Sytuacja na polskim rynku PE i VC
Dane z ostatnich dwóch lat pokazują, że były one rekordowe pod względem wolumenu transakcji kapitałowych w Polsce. Bez wątpienia to pozytywne zaskoczenie, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę okoliczności geopolityczne, związane z pandemią COVID-19 oraz wybuchem wojny w Ukrainie. Eksperci podkreślają, że ogromny udział w wykreowaniu tego trendu miały fundusze kapitałowe PE oraz VC. Kluczowe pytanie brzmi, czy uda się go podtrzymać.
W przypadku venture capital, czyli inwestycji finansowych skierowanych do przedsiębiorców na wczesnym albo bardzo wczesnym etapie rozwoju, eksperci podkreślają zarówno optymistyczne akcenty, jak i nadchodzące wyzwania stojące przed tym obszarem gospodarki.
– Rok 2021 był rekordowy zwłaszcza w Europie, która zebrała 13,7 mld EUR w ponad 130 funduszach VC. Rok 2022 to trochę inna historia, rozpoczęły się problemy w Ukrainie, nastąpił kryzys energetyczny, wysoka inflacja. Tak samo na rynku publicznym i prywatnym ostrożność inwestorów wzrosła. Jednak z każdym kryzysem pojawiają się także nowe wyzwania, które trzeba odpowiednio zaadresować. W zeszłym roku start-upy cleantechowe (związane z tworzeniem produktów i usług zmniejszających negatywny wpływ na środowisko – przyp. red.) zbierały rekordowe sumy i szybko znajdowały inwestorów– powiedział Marek Garniewski, prezes zarządu spółki Orlen VC.
– Wydaje mi się, że ten rok będzie słabszy pod względem liczby transakcji, ale wciąż istnieje kapitał zebrany przez ostatnich kilka lat, który można wykorzystać. Pozostaje kwestia podażowa, czy pojawi się odpowiednia liczba start-upów, które dostosują swoją technologię do aktualnych wyzwań – dodał szef Orlen VC.
Ważnym wyzwaniem dla rynku VC są spadające wyceny start-upów. Uczestnicy debaty pozostają jednak dobrej myśli, zwłaszcza że dane nie pokazują na razie drastycznego spadku liczby transakcji.
– Wyceny start-upów spadły o mniej więcej połowę. Nie znaczy to jednak, że nie zawiera się transakcji. Z naszych wewnętrznych danych wynika, że liczba transakcji niekoniecznie spada, co jest bardzo dobrą informacją. Widać, że do start-upów dalej płyną pieniądze – wytłumaczył Maciej Ćwikiewicz, prezes zarządu PFR Ventures.
Sytuacja jest trochę inna w kontekście private equity, czyli inwestycji skierowanych do istniejących na rynku spółek. Ostatnie kryzysy były w pewnym sensie drogowskazem dla tego typu funduszy, ułatwiającym wyselekcjonowanie przedsiębiorstw, w które warto inwestować.
– Spółki muszą się przygotować do funkcjonowania w suboptymalnych warunkach. Kadra menedżerska musi się w nich sprawdzać. Z naszego punktu widzenia ostatnie kryzysy niewiele zmieniły. Cały czas szukamy atrakcyjnych celów inwestycyjnych, spółek, które będą mogły się rozwijać. Te trudne czasy w pewien sposób ułatwiają nam dokonywanie selekcji, zwłaszcza jeśli chodzi właśnie o kadry menedżerskie – przekonuje Sebastian Król, partner, Enterprise Investors.
W co inwestują fundusze?
Zaproszeni goście podzielili się swoimi przemyśleniami na temat przyszłości polskiego rynku VC oraz PE i wskazali najważniejsze cechy, które musi posiadać dana spółka, by móc liczyć na inwestycję. W przypadku private equity fundusze poszukują zwłaszcza takich firm, których organizacja i kultura pracy stoi na najwyższym poziomie.
– Najważniejszą cechą, jakiej szukamy w spółkach, jest wysoka kultura organizacyjna. Tego typu firmy muszą mieć pomysł na siebie i pokazywać, że umieją go realizować. Można powiedzieć, że w pewnym momencie biznes staje się mniej ważny niż zespół, który nim zarządza – podzielił się swoimi przemyśleniami Michał Górecki, senior investment partner MCI Capital.
Z perspektywy funduszy VC wydaje się, że innowacyjne technologie, szczególne te związane z transformacją energetyczną, będą głównym kierunkiem inwestycyjnym w najbliższych latach.
– Szukamy spółek, które są w stanie przyjąć nasz minimalny ticket inwestycyjny, a także działają globalnie i długofalowo. W Polsce wyłącza to niestety wiele podmiotów, ale w Europie jest ich sporo. Interesuje nas wszystko, co jest związane z nowymi materiałami, transformacją energetyczną, cleantechem oraz tzw. new mobility (rozwiązania takie jak elektromobilność, mobilność jako usługa i mobilność zautomatyzowana – przyp. red.). Możemy zarówno koinwestować, jak i samodzielnie realizować inwestycje – opowiedział o perspektywie Orlenu VC Marek Garniewski.
Co jest niezbędne dla dalszego rozwoju inwestycji w Polsce? Eksperci przekonują, że kluczowe jest większe zaangażowanie sektora prywatnego i pokazywanie potencjalnym inwestorom korzyści wynikających z tego typu projektów.
– Fundusze potrzebują dalszego zachęcania sektora prywatnego do inwestycji w venture capital i pokazywania, że zaangażowanie np. 10 proc. kapitału w stworzenie takiego portfela inwestycyjnego może być interesującą opcją. Przydatne mogą być takie zachęty, jak możliwość odpisania ewentualnej straty z inwestycji od podatku. Byłoby to bardzo ważne i korzystne dla całego ekosystemu – przekonywała Monika Synoradzka, partnerka zarządzająca, SpeedUp Group.