Urzędy skarbowe mają problem z przepisami dotyczącymi rocznych zeznań podatkowych i przywileju przysługującego od tego roku właścicielom firm. Jednak fiskus nie spieszy się z interpretacją przepisów. Według informacji „PB”, jedna z izb skarbowych czeka na wykładnię resortu finansów już od stycznia. Według naszej sondy, wytycznych nie mają też inne izby i urzędy skarbowe, mimo że wątpliwości pozostają aktualne. Podatnicy o wyjaśnienia zwracali się licznie do Krajowej Informacji Podatkowej lub bezpośrednio do urzędów skarbowych.
Albo zaliczka, albo PIT
Chodzi o zmianę zasad rozliczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) za ostatni miesiąc roku podatkowego. Po raz pierwszy prowadzący działalność gospodarczą nie musieli odprowadzać zaliczki za grudzień 2012 r. razem z listopadową. Obecnie należy ją płacić do 20 stycznia. Ale ustawodawca zrobił prezent — zaliczki można nie płacić, pod dwoma warunkami. Po pierwsze, trzeba złożyć roczny PIT w terminie wyznaczonym na grudniową zaliczkę. Po drugie — zapłacić podatek wynikający z zeznania rocznego. Pytanie tylko, w jakim czasie.
W tej sprawie ścierają się dwa poglądy. Jeden, że podatnik składa PIT do 20 stycznia (w br. do 21), a z zapłatą podatku czeka nawet do końca akcji rocznych rozliczeń, czyli do 30 kwietnia. Drugi, że podatek trzeba zapłacić jednocześnie ze złożeniem w styczniu zeznania i za tym opowiada się resort finansów. Jak nam wyjaśniał na początku roku, nie było intencją ustawodawcy zwolnienie podatnika z zaliczki grudniowej, aby brakujący PIT mógł zapłacić kilka miesięcy później.
Jednak art. 44 ust. 6 ustawy o PIT nadal budzi wątpliwości, a to przez zawarte w nim odesłanie do przepisu, w którym pojawia się data 30 kwietnia. Myśl jest taka: podatnik nie wpłaca ostatniej za dany rok zaliczki, jeżeli przed terminem do jej wpłaty złoży zeznanie i zapłaci podatek na zasadach określonych w art. 45. W ocenie podatników stwierdzenie „na zasadach art. 45” oznacza, że zapłata jest możliwa do 30 kwietnia. Dopuszczają to także niektórzy urzędnicy skarbowi, a część z nich co prawda za logiczne uznaje stanowisko resortu, jednak nie ma pełnego przekonania, czy przepis jest aż tak oczywisty.
Na razie bez kar
W Urzędzie Skarbowym w Zduńskiej Woli ok. 3,5 tys. osób powinno rozliczyć roczne dochody z działalności gospodarczej (na drukach PIT-36 i PIT-36L). Do 21 stycznia br. zeznania za 2012 r. złożyło 95 podatników. Trzy osoby, które powinny w tym czasie uregulować brakujący podatek, do tej pory tego nie zrobiły.
— To nie są duże kwoty — mówi Andrzej Kukuła, zastępca naczelnika tamtejszego urzędu, który zarazem nie zapowiada upomnień ani postępowania egzekucyjnego.
Spóźnialskich czeka jedynie zapłata odsetek za zwłokę. Taką decyzję tamtejsza skarbówka podjęła, chociaż zdaniem Andrzeja Kukuły, logika przepisu wskazuje, że podatek należało zapłacić wraz ze złożeniem PIT, czyli do 21 stycznia. Ale przyznaje on również, że urzędnicy nie znają wskazówek ministerstwa.
Na ostatnią chwilę
Statystki dotyczące rocznych rozliczeń przed 21 stycznia są niepełne. Na analizę skarbówki, jak podatnicy dostosowali się do nowych przepisów, trzeba będzie poczekać. Dostępne dane wskazują natomiast, że prowadzący działalność gospodarczą raczej nie spieszą się ze składaniem zeznań, jak co roku.
— W kwietniu składanych jest od 50 do 70 proc. wszystkich PIT-36 i 36L. To może wynikać z faktu, że w większości sporządzają je dla podatników biura rachunkowe czy doradcy podatkowi — wyjaśnia Wioleta Działdowska z Izby Skarbowej w Gdańsku.
Poza tym w PIT-36 i 36L przeważnie jest wykazywana kwota do wpłaty dla urzędu skarbowego, dlatego zeznania są składane w ostatnich dniach kwietnia. Najszybciej rozlicza się ten, kto w PIT wykazuje dużą nadpłatę podatku. Możliwe, że potwierdzą to też podsumowania tegorocznych statystyk zeznań składanych do 21 stycznia.
Odpowiedź Ministerstwa Finansów dla „Pulsu Biznesu”
Zgodnie z art. 44 ust. 6 zd. 3 ustawy PIT „podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni miesiąc lub odpowiednio kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 45”. Norma ta dotyczy tylko zaliczek od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, z najmu lub dzierżawy (art. 44 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy PIT) i z działów specjalnych produkcji rolnej (art. 43 ust. 4 ustawy PIT). Podatnik nie ma obowiązku wpłacania zaliczki za ostatni miesiąc lub kwartał roku podatkowego, jeżeli złoży zeznanie roczne w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego.
Złożenie zeznania w tym terminie powoduje powstanie obowiązku zapłaty podatku wynikającego z tego zeznania. Zatem w przypadku złożenia zeznania rocznego w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego, ale niewywiązania się przez podatnika z obowiązku zapłaty podatku w tym terminie, podatnik nie ma obowiązku wpłacenia zaliczki za ostatni miesiąc (kwartał) roku podatkowego. W takim przypadku u podatnika powstaje zaległość podatkowa w podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości niewpłaconego podatku wynikającego z zeznania podatkowego składanego za rok podatkowy. Podatnikom, którzy dokonali rozliczenia, zgodnie z art. 44 ust. 6 ustawy PIT, w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego, dzień ten wyznacza jednocześnie termin do złożenia zeznania i zapłacenia podatku wynikającego z tego zeznania.
W takim przypadku niewpłacenie podatku wynikającego ze złożonego zeznania rocznego powoduje powstanie zaległości podatkowej od następnego dnia po 20 stycznia następnego roku podatkowego, ponieważ dniem wyznaczającym termin do wpłacenia podatku wynikającego z zeznania podatkowego jest 20 stycznia następnego roku podatkowego (art. 44 ust. 6 w związku z art. 45 ustawy PIT). Ostatni dzień terminu, o którym mowa w art. 44 ust. 6 ustawy PIT — 20 stycznia następnego roku podatkowego określa się z uwzględnieniem postanowień art. 12 par. 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 r.
— Ordynacja podatkowa. Stosownie do art. 53 Ordynacji podatkowej od zaległości podatkowych naliczane są odsetki za zwłokę. Odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku do dnia wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego. Ponadto zauważyć należy, że w przypadku niewpłacenia w obowiązującym terminie kwoty podatku wynikającej z zeznania lub wpłacenie jej w niepełnej wysokości — zeznanie roczne stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego, zgodnie z przepisami ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Z naszej sondy w urzędach skarbowych raczej nie wynika, aby podatnicy, którzy rozliczyli się w styczniu, a nie zapłacili jeszcze podatku, mieli zapłacić surowe kary. Jednak za rok może być gorzej. Ministerstwo Finansów (MF) nie deklaruje zmiany niejasnych przepisów i przypomina o poważnych następstwach niewpłacenia w terminie należnego podatku.
Wyjaśnienia dla „PB”
Dla jasności, to nie są wytyczne dla urzędów. To wyjaśnienia dla „PB”, przekazane nam przez Wiesławę Dróżdż, rzecznika prasowego MF. Czekaliśmy na nie ponad miesiąc. Zapytaliśmy, jak należy rozumieć nieprecyzyjny przepis, czy nie należy go zmienić, aby nie budził wątpliwości, oraz o konsekwencje dla podatników, którzy zapłacą roczny PIT po 21 stycznia i czy urzędy skarbowe otrzymają wskazówki, jak postępować wobec „spóźnialskich”.
Z obszernej odpowiedzi wynika, że ten, kto w terminie grudniowej zaliczki złoży roczne zeznanie i jednocześnie nie zapłaci wynikającego z niego podatku, nie musi wpłacać zaliczki. Ale powstaje wtedy zaległość, ponieważ na uregulowanie brakującej kwoty z PIT ustawa wyznacza termin 20 stycznia następnego roku podatkowego. Od zaległości trzeba zapłacić odsetki za zwłokę, a brak podatku daje podstawę do postępowania egzekucyjnego (pełna treść obok). Inne pytania pozostały bez odpowiedzi. MF nie wyjaśnia np., jak czytać oba niejednoznaczne przepisy, a właściwie, jak rozumieć odesłanie do art. 45, w którym pojawia się data 30 kwietnia. Tymczasem w tej sprawie wydano już indywidualną interpretację podatkową. Podatnik miał dylemat, bo według jego urzędu na zapłatę podatku ma czas do 30 kwietnia 2013 r., a Krajowa Informacja Podatkowa (KIP) tego nie dopuszcza.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi podzielił zdanie KIP. Jak ocenił, stwierdzenie ustawowe o dokonaniu zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 45 nie oznacza zastosowania tego przepisu do terminu wpłaty, bo ten jest wyznaczony w art. 44 ust. 6 (sygn. IPTPB1/415-682/12-2/MAP). — Przepisy są po prostu źle zredagowane, przez co budzą wątpliwości — mówi Piotr Kwaśny, doradca podatkowy z ASB Tax. Jak zwraca uwagę, jeden dotyczy zaliczek (art. 44 ust. 6), drugi odnosi się do rocznych zeznań podatkowych (art. 45). MF w odpowiedzi dla „PB” nie wyjaśnia tej zależności. Piotr Kwaśny potwierdza, że intencja nowego rozwiązania jest i jasna, i logiczna, ale intencja nie stanowi prawa. W ustawie zabrakło wyraźnego wskazania konkretnego terminu zapłaty podatku w przypadku wcześniejszego złożenia zeznania rocznego.
Jak brzmią kontrowersyjne przepisy
Art. 44 ust. 6:
Zaliczki miesięczne od dochodów wymienionych w ust. 1 [czyli z pozarolniczej działalności gospodarczej, z najmu lub dzierżawy, z działów specjalnych produkcji rolnej] wpłaca się w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczki kwartalne podatnicy wpłacają w terminie do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego podatnik wpłaca w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni miesiąc lub odpowiednio kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 45.
Art. 45 ust. 1:
Podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.