Niedawno na naszych łamach Barbara Koszułap, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), namawiała przedsiębiorców do ubiegania się o dotacje i pożyczki oferowane przez fundusz. Właściciele firm często nie zdają sobie sprawy, że czekanie na zmiany w ustawach (a zwłaszcza na ustawę o odnawialnych źródłach energii) nie pozwoli na krok na przód, natomiast sięgnięcie po dotacje może im pomóc rozkręcić biznes — przekonywała prezes NFOŚiGW. Dzisiaj nieco więcej o tym, co mieści się w poszczególnych priorytetowych programach, z których mogą oni skorzystać, jakie są tryby składania wniosków oraz formy i warunki dofinansowania. Są to programy przyjęte przez Radę Nadzorczą 21 maja 2013 r., zawierające całą ofertę finansową NFOŚiGW, również te, w ramach których w roku 2014 nie będą prowadzone nabory wniosków, podpisywane będą jedynie umowy o dofinansowanie projektów zgłoszonych w naborach przeprowadzonych w 2013 r.
Generator Koncepcji Ekologicznych będzie wspierał badania naukowe, prace rozwojowe oraz wdrażanie powstałych dzięki im technologii proekologicznych. Program dotyczy 5 obszarów: środowiskowych aspektów pozyskiwania gazu niekonwencjonalnego, efektywności energetycznej i magazynowania energii, ochrony i racjonalizacji wykorzystania wód, pozyskiwania energii z czystych źródeł oraz nowatorskich metod otrzymywania paliw, energii i materiałów z odpadów oraz ich recyklingu. Wnioski będą rozpatrywane w trybie konkursowym, a finansowanie ma formę dotacji.
System zielonych inwestycji
Wspomagane zielone inwestycje, które dotyczą przedsiębiorców, to: budowa, przebudowa lub rozbudowa biogazowni rolniczych, elektrociepłowni i ciepłownie na biomasę oraz elektroenergetycznych w celu umożliwienia przyłączenia źródeł wytwórczych energetyki wiatrowej (OZE). Finansowanie ma formę dotacji lub pożyczki. Wnioski rozpatrywane są w trybie konkursowym, przy czym na 2014 r. nie zaplanowano naborów dla wymienionych części.
Gospodarowanie odpadami
W programie dotyczącym racjonalnego gospodarowania odpadami położono nacisk na hierarchię sposobów postępowania poprzez ustanowienie i utrzymanie powszechnych systemów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz usprawnienie krajowej zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji gospodarowania odpadami. Skorzystają na nim nie tylko przedsiębiorcy, lecz także gminy, związki międzygminne, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz beneficjenci drugiej osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ). Wśród przedsięwzięć, mających usprawnić działanie gminnych systemów gospodarowania odpadami, są: zakup urządzeń specjalistycznych do gromadzenia odpadów komunalnych, budowa punktów selektywnego zbierania śmieci oraz realizacja zadań gminy lub związku międzygminnego związanych z utrzymaniem systemu. Program obejmuje też budowę oraz modernizację instalacji gospodarowania odpadami (nie tylko komunalnymi) i służących do recyklingu, a także budowę, rozbudowę i unowocześnienie stacji demontażu pojazdów. Możliwe będzie również uzupełnienie dofinansowania drugiej osi POIiŚ. Pomoc ma formę pożyczki, wnioski można składać w trybie ciągłym.
Rozproszone, odnawialne źródła energii
Program Bocian oferuje atrakcyjnie oprocentowane pożyczki. Jego celem jest ograniczenie lub uniknięcie emisji dwutlenku węgla poprzez zwiększenie produkcji energii z instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii. Możliwe przedsięwzięcia w ramach programu to: utworzenie elektrowni wiatrowych o mocy 3 MWe i systemów fotowoltaicznych o mocy b200 kWp do I MWp, pozyskiwanie energii z wód geotermalnych (moc od 5 MWt do 20 MWt), zbudowanie małych elektrowni wodnych (5MW), źródeł ciepła opalanych biomasą (do 20 MWt), biogazowni wykorzystujących biogaz rolniczy (od 300 kWe do 2 MWe), instalacji wytwarzania biogazy rolniczego, wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na biomasę (d0 5 MWe). Wnioski można składać w trybie ciągłym do 30 dni kalendarzowych od daty rozpoczęcia naboru przez NFOŚiGW. Inny program dotyczy przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji. Wspierane przez niego działania to m.in.: wytwarzanie energii cieplnej przy użyciu biomasy (przy źródłach o mocy nie wyższej niż 20 MWt) czy wytwarzanie energii elektrycznej i/lub ciepła z wykorzystaniem biogazu rolniczego, a następnie wprowadzenie go do sieci gazowej, dystrybucyjnej i bezpośredniej. Wnioski przyjmowane są w trybie ciągłym w bankach współpracujących z NFOŚiGW.
Celem programu jest zmniejszenie negatywnego oddziaływania przedsiębiorstw na środowisko. Podzielono go na trzy części. Pierwsza z nich to audyt energetyczny/ elektroenergetyczny przedsiębiorstwa, w którym minimalna wielkość przeciętnego zużycia energii końcowej w roku poprzedzającym złożenie wniosku wynosiła 20 GWh. Druga część dotyczy zwiększenia efektywności energetycznej. Przedsięwzięcia muszą być zgodne z oświadczeniem ministra gospodarki z 21 grudnia 2012 r. Wśród wspieranych rozwiązań są np. energooszczędne systemy napędowe, falowniki do pomp i wentylatorów, a także technologie racjonalizacji zużycia ciepła poprzez m.in. izolacje i odwadnianie systemów parowych. Część trzecia to E-KUMULATOR – Ekologiczny Akumulator dla Przemysłu. Przedsięwzięcia wymienione w tym projekcie dotyczą zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych (np. budowa, rozbudowa lub modernizacja instalacji produkcyjnych lub urządzeń przemysłowych, takich jak: technologie bezodpadowe oraz niskoodpadowe, technologie ograniczające jednostkowe zużycie wody), ograniczenia szkodliwych emisji do atmosfery (modernizacja lub rozbudowa instalacji spalania paliw, urządzeń do ograniczania emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych), energetycznego wykorzystania przemysłowych odpadów (w tym osadów ściekowych) dzięki budowie lub modernizacji instalacji energetycznego wykorzystania przemysłowych odpadów lub zastosowania paliw alternatywnych we własnych procesach technologicznych i w spalarniach odpadów. Finansowanie może być udzielone w formie dotacji lub pożyczki. Wnioski są rozpatrywane w trybie konkursowym.
Poprawa efektywności energetycznej
W pierwszej części projektu poprawy efektywności energetycznej skupiono się na Inteligentnych Sieciach Energetycznych (ISE). Prowadzone będą działania inwestycyjne wprowadzające (w przestrzeni pilotażowej, w warstwach energii elektrycznej, cieplnej i ciepłej wody użytkowej z warstwami telekomunikacyjną/telemetryczną) i podstawowe (w przestrzeni pilotażowej, m.in. rozproszonych odnawialnych źródeł energii czy inteligentnej sieci oświetleniowej). Istotnym składnikiem tej części programu są kampanie informacyjno- -edukacyjne (w tym seminaria dotyczące wdrażania inteligentnych sieci energetycznych) oraz wartości niematerialne i prawne, a także możliwość zakupu sprzętu informatycznego. Wszystkie te działania mają na celu optymalizację i racjonalizację zużycia energii, by uniknąć emisji zanieczyszczeń powietrza i dwutlenku węgla. Natomiast głównym celem części czwartej projektu, która dotyczy inwestycji energooszczędnych w małych i średnich przedsiębiorstwach, jest ograniczenie zużycia energii oraz zastosowania odnawialnych źródeł tejże. Możliwe przedsięwzięcia to: zakup urządzeń wymienionych na liście Kwalifikowanych Maszyn i Urządzeń (koszt do 250 tys. EUR), inwestycje w poprawę efektywności energetycznej — rozwiązania indywidualne osiągające min. 20 proc. oszczędności (do 1 mln EUR), termomodernizacja budynków, która przyniesie min. 30 proc. oszczędności (do 1 mln EUR), zastosowanie odnawialnych źródeł energii (do 1 mln EUR). Wnioski można składać w trybie konkursowym lub ciągłym w bankach, które mają umowę z NFOŚiGW.