Od 1 stycznia 2023 r. kilka podmiotów będzie mogło występować jako jeden podatnik VAT. Grupę VAT zdefiniowano jako grupę podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowaną jako podatnik.
Michał Samborski, zastępca dyrektora departamentu podatków pośrednich, Taxeo Komorniczak i Wspólnicy
Wymagane jest więc wystąpienie łącznie trzech rodzajów powiązań. Pierwszym jest powiązanie finansowe, które ma miejsce, jeśli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50 proc. udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50 proc. praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50 proc. prawa do udziału w zysku każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.
Grupa VAT może dotyczyć jedynie „płaskich” struktur, obejmujących jeden podmiot dominujący oraz spółki bezpośrednio od niego zależne. Tak więc „spółki córki” nie utworzą grupy VAT bez udziału „spółki matki”. Z drugiej strony, do danej grupy nie muszą wchodzić wszystkie podmioty zależne. Bardziej złożona jest kwestia powiązań ekonomicznych. Podatników uważa się bowiem za powiązanych ekonomicznie, jeżeli: przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter, rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne albo gdy członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy.
Ogólną ideą jest to, że do stworzenia grupy nie wystarczą same zależności kapitałowe. Członkowie muszą prowadzić faktyczną działalność (świadczenie usług lub dostawa towarów) – i to w powiązaniu ze sobą. Warto podkreślić zwłaszcza to, że grupa VAT nie może być oparta o strukturę czysto holdingową.
Powiązania ekonomiczne mogą przejawiać się w różny sposób. Standardowy przykład to ten sam sektor działalności. Inna sytuacja: jedna ze spółek sprzedaje urządzenia, a druga zajmuje się ich serwisowaniem. Powiązania ekonomiczne mogą wystąpić także wtedy, jeśli np. jedna ze spółek świadczy usługi wsparcia (backoffice lub podobne) „w dużej mierze” dla innych członków grupy.
Weź udział w konferencji “CFO Excellence 2023”, 19 stycznia, online >>
Niekiedy, przesądzenie, czy występują wymagane powiązania ekonomiczne, będzie zapewne stanowiło znaczny problem praktyczny. Mowa tu bowiem o kryteriach mało precyzyjnych, nieostrych i - w części przypadków trudnych do oceny.
Stworzenie grupy VAT wymaga także istnienia powiązań organizacyjnych, które polegają na tym, że: prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, podatnicy znajdują się pod wspólnym kierownictwem – lub podatnicy organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.
Wydaje się, że w typowych sytuacjach, po zidentyfikowaniu powiązań kapitałowych i ekonomicznych, można domniemywać istnienia także powiązać organizacyjnych.
Ewentualne stworzenie grupy VAT wpłynie istotnie na formalny sposób rozliczania podatku, a niekiedy także na wysokość należności wpłacanych do budżetu państwa. Decyzja w tym zakresie powinna być podjęta na podstawie analizy konkretnych okoliczności danego przypadku.
