Inspektor farmaceutyczny blokuje firmę wbrew sądowi

Od kilku lat działa Konstytucja biznesu, a rządy wprowadzają kolejne pakiety zmian mających służyć przedsiębiorcom i zapewniają o ich przyjaznym traktowaniu. O tym, jak ta polityka jest realizowana w praktyce, decydują jednak urzędnicy - a z ich podejściem do biznesu bywa różnie. Boleśnie przekonał się o tym Marcin Gawryś, współwłaściciel firmy Tanie Apteki Rodzinne (TAR). Mariola Kostewicz, mazowiecki wojewódzki inspektor farmaceutyczny (MWIF), odebrała zezwolenie jednej z jego aptek i wykreśliła ją z rejestru, choć Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie nakazał wstrzymanie wykonania tej decyzji.

- To dla mnie szokujące i niezrozumiałe. Postanowienie sądu oznacza, że moja apteka może prowadzić działalność. Tymczasem, choć jest zatowarowana, nie może działać. Ponoszę duże straty, co grozi mi upadłością – skarży się Marcin Gawryś

Państwo urzędnicze ma się dobrze

Tanie Apteki Rodzinne to sieć licząca kilka placówek. MWIF stanął na jej drodze w 2011 r.

- Spółka miała kontrolę urzędu skarbowego, a tu nagle z równoczesną kontrolą chciał wejść Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny. Tłumaczyłem, że nie może, bo chronią mnie przepisy ograniczające liczbę równoczesnych kontroli małych firm. Inspektor Mariola Kostewicz uparła się i rozpoczęła kontrolę. Zawiadomiłem Głównego Inspektora Farmaceutycznego [GIF - red.], który wstrzymał jej kontrolę. Stałem się wrogiem pani inspektor i celem jej kolejnych ataków. Wtedy mój wspólnik usłyszał od niej, że „w tym kraju nikt jeszcze z urzędnikiem państwowym nie wygrał”. Potem przekonaliśmy się, że postanowiła nam to udowodnić – opowiada Marcin Gawryś.

W 2019 r. MWIF znowu pojawił się z kontrolą. Uznał, że kilka placówek TAR „nie daje należytej rękojmi prowadzenia apteki” i odebrał im pozwolenia. Marcin Gawryś odwołał się do GIF, który utrzymał decyzję o odebraniu pozwolenia jednej aptece. Właściciel zwrócił się do WSA w Warszawie. Wniósł też o wstrzymanie wykonania decyzji o odebraniu zezwolenia i 20 marca 2024 r. uzyskał korzystne postanowienie sądu w tej sprawie.

- Inspektor Kostewicz nie respektuje wiążącego orzeczenia sądu i zmieniła w rejestrze status apteki na "nieaktywna", czym uniemożliwiła jej działalność. O ile wiem, przepisy nakazują zastosowanie się do postanowienia sądu o wstrzymaniu odebrania zezwolenia. Ich celem jest właśnie uchronienie firmy przed stratami do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, na które trzeba długo czekać. Tej ochrony pani inspektor bezprawnie nas pozbawiła – mówi Marcin Gawryś.

Prawnicy miażdżą urzędniczkę

Dwa dni po wykreśleniu apteki GIF zaskarżył postanowienie WSA do NSA. Terminu rozprawy na razie nie wyznaczono. Zapytaliśmy GIF o sprawę aptek Marcina Gawrysia. Odesłano nas do... inspektor Marioli Kostewicz. „W związku ze złożeniem przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego zażalenia na postanowienie WSA w Warszawie z 20 marca 2024 r. w sprawie wstrzymania wykonania decyzji, postanowienie to nie stało się prawomocne i w związku z tym nie posiada mocy wiążącej stronę i organ. Wobec powyższego w ocenie MWIF do czasu rozpatrzenia przez NSA zażalenia złożonego przez GIF brak jest podstaw do przywrócenia aptece

statusu „aktywna” w Rejestrze Aptek i otwarcia jej dla pacjentów” - odpisał nam MWIF.

Zupełnie inaczej widzą to prawnicy.

- Zmiana przez funkcjonariuszy MWIF statusu apteki w rejestrze na „nieaktywna” wbrew postanowieniu sądu administracyjnego jest działaniem bezprawnym, dokonanym z przekroczeniem uprawnień i na szkodę spółki. Postanowienia WSA są wykonalne od chwili ich wydania, chyba że sąd wstrzyma ich wykonanie – tłumaczy Maria Kozłowska, adwokat z kancelarii Kondracki Celej.

Podkreśla, że sąd po to właśnie wstrzymał decyzję GIF o odebraniu aptece zezwolenia, by do czasu wydania postanowienia przez NSA nie została jej wyrządzona szkoda.

- MWIF jako organ administracji publicznej związany orzeczeniem sądu nie ma prawa dokonywać czynności, które w sposób celowy niweczą skutek wydanego przez sąd orzeczenia – zaznacza Maria Kozłowska.

Michał Pietrusiński, radca prawny z kancelarii Tyszka Pietrusiński, także twierdzi, że inspektor farmaceutyczny popełnił błąd, wykreślając aptekę TAR z rejestru.

- Przedsiębiorca uzyskał korzystne rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie wstrzymania wykonania decyzji cofającej zezwolenia na prowadzenie apteki. Jest ono wiążące od chwili podpisania oraz wykonalne - niezależnie od tego, czy będzie zaskarżone. Obowiązkiem MWIF jest zatem podjęcie wszelkich działań umożliwiających stronie skorzystanie z przyznanej jej tymczasowej ochrony – podkreśla Michał Pietrusiński.

Katarzyna Czyżewska, adwokat z kancelarii Czyżewscy, jest podobnego zdania.

- MWIF nie miał prawa wykreślić apteki z rejestru. W obliczu tego orzeczenia sądu decyzja urzędnicza o odebraniu zezwolenia nie jest wykonalna. Co w tej sytuacji powinien zrobić przedsiębiorca? Przede wszystkim wezwać inspektora farmaceutycznego do usunięcia stanu niezgodnego z prawem, czyli przywrócenia aptece statusu „aktywna”, a jeżeli urząd tego nie wykona - poskarżyć się do sądu. Uzasadnione byłoby też wystąpienie do sądu o odszkodowanie od MWIF za straty apteki spowodowane jego bezprawnym działaniem – mówi Katarzyna Czyżewska.

Do sprawy po stronie przedsiębiorcy przyłączył się Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców (ramka). Opinię na jego korzyść wydała też Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie (ramka).