Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Fundację TAKpełnosprawni, ponad 60 proc. pracodawców uważa, że rynek pracy jest dziś bardziej przyjazny osobom z niepełnosprawnościami. Według raportu najczęstszymi barierami, które utrudniają pracodawcom zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami, są: brak doświadczenia we współpracy z takimi osobami (64 proc.), obawa przed mniejszą efektywnością takich pracowników (56 proc.) i ograniczona wiedza na temat korzyści z zatrudniania osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (44 proc.).
- Obawy pracodawcy przed zatrudnieniem osoby z niepełnosprawnością wynikają z niewiedzy lub przykrego doświadczenia. To są demotywatory, które mogą dotyczyć także osób bez takiego orzeczenia – zwraca uwagę Joanna Olszewska, prezes firmy BPO Network.
Dofinansowanie z PFRON
Jednym z podstawowych plusów z zatrudnienia osoby z orzeczoną niepełnosprawnością jest dofinansowanie do wynagrodzenia z Państwowego Funduszu Rehabilitacyjnego Osób Niepełnosprawnych (PFRON). W kwietniu 2020 r. stawki dofinansowania zostały zwiększone i przedstawiają się następująco:
- 1 950 zł – dla osoby ze znacznym stopnieniem niepełnosprawności,
- 1 200 zł – dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
- 450 zł – dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności.
W przypadku zatrudnienia osoby, która legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego, całościowego zaburzenia rozwojowego, epilepsji albo niewidomej obowiązuje dodatkowe dofinansowanie. Chodzi o kwoty:
- 1 200 zł w przypadku osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopniem niepełnosprawności (w sumie dofinansowanie wynosi 3150 zł),
- 900 zł w przypadku osoby niepełnosprawnej z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (w sumie dofinansowanie wynosi 2100 zł),
- 600 zł w przypadku osoby niepełnosprawnej z lekkim stopniem niepełnosprawności (w sumie dofinansowanie wynosi 1050 zł).
Ponadto pracodawca może uzyskać refundację do adaptacji stanowiska pracy przy zatrudnieniu osoby z określonym rodzajem niepełnosprawności. Taka refundacja obejmuje koszty poniesione na:
- przystosowanie pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych - dotyczy to zarówno nowych stanowisk pracy, jak i już istniejących
- adaptację lub zakup urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy
- nabycie i autoryzację oprogramowania lub urządzeń technologii wspomagających pracowników niepełnosprawnych.
Ponadto należy pamiętać, że zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami jest obowiązkiem każdego pracodawcy, który zatrudnia powyżej 25 osób. Jeżeli poziom zatrudnienia jest niższy niż wymagany przez przepisy, pracodawca dokonuje wpłat do PFRON.
Poznaj program konferencji “Wynagrodzenia i benefity 2023 r.”, 25-26 stycznia >>
Doceniani przez szefów
Czasami można usłyszeć opinie, że osoby niepełnosprawne pracują mniej wydajnie i nie wnoszą dodatkowych korzyści dla środowiska pracy w danej firmie. Takiemu stereotypowemu myśleniu sprzeciwiają się osoby na co dzień pracujące z niepełnosprawnymi.
– Umiejętności i doświadczenie osób z niepełnosprawnościami mogą zapewnić pracodawcom przewagę konkurencyjną. I tak np. wiele osób z autyzmem czy zespołem Aspergera ma ponadprzeciętne zdolności w zakresie rozpoznawania schematów, doskonałą pamięć i zdolności matematyczne, które są bardzo poszukiwane w branży technologicznej, IT, czy w sektorze finansowym - mówi Agata Robińska, prezes Fundacji TAKpełnosprawni.
Pracownicy z orzeczeniem o niepełnosprawności są zazwyczaj wysoko oceniani, jeśli chodzi o pełnienie obowiązków służbowych. Trzeba dodać, że w wielu przypadkach takie osoby - mimo posiadanego wykształcenia i doświadczenia zawodowego – mają trudności ze znalezieniem pracy na miarę swoich kwalifikacji. Dlatego, gdy ją już zdobędą, zazwyczaj są pracownikami wysoce zaangażowanymi - oczywiście na tyle, na ile pozwalają im ograniczenia wynikające z choroby.
– Pracownicy z niepełnosprawnością mają bardzo dobre opinie u swoich pracodawców, postrzegani są jako osoby sumienne, w pełni oddane i zaangażowane w wykonywanie obowiązków. Cenione są ich kompetencje. Takie osoby zwykle zostają w firmach i nie szukają nowego miejsca pracy – Joanna Olszewska.
– Dając szansę osobom z niepełnosprawnościami, możemy liczyć na ich lojalność. Takie osoby wciąż spotykają się ze stereotypami na rynku pracy, dlatego najczęściej poszukują stabilnej pracy i stają się lojalnymi pracownikami z wieloletnim stażem u tego samego pracodawcy – dodaje Agata Robińska.
Nie dziwi więc, że większość pracodawców mających w zespołach takich ludzi postrzega ich jako pełnowartościowych pracowników i umożliwia im rozwój w swoich firmach.
– Osoby z niepełnosprawnościami to bardzo różnorodna grupa o ogromnym potencjale. Mogą być one tak samo, a nawet często bardziej wydajne niż osoby bez niepełnosprawności. Jeśli chodzi o kwestie ich zatrudnienia - ważne jest elastyczne podejście pracodawcy i analiza czynników ryzyka na stanowiskach pracy – zwraca uwagę Agata Robińska.
Różnorodność i empatia
Zatrudnianie osób niepełnosprawnych wpływa także na rozszerzenie rynku klientów danej firmy. Badania potwierdzają, że konsumenci bardziej przychylnie oceniają przedsiębiorstwa praktykujące takie działania i chętniej dokonują u nich zakupów, w wielu przypadkach zostając klientami na lata.
– Pracodawca dając pracę komuś z orzeczeniem o niepełnosprawności może zyskać nowych klientów. Wiedzą o tym nie tylko bardzo duże firmy, takie jak Microsoft czy Google, które od lat koncentrują się na zatrudnianiu pracowników z niepełnosprawnościami. Ważne jest również to, że dzięki posiadaniu w swoich szeregach osób niepełnosprawnych pracodawca poprawia morale firmy, buduje włączającą kulturę, opartą na różnorodności i tworzy lepsze środowisko pracy. Relacje w takim miejscu pracy są oparte na poszanowaniu różnorodności, a pracownicy czują się bezpieczniej. Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami może zapewnia włączające, przyjazne i empatyczne środowisko pracy. Empatia to bardzo ważna cecha podczas współpracy z klientami i partnerami, która może poprawić postrzeganie firmy z punktu widzenia konsumenta – podkreśla Agata Robińska.
Badania Światowej Organizacji Zdrowia, wskazują, że ponad 1 miliard ludzi ma jakąś formę niepełnosprawności - jest to największa i najszybciej rosnąca mniejszość na świecie. Natomiast w Polsce osób z niepełnosprawnościami jest prawie 8 milionów. Częstotliwość występowania niepełnosprawności rośnie wraz z wiekiem, a badania pokazują, że tendencja ta wzrasta po ukończeniu 50 roku życia. Tu warto dodać, że polskie społeczeństwo coraz bardziej się starzeje. Dlatego coraz bardziej pożądane są praktyki włączające osoby starsze i niepełnosprawne do środowisk pracowniczych.