, chcący zawierać transakcje instrumentami pochodnymi, powinien już taki numer posiadać. Rynek transakcji pochodnych w Polsce bardzo szybko się rozwija. O numer LEI będą musiały wystąpić tysiące polskich podmiotów. Nie warto więc zostawiać tego na ostatnią chwilę.
Gdzie się zgłosić po kod LEI
Systemem LEI zarządza Centralna Jednostka Operacyjna (Central Operating Unit — COU) wspierana przez sieć Lokalnych Jednostek Operacyjnych (Local Operating Unit — LOU) nadających kody LEI uczestnikom rynku na całym świecie. W Polsce rolę LOU pełni KDPW. Krajowy Depozyt 19 sierpnia otrzymał prefix (2594) niezbędny do nadawania identyfikatorów LEI. Prefix został nadany przez ROC (Regulatory Oversight Committee), regulacyjne ciało nadzorcze, powołane przez Financial Stability Board (patrz słowniczek obok).
O numer prefix dla KDPW wystąpił Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, który działa jako podmiot pośredniczący w procesie zatwierdzania przez ROC instytucji krajowej. 29 listopada 2013 r. KDPW rozpoczął już działalność operacyjną w zakresie nadawania numerów identyfikujących
o statusie opartym na normie ISO17442, zgodnych ze standardem LEI, dając gwarancję, że kod ten, po uzyskaniu przez KDPW statusu jednostki pre-LOU, uzyska status kodu pre-LEI (docelowo LEI) automatycznie, bez konieczności zawierania z KDPW odrębnej umowy.
Procedura uzyskiwania kodów LEI jest prosta. Pierwszy krok to rejestracja konta internetowego na stronie KDPW. Po potwierdzeniu loginu i danych po pierwszym zalogowaniu trzeba zarejestrować wniosek o kod LEI i złożyć zamówienie. Po dokonaniu opłaty przyznawany jest kod LEI.
Słowniczek
Skróty, które każdy uczestnik rynku znać powinien
LEI (Legal Entity Identifier) — 20-znakowy kod alfa-numeryczny, który jednoznacznie identyfikuje podmioty zawierające transakcje na światowych rynkach finansowych.
GLEIS (Global LEI System) — system do nadawania unikalnych w skali globalnej numerów identyfikacyjnych LEI. Funkcjonowanie systemu GLEIS opiera się na współpracujących ze sobą lokalnych jednostkach operacyjnych (tzw. LOU) nadających kody uczestnikom rynku na całym świecie w ramach jednego systemu. W Polsce jednostką nadającą kody LEI jest KDPW.
ROC (Regulatory Oversight Committee) — regulacyjne ciało nadzorcze nad GLEIS, powołane przez Financial Stability Board (Rada Stabilności Finansowej) i zaakceptowane przez G20.
LOU (Local Operating Unit) — lokalna jednostka uprawniona do nadawania numerów LEI w ramach globalnego systemu GLEIS oraz utrzymywania danych referencyjnych dla podmiotów, którym zostały nadane te numery. Na polskim rynku jest nią KDPW.
COU (Central Operating Unit) — Centralna Jednostka Operacyjna globalnego systemu LEI, której zadaniem jest operacyjny nadzór nad systemem LEI, utrzymanie standardów i spójność w wydawaniu kodów LEI przez instytucje lokalne (czyli LOU — patrz wyżej).
Krajowy Depozyt, w ramach przynależności do międzynarodowego Stowarzyszenia Krajowych Agencji Numerujących (ANNA), pełni już rolę Agencji Kodującej dla kodów ISIN. Oznacza to, że na polskim rynku KDPW jest jedyną instytucją upoważnioną do nadawania unikatowych, globalnych kodów dla instrumentów finansowych. Wiedza, doświadczenie oraz odpowiednie zasoby systemowe predestynują KDPW do roli podmiotu właściwego także do nadawania kodów LEI. Dodatkowym argumentem, przemawiającym za skorzystaniem z oferty KDPW, jest jego niezależna pozycja na rynku finansowym, wieloletnie doświadczenie w nadawaniu kodów zgodnie z międzynarodowymi standardami oraz obsłudze wielu operacji dla całego rynku kapitałowego.