Na przełomie lipca i sierpnia 2025 r., na potrzeby raportu, PFR TFI, PwC i KUKE przeprowadziły badanie wśród 240 dużych i średnich firm, wśród których połowa to podmioty z doświadczeniem na rynkach zagranicznych, a drugie pół - to firmy, które dotąd nie prowadziły ekspansji. Przedsiębiorców zapytano o postrzeganie zmian na rynku bezpośrednich inwestycji zagranicznych, ich wpływ na bieżącą działalność operacyjną, a także ocenę potencjału inwestycyjnego różnych regionów świata. Wyniki są jednoznaczne: niemal połowa (49,4 proc.) ankietowanych deklaruje plany rozpoczęcia nowych inwestycji poza granicami Polski. To wyraźny sygnał, że mimo utrzymującej się globalnej niepewności, polscy przedsiębiorcy postrzegają zagraniczną ekspansję jako realną szansę na skalowanie biznesu i dywersyfikację źródeł przychodów.
Stabilność przede wszystkim
Przy wyborze kierunków ekspansji zagranicznej polskie firmy kierują się przede wszystkim twardymi danymi i stabilnością otoczenia. Aż 87,9 proc. respondentów wskazało duży rynek zbytu jako kluczowy czynnik decydujący o atrakcyjności danego kraju. Niewiele mniej, bo 85,8 proc., zwraca uwagę na jakość instytucji – rozumianą jako sprawność administracji, przejrzystość przepisów czy przewidywalność regulacji. Również około 85 proc. zwraca uwagę na ryzyko geopolityczne oraz tempo wzrostu danego rynku. Co ciekawe, ostatnie dwa czynniki nieco straciły na znaczeniu (-5 p.p.) w oczach inwestorów w stosunku do poprzedniej edycji badania z 2023 r. Najniżej ocenianym kryterium pozostaje bliskość geograficzna (37,9 proc. wskazań). To może sugerować, że polscy przedsiębiorcy coraz dojrzalej podchodzą do ekspansji, stawiając na długofalowy potencjał i stabilność zamiast doraźnych korzyści. Pokazuje to również, że polski biznes zdał egzamin z adaptacji do dynamicznych zmian w otoczeniu międzynarodowym.
Polscy przedsiębiorcy coraz częściej dostrzegają przyszłość swoich firm poza utartymi szlakami.
Zarówno czynniki determinujące wybór lokalizacji, jak i oczekiwane korzyści z inwestycji, pokazują, że polskie firmy prowadzą ekspansję w sposób coraz bardziej przemyślany i zróżnicowany, uwzględniając specyfikę branży oraz otoczenie gospodarcze. Z badania wynika, że wśród najczęściej wskazywanych korzyści z wynikających z bezpośrednich inwestycji zagranicznych przedsiębiorcy najczęściej wymieniają dywersyfikację geograficzną i ograniczanie ryzyka (55,4 proc. wskazań). Dla firm przemysłowych coraz ważniejsze stają się efekty skali, których znaczenie wzrosło aż o 8,3 p.p., natomiast w handlu i budownictwie kluczowe okazuje się również zabezpieczenie łańcuchów dostaw. Z kolei w sektorze informacji i komunikacji to właśnie dywersyfikacja, a nie efekty skali, ma największe znaczenie. Taka struktura odpowiedzi odzwierciedla specyfikę poszczególnych branż i pokazuje, że strategie ekspansji zagranicznej są coraz bardziej świadome, zróżnicowane i dopasowane do realnych uwarunkowań rynkowych oraz operacyjnych.
Wyniki badań potwierdzają długofalowe trendy, które obserwujemy w Funduszu Ekspansji Zagranicznej w PFR TFI. Polscy przedsiębiorcy osiągnęli taki etap rozwoju, że coraz częściej dostrzegają przyszłość swoich firm poza utartymi szlakami, na nowych rynkach. Co istotne, czynniki wpływające na decyzje o inwestycjach zagranicznych – takie jak transformacja cyfrowa czy energetyczna są coraz częściej postrzegane nie jako koszt, lecz jako szansa na rozwój – mówi Marek Buczak, dyrektor Departamentu Zarządzania Funduszem Ekspansji Zagranicznej w PFR TFI.
Wśród firm planujących ekspansję zagraniczną wciąż dominują kierunki europejskie – przede wszystkim Niemcy, Francja oraz kraje skandynawskie. Jednak w porównaniu z poprzednią edycją badania widać spadek zainteresowania Europą Zachodnią na rzecz regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Tu w szczególności Czechy, państwa bałtyckie oraz kraje bałkańskie zyskują na znaczeniu i są obecnie częściej wskazywane jako potencjalne kierunki rozwoju.
Na wysokim miejscu uplasowały się Stany Zjednoczone, których atrakcyjność wzrosła względem poprzedniego badania. Może to wynikać z rosnących napięć handlowych i związanej z nimi potrzeby dywersyfikacji rynków zbytu. Wśród preferowanych lokalizacji pojawiają się również Ukraina oraz kraje Azji Wschodniej.
- Pomimo globalnych napięć związanych ze zmianami politycznymi w USA, polscy przedsiębiorcy w większości oceniają je pozytywnie – jak wskazuje 38,8 proc. respondentów badania. Atrakcyjność amerykańskiego rynku dla polskich inwestycji wynika przede wszystkim z dostępu do nowoczesnych technologii (47,1 proc.) oraz jego wielkości (46,3 proc.). Co ciekawe, firmy z doświadczeniem w inwestycjach zagranicznych największą wagę przywiązują do wielkości rynku i kosztów pracy, podczas gdy przedsiębiorstwa bez takiego doświadczenia podkreślają znaczenie technologii i wykwalifikowanej kadry. Ma to bezpośrednie przełożenie na liczbę projektów inwestycyjnych, z którymi przedsiębiorcy zgłaszają się do Funduszu, planując rozwój swojej działalności za oceanem. Po projektach, które realizowaliśmy w USA m.in. z firmą SaMasz czy Seco/Warwick, obecnie pracujemy nad kolejnymi transakcjami na tym rynku – dodaje Marek Buczak.
Perspektywiczne rynki
Pomimo wysokiej koncentracji polskich inwestycji zagranicznych w Europie, warto zwrócić uwagę, że w ocenie przedsiębiorców regionami o najwyższym potencjale inwestycyjnym są: Azja oraz Ameryka Północna, co potwierdza, że polscy przedsiębiorcy aktywnie szukają nowych kierunków.
Polski biznes wkracza w dojrzały etap – wciąż pełen energii i ambicji, ale już oparty na doświadczeniu, większej świadomości i strategicznym myśleniu. Ekspansja zagraniczna przestaje być ryzykownym eksperymentem, a staje się naturalnym elementem rozwoju firm. Przedsiębiorcy coraz lepiej rozumieją globalne zależności, uważniej analizują rynki i podejmują decyzje z myślą o długofalowej obecności. To dobry moment, by nie tylko zdobywać nowe rynki, ale też budować silną markę polskiego biznesu na świecie.