W Polsce działa kompleksowy system finansowania przedsiębiorstw. To wachlarz pomocy – od zwolnień podatkowych po dotacje. Wiedza przedstawicieli biznesu na ten temat pozostawia jednak wiele do życzenia. Wielu z nich nie ma świadomości, że może łączyć ze sobą różne instrumenty finansowe. Warto, aby w pandemii właściciele firm przeanalizowali, jakie rodzaje dostępnego wsparcia mogą wpłynąć na zwiększenie ich dochodów i atrakcyjności planowanych inwestycji.
Weźmy jako przykład przedsiębiorcę, który produkuje np. opakowania i chce dostosować produkty do nowych norm dotyczących tworzyw sztucznych. Na jakie wsparcie może liczyć?
Adam Wacławczyk, partner w Deloitte, zauważa, że zmiana produktu, jego składu, cech czy sposobu wytwarzania często wiąże się z koniecznością modyfikacji produkcji. Zazwyczaj nie da się zmienić wspomnianego procesu, kupując gotowe rozwiązania technologiczne z rynku.
– Specyfika firmy ze wspomnianej branży polega na tym, że nowe rozwiązania muszą być dostosowane m.in. do indywidualnych potrzeb danego procesu, wykorzystywanych surowców i wielkości hali produkcyjnej. Jeżeli w opracowaniu nowych produktów lub technologii biorą udział pracownicy spółki, takie działania mogą być uznane za własne prace badawczo-rozwojowe. Spółka może więc starać się o ulgę B+R – podkreśla Adam Wacławczyk.
Zachęta podatkowa
Na czym polega ten mechanizm? Przedsiębiorca może odliczyć od podstawy opodatkowania 100 proc. kosztów kwalifikowanych związanych z pracami B+R. Natomiast spółka, która ma status centrum B+R, potrąci 150 proc. wspomnianych kosztów.
– Jeżeli rozwiązanie będzie charakteryzowało się nowością w skali co najmniej kraju, wówczas taki projekt ma szansę również na dotacje finansujące badania i rozwój – zaznacza Adam Wacławczyk.
Do kosztów kwalifikowanych – zarówno w przypadku ulgi B+R, jak i grantu – przedsiębiorca może zaliczyć wynagrodzenia pracowników zajmujących się opracowaniem nowego lub ulepszonego produktu czy technologii. W grę wchodzą też wydatki na surowce, materiały i urządzenia (amortyzacja, najem) niezbędne do prowadzenia projektu.
Dodatkowo beneficjent grantu może pokryć nim także koszty usług świadczonych przez podwykonawców i nabycia elementów niezbędnych do powstania prototypu maszyny oraz przeprowadzenia prób i testów.
Własność intelektualna
Co ważne, możliwe jest jednoczesne skorzystanie z dotacji i ulgi B+R. Zachęta podatkowa będzie odnosić się jednak do tych wydatków, których nie pokryje grant.
– Ponadto może się też okazać, że opracowane rozwiązanie będzie podlegać ochronie praw własności intelektualnej ze względu na nowatorskie, oryginalne podejście przedsiębiorcy do danego problemu technicznego związanego z produktem lub technologią – zauważa Jagoda Aleksandrowicz, menedżer w Deloitte.
Jeżeli firma zacznie osiągać zyski ze sprzedaży produktów, będzie przysługiwało jej wsparcie z mechanizmu IP Box, czyli obniżona do 5 proc. (zamiast 19 proc.) stawka podatku dochodowego. Chodzi o dochody z praw własności intelektualnej.
Warto podkreślić, że przedsiębiorca, który zacznie korzystać ze wspomnianego mechanizmu, nie może łączyć go z ulgą B+R.
Grant rządowy
Zastanówmy się teraz nad wsparciem dla przedsiębiorcy z branży produkcyjnej, który planuje kupić kilka nowych maszyn, aby zwiększyć moce produkcyjne firmy. Jagoda Aleksandrowicz radzi, aby w przypadku nabycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, wspomniana firma skorzystała m.in. ze zwolnienia z podatku dochodowego w kolejnych 10-15 latach na podstawie tzw. decyzji o wsparciu. Jest ona przyznawana w wysokości odpowiadającej części poniesionych nakładów na inwestycję.
– Przedsiębiorcy przysługuje też tzw. grant rządowy. Jest on udzielany w ramach programu wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata 2011-2030. Właściciel firmy może skorzystać pod pewnymi warunkami z obu wspomnianych możliwości – wyjaśnia Jagoda Aleksandrowicz.
Przypomnijmy: o grant rządowy przedsiębiorcy mogą ubiegać się od 2011 r. W puli jest ok. 2,5 mld zł. Wsparcie przyznawane jest w formie bezzwrotnej dotacji na tworzenie nowych miejsc pracy i inwestycji w aktywa trwałe, wartości niematerialne i prawne. Wysokość dofinansowania zależy od wielkości firmy i lokalizacji przedsięwzięcia. Wnioski o wsparcie można składać do końca 2025 r. Natomiast do końca 2030 r. będą wypłacane dotacje.
– Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, które odpowiada za realizację programu, dostosowuje jego wymogi do bieżących potrzeb przedsiębiorców. Tym razem planuje dopasować go do aktualnej sytuacji związanej z pandemią. Zmiany mają polegać na obniżeniu progów wejścia i uproszczeniu procesu oceny wniosków – wyjaśnia Katarzyna Kaim-Mierzwicka, menedżer w Crido.
Polska Strefa Inwestycji
Jeśli przedsiębiorca działający w branży produkcyjnej chce rozbudować firmę i rozważa ubieganie się o wsparcie w ramach rządowego programu „Polska Strefa Inwestycji”, musi wziąć pod uwagę zakres ulgi.
– Należy zastanowić się, czy zwolnieniu będzie podlegać cały dochód z działalności produkcyjnej w danym zakładzie, czy też, tak jak chcą przedstawiciele Ministerstwa Finansów, tylko dochód związany z nową inwestycją – podkreśla Jagoda Aleksandrowicz.
Dobrą wiadomością dla przedsiębiorców jest jednolite stanowisko sądów administracyjnych potwierdzające możliwości zwolnienia podatkowego z całej działalności produkcyjnej.
– W przypadku zakupu robotów przemysłowych przedsiębiorca również będzie mógł skorzystać z ulgi na robotyzację. Chodzi o dodatkowy odpis od podstawy opodatkowania 50 proc. wydatków poniesionych na nabycie robotów, osprzętu, szkoleń pracowników, oprogramowania i sprzętu BHP. Zgodnie z zapowiedziami rządu powinna ona zacząć obowiązywać w połowie 2021 r. Dodatkowo planowana jest ulga na prototyp i zatrudnienie innowacyjnych pracowników – tłumaczy Jagoda Aleksandrowicz.
Jeśli inwestycja jest związana z ulepszeniem procesu produkcyjnego lub wytwarzanych produktów, warto, aby przedsiębiorca przeanalizował, czy może ubiegać się o dotację na działalność B+R. Wsparcie jest dostępne w programie operacyjnym Inteligentny Rozwój.
Inny przykład? Przedsiębiorca chce utworzyć centrum profesjonalnych usług dla biznesu. Będzie ono świadczyło usługi dotyczące księgowości i oprogramowania dla spółek w grupie. Na jakie wsparcie może liczyć?
– Może dostać dofinansowanie inwestycji dotyczącej utworzenia centrum usług dla biznesu, w tym usług wspólnych, IT i B+R – podkreśla Adam Wacławczyk.
Wyjaśnia, że w momencie planowania inwestycji firma może ubiegać się o tzw. grant rządowy i o zwolnienie z podatku dochodowego na podstawie decyzji o wsparciu w ramach Polskiej Strefy Inwestycji.
W zależności od rodzaju prac realizowanych w już utworzonym centrum usług, przedsiębiorca może rozważyć skorzystanie z ulgi B+R. Dotyczy to szczególnie centrów badawczo-rozwojowych i świadczących usługi IT.
Przedsiębiorcy muszą jednak pamiętać o ograniczeniach w korzystaniu z tej zachęty, jeżeli równocześnie są beneficjentami zwolnienia podatkowego na podstawie decyzji o wsparciu. Wówczas do ulgi B+R można wliczyć koszty, które nie są objęte wspomnianym zwolnieniem.
– Jeśli przedsiębiorca będzie realizował projekty B+R prowadzące do innowacji co najmniej w skali kraju, ma prawo ubiegać się o dotację. Koszty, które ona pokryje, nie mogą już być objęte ulgą B+R – podkreśla Adam Wacławczyk.
Ponadto jeżeli w centrum usług dla biznesu będą powstawać prawa własności intelektualnej, w tym m.in. programy komputerowe, przedsiębiorca może skorzystać także z mechanizmu IP Box.
– Może też łączyć go ze zwolnieniem z podatku dochodowego na podstawie decyzji o wsparciu. W takim przypadku kwota wyliczonego podatku, którego przedsiębiorca nie zapłaci, będzie co roku obniżona dzięki zastosowaniu IP Box. Tym samym pula dostępnego zwolnienia będzie wykorzystywana dłużej – zaznacza Adam Wacławczyk.