Scenariusze dla bezpiecznego świata
Zmieniające się uwarunkowania i obecny kryzys bezpieczeństwa międzynarodowego przejawiają się nie tylko w zakresie militarnym, ale także w kwestiach związanych z bezpieczeństwem energetycznym i żywnościowym. Trwająca od miesięcy wojna na Ukrainie pokazała istotność refleksji nad globalnym bezpieczeństwem oraz zapewnieniem prężnej reakcji istniejących struktur i organizacji międzynarodowych na aktualne wyzwania. Jaką rolę powinny odgrywać Unia Europejska i Sojusz Północnoatlantycki w kształtowaniu nowego systemu bezpieczeństwa? Jaki będzie wkład regionalnych mocarstw w nowy ład geopolityczny?
NATO w swojej nowej strategii jasno definiuje, że Rosja stała się głównym zagrożeniem dla Sojuszu. Dla neutralizacji tego zagrożenia kraje członkowskie będą wzmacniać zdolności kolektywnej obrony. Przesunięcie akcentów z zarządzania kryzysowego i zagrożeń o charakterze terrorystycznym, jako źródła ryzyka, na konkretnie wskazany kraj potencjalnego agresora - Rosję, i konieczność powrotu do polityki odstraszania zmusza decydentów i dowodzących armiami państw członkowskich do zmiany priorytetów szkoleniowych i zakupowych. Jednak nie jest to jedyne wyzwanie, przed jakim stoi Sojusz w kontekście wypracowania scenariuszy dla bezpiecznego świata. Narasta bowiem napięcie także w innych sektorach świata. Rywalizacja USA – Chiny powoduje, że sojusznicy Ameryki z niepokojem patrzą na deklaracje kolejnych prezydentów dotyczące stopnia zaangażowania armii amerykańskiej w Europie. Prawdopodobnie należy pogodzić się z faktem, że geostrategiczne centrum bezpieczeństwa na świecie przesuwa się z regionu Europy do obszaru Pacyfiku.
Podczas sesji plenarnej „Scenariusze dla bezpiecznego świata”, która odbędzie się w ramach XXXII Forum Ekonomicznego, uczestnicy, także na bazie swoich doświadczeń, przedstawią swoje wizje rozwoju globalnej sytuacji bezpieczeństwa w perspektywach krótko- i długoterminowej. W sesji wezmą udział wybitne osobowości z obszaru wojskowości i bezpieczeństwa, zarówno z Polski, jak i zagranicy: Rajmund Andrzejczak, Sztab Generalny Wojska Polskiego; Vincenzo Camporini, Instytut Stosunków Międzynarodowych, były Szef Sztabu Generalnego Włoskiej Armii, Włochy; Kimberly Kagan, Instytut Badań nad Wojną, USA; Tomasz Siemoniak, poseł na Sejm RP; Robert Spalding, generał w stanie spoczynku, ekspert z zakresu relacji USA-Chiny, USA.
Wyzwania demograficzne Europy
Populacja Europy maleje z roku na rok, a średni wiek Europejczyków od 1960 r. wzrósł o 10 lat. Udział Europy w ludności świata jest obecnie na najniższym poziomie w historii. Aby odwrócić te negatywne trendy demograficzne, konieczne jest wprowadzenie kompleksowych zmian, m.in. w obszarze polityki gospodarczej czy społecznej. W ostatnim czasie coraz ważniejszą rolę odgrywają ruchy migracyjne – wobec wojny w Ukrainie sytuacja demograficzna w europejskich krajach przyjmujących uchodźców wojennych może ulec zmianie. Czy uda się odwrócić negatywne trendy? O tym będą dyskutować uczestnicy panelu „Wyzwania demograficzne Europy”. W spotkaniu wezmą udział m.in.: Inga Masiulaitytė-Šukevič, zastępczyni Dyrektora Generalnego, Statistics Lithuania; Robert Zapotoczny, prezes zarządu, PFR PORTAL PPK; Jean-Yves Leconte, senator Republiki Francuskiej; Barbara Socha, wiceminister, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej; Michał Kot, dyrektor Instytutu Pokolenia; Diego Ramiro Fariñas, dyrektor Instytutu Ekonomii, Geografii i Demografii, hiszpańskiej Narodowej Rady ds. Badań Naukowych (CSIC); oraz Árpád Mészáros, wiceprzewodniczący Instytutu ds. Demografii i Rodzin im. Márii Kopp (KINCS) z Węgier.
Demokracja XXI wieku: wartości i efektywność
Żyjemy w czasach fundamentalnych zmian kształtujących oblicze nowej epoki. Rozpętanie przez Rosję wojny na pełną skalę w Ukrainie, pandemia COVID-19, wzrost nacjonalizmów i coraz powszechniejsze zwątpienie w ideał zglobalizowanego świata to tylko niektóre z wydarzeń pokazujących, że świat się zmienia - radykalnie i bezpowrotnie. Czy demokracja liberalna jest adekwatną odpowiedzią na zachodzące zmiany? Czy jest ona w stanie zapewnić gospodarcza efektywność i bezpieczeństwo? Czy promowane przez nią wartości pozostają nadal aktualne? Czy XXI wiek wymaga korekty demokratycznych modeli, które odziedziczyliśmy z poprzedniego stulecia? Na te pytania postarają się odpowiedzieć uczestnicy panelu „Demokracja XXI wieku. Pytanie o wartości i efektowność”: Marcin Święcicki, przewodniczący, Forum Ruchu Europejskiego; prof. Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego; Wawrzyniec Konarski, rektor Akademii Finansów i Biznesu Vistula; Kira Rudyk, deputowana, Rada Najwyższa Ukrainy; oraz Douglas Heye, amerykański dziennikarz, ekspert ds. komunikacji.
Wojna w Ukrainie - moment przełomowy dla Europy
Wojna w Ukrainie jest okazją do przemyślenia idei europejskie i jej ram instytucjonalnych. Wojna nadała nowy sens zjednoczonej Europie jako wspólnocie wartości, w obronie których stoi teraz Ukraina. To ona może Europejczykom i Europejkom dać namiastkę poczucia wspólnoty wobec tego, co Europie obce, tego, co europejskich wartości nie uznaje, co Europie zagraża. Na czym więc stoimy w perspektywie historycznej? I jak trwająca wojna oraz jej skutki mogą zmienić Europę?
Kraje członkowskie Unii Europejskiej zdecydowanie potępiają agresję Rosji na Ukrainę. W chwili próby Europa wydaje się pokazywać jedność, której nie mogą zakłócić pojedyncze głosy niezdecydowania w potępieniu działań Władimira Putina. Unia zapewnia Ukrainie pomoc humanitarną, polityczną, finansową i wojskową. Dzieje się tak, ponieważ Europa wierzy, że obrona niepodległości Ukrainy to także sposób na obronę obszaru demokracji, wolności i przestrzegania praw człowieka na naszym kontynencie. Europejczycy postrzegają chęć zakorzenienia się Ukrainy w obszarze cywilizacji zachodnioeuropejskiej jako w pełni zrozumiałą. Stąd większość społeczeństw krajów unijnych popiera zamiar Ukrainy ubiegania się w przyszłości o członkostwo w UE.
Podczas panelu „W obronie wspólnych wartości. Dlaczego wojna w Ukrainie to moment przełomowy dla Europy?” odbędzie się dyskusja dotycząca możliwości znalezienia uniwersalnych wartości, które podzielają społeczeństwa UE i Ukrainy, które mogą stać się bazą dla budowy wspólnej przyszłości po zakończeniu agresji rosyjskiej. Udział w panelu zapowiedzieli: Jewhen Mahda, Instytut Polityki Światowej, Ukraina; Emanuele Loperfido, deputowany, Izba Deputowanych, Włochy; Oleksandr Merezhko, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Rady Najwyższej, Ukraina; Grzegorz Motyka, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk; Frédéric Petit, deputowany, Zgromadzenie Narodowe, Francja.
Odbudowa Ukrainy: między planem a realizacją
Choć wojna w Ukrainie wciąż trwa, ukraiński rząd ogłosił zamiar rozpoczęcia pierwszego etapu odbudowy. Ten projekt będzie największym przedsięwzięciem tego typu od II wojny światowej, będzie on wymagał znacznej koordynacji między rządami, organizacjami międzynarodowymi, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorstwami i innymi zainteresowanymi stronami. Niezwykle ważne jest, aby ten proces przyczynił się do transformacji państwa, a nie odnowienia „Ukrainy sprzed wojny”. Modernizacja powinna objąć nie tylko infrastrukturę i technologię, ale przede wszystkim dotyczyć zmian instytucjonalnych. Z kolei wyzwania związane ze stworzeniem mechanizmu przyciągania i dystrybucji środków, ich efektywnym wykorzystaniem i wprowadzeniem mechanizmów prawnych mogą już teraz stanowić podstawę przyszłości Ukrainy, w tym jako pełnoprawnego członka wspólnoty europejskiej.
Deklaracje o stworzeniu specjalnych instrumentów finansowania odbudowy Ukrainy złożyła niedawno Komisja Europejska. Będzie to źródło finansowania zaplanowane do wspierania potrzeb tego kraju w latach 2024-2027. Z deklaracji Komisji wynika, że łącznie Ukraina może liczyć na 50 mld euro z tego instrumentu, które powinno zostać przeznaczone na stabilizację finansową, wsparcie ożywienia gospodarczego, a także odbudowę i modernizację kraju. Pomoże to wydatnie Ukrainie w realizacji działań zmierzających do uzyskania członkostwa w UE.
Podczas panelu „Odbudowa Ukrainy: między planem a realizacją” paneliści będą zastanawiać się nad wyzwaniami związanymi z procesem wsparcia odbudowy Ukrainy, w tym, czy istnieje możliwość stworzenia wspólnej platformy zapewniającej koordynację pomocy z Unii Europejskiej i innych państw świata. Udział w panelu zapowiedzieli: Teresa Czerwińska, Europejski Bank Inwestycyjny; Edwin Bendyk, Fundacja Batorego; Mihnea Claudiu Drumea, Kancelaria Premiera Rumunii; Galyna Janchenko, deputowana Rady Najwyższej Ukrainy, sekretarz Rady Inwestycyjna ds. odbudowy Ukrainy; Robert Kirchner, niemiecka grupa doradcza przy rządzie Ukrainy.