Za około półtora miesiąca dowiemy się, jak wiele spółek komandytowych zniknie z rynku, by w wyniku przekształcenia kontynuować działalność w innej formie prawnej. Zainteresowanie tak ważną zmianą jest duże. Od 1 maja tego roku wszystkie takie podmioty zaczną podlegać podatkowi dochodowemu od osób prawnych (CIT), co oznacza obciążenie ich daniną typową dla spółek kapitałowych, a nie osobowych, do których należą. Tym samym dojdzie do podwójnego opodatkowania – wspólników, jak do tej pory, oraz CIT.
Decyzje o przekształceniach nie należą jednak do łatwych, już chociażby w kwestii wyboru nowego statusu prawnego.
Którą drogą pójść
– Każda spółka prawa handlowego – czyli osobowe, jak jawna, partnerska, komandytowa oraz komandytowo-akcyjna, oraz kapitałowe, a więc z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjna – ma swoje zalety i wady. Wybór optymalnej formy zależy od wielu czynników, poczynając od aktualnej i przyszłej struktury spółki, czyli liczby i roli wspólników, ich wzajemnego zaufania, odpowiedzialności i wysokości wkładów. Ważny jest jej rozmiar, skala i charakter działalności, pozycja na rynku, wiarygodność dla kontrahentów, branża, w jakiej działa oraz np. to, czy wspólnicy wykonują wolny zawód. Przede wszystkim jednak istotne są plany biznesowe i inwestycyjne – zwraca uwagę Grzegorz Zubrzycki, radca prawny z Kancelarii Kopij Zubrzycki.
Jego zdaniem, rozważając przekształcenie w inną spółkę handlową, należy dokonać analizy przyczyn i celu oraz zmiany dotychczasowej formy działalności, np. potrzeby ograniczenia kosztów czy odpowiedzialności wspólników za zobowiązania, ochrony majątku prywatnego, planów inwestycyjnych albo pozyskania kapitału.
– Niewątpliwie szczególne znaczenie mają przyszłe opodatkowanie, koszty przekształcenia i kontynuowanej działalności, w tym związane z wymogiem stosowania pełnej księgowości. Im bardziej złożona forma prawna, a za takie należy uznać spółki kapitałowe, zwłaszcza akcyjną, tym więcej obowiązków ciążących na spółce i większe koszty prowadzenia biznesu – wyjaśnia Grzegorz Zubrzycki.
Transparentność podatkowa
Piotr Aleksiejuk, radca prawny z Kancelarii Wojarska Aleksiejuk i Wspólnicy, mówi, że obecnie właściciele lub zarządzający spółkami komandytowymi najczęściej podejmują decyzje o ich przekształceniu w spółki jawne.
– Zasadniczym celem takiego kierunku transformacji podmiotowej jest utrzymanie transparentności podatkowej, czyli tylko opodatkowania wspólników, jak przed zmianą przepisów. Niemniej negatywnymi następstwami działania w formie spółki jawnej w porównaniu z komandytową jest ryzyko ponoszenia odpowiedzialności majątkiem prywatnym za jej zobowiązania. Jeżeli jednak firma ma znaczny majątek, działa w branżach nieobarczonych ryzykiem kontraktowym, przewyższającym mienie przedsiębiorstwa, a na dodatek wspólnicy mają stosowne polisy ubezpieczeniowe, te ujemne skutki mogą zostać zniwelowane – zauważa Piotr Aleksiejuk.
Spółka jawna nie jest płatnikiem podatku dochodowego. Tu podatnikami są wspólnicy. Przy czym jeżeli przed przekształceniem albo w trakcie nie wystąpi ze spółki komandytowej dotychczasowy komplementariusz, niebędący osobą fizyczną, lecz spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, to dla zachowania przez powstałą spółkę jawną transparentności podatkowej musi ona przed rozpoczęciem roku obrotowego złożyć informację o podatnikach podatku dochodowego mających prawo do udziału w zysku tej spółki. Informację tę na formularzu CIT-15J składa się urzędom skarbowym właściwym dla siedziby spółki i dla każdego podatnika osiągającego dochody z tej spółki.
– Dla spółek jawnych powstałych w wyniku przekształcenia dniem rozpoczynającym pierwszy rok obrotowy nie jest data ich rejestracji i uzyskania podmiotowości gospodarczej. Dla podmiotu zobowiązanego do prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym spółki prawa handlowego, jest to data otwarcia przez niego ksiąg rachunkowych. Zgodnie z prawem należy to zrobić w chwili pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym. Jeżeli przed tak rozumianym dniem rozpoczęcia działalności informacja CIT-15J zostanie złożona, spółka zachowa status podmiotu podatkowo transparentnego – podpowiada Piotr Aleksiejuk.
Trzy kroki do KRS
– Proces przekształcenia można podzielić na trzy fazy: menedżerską, właścicielską i autoryzacji – mówi Grzegorz Zubrzycki.
Etap menadżerski to – po wcześniejszej analizie prawnej, podatkowej i finansowej co do korzyści z przekształcenia – przygotowanie jego planu. Należy w nim ustalić m.in. wartość bilansową majątku w miesiącu poprzedzającym przedłożenie planu wspólnikom, a gdy ze spółki kapitałowej ma powstać osobowa – wartość godziwą udziałów albo akcji wspólników. Do tego trzeba dołączyć projekty uchwały, umowy przyszłej spółki albo jej statutu, wycenę składników majątku (jeśli podmiot ma być spółką akcyjną) i sprawozdanie finansowe.
Etap właścicielski wiąże się natomiast z przyjęciem uchwały o przekształceniu.
– Spółka zawiadamia wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu spółki dwukrotnie. Pierwszy raz nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem przyjęcia tego dokumentu, a drugi – w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia – informuje przedstawiciel Kancelarii Kopij Zubrzycki.
Zawiadomienie powinno zawierać istotne elementy planowanego przedsięwzięcia, wskazać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy mogą się zapoznać z pełną treścią planu i załączników oraz opinię biegłego rewidenta, jeżeli ją sporządzono. Należy ponadto dołączyć projekt uchwały, umowy albo statutu przyszłej spółki, jeżeli zawiadomienie nie jest ogłaszane.
Nim dojdzie do uchwały, wspólnicy mogą przeglądać w lokalu spółki dokumenty związane z przekształceniem i żądać wydania im bezpłatnie odpisów tych dokumentów. Sama zaś uchwała musi być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza i powinna określać m.in. wysokość kapitału zakładowego, zakres praw przyznanych wspólnikom i zgodę na brzmienie umowy albo statutu spółki przekształconej.
Ostatni etap formalności ma charakter autoryzacji. Członkowie zarządu albo wspólnicy mający prawo reprezentacji nowej spółki składają wniosek do sądu rejestrowego właściwego dla jej siedziby o wpis tego podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Sąd z urzędu wykreśla „starą” spółkę. Natomiast ogłoszenie o przekształceniu jest możliwe na wniosek zarządu bądź wspólników prowadzących sprawy.
Zgodnie z art. 552 kodeksu dawna spółka staje się przekształconą z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS.
Plan takiego przedsięwzięcia musi być przygotowany przez zarząd spółki przekształcanej albo wszystkich wspólników prowadzących jej sprawy. Dokument ten musi mieć formę pisemną pod rygorem nieważności. W przypadku spółki jednoosobowej plan przekształcenia należy sporządzić w formie aktu notarialnego.