Prowadzenie działalności za granicą ma sens przede wszystkim wtedy, gdy wypracowany tam zysk nie zostanie skonsumowany przez podatki.
Zawarte przez Polskę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz regulacje unijne zapobiegają podwójnemu opodatkowaniu, lecz nie zapobiegają „nadmiernemu” opodatkowaniu. Dlatego, przed przystąpieniem do ekspansji na zagraniczne rynki należy wybrać najbardziej efektywną formę działania. Tak postępuje większość firm międzynarodowych. Powinien to czynić również polski przedsiębiorca, w przeciwnym wypadku nie będzie konkurencyjny.
Swobodny wybór
Polscy przedsiębiorcy mają swobodę podejmowania i wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej na całym terytorium Unii Europejskiej na takich samych zasadach jak podmioty z innych państw członkowskich (art. 48 pkt 1 traktatu o Wspólnocie Europejskiej). Dotyczy to również zasad opodatkowania. W krajach europejskich nie należących do UE polscy przedsiębiorcy zwykle również mogą działać w formach przewidzianych dla lokalnych firm (np. w Norwegii czy Szwajcarii). Wyjątki mogą pojawić się w krajach za naszą wschodnią granicą, gdzie inwestycjom zagranicznym stawia się często szereg warunków, zwykle formalnych (np. zezwolenia, poziom inwestycji).
Formy prowadzenia działalności w państwach europejskich są podobne do przewidzianych w polskim prawie. Zatem przedsiębiorca może prowadzić działalność za granicą w formie:
- indywidualnej działalności gospodarczej (jest to jednak mało praktyczna forma dla działalności gospodarczej w większej skali),
- przedstawicielstwa,
- oddziału,
- spółki osobowej (np. spółki jawnej, spółki komandytowej),
- spółki kapitałowej (spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością).
Do mniej typowych form prowadzenia międzynarodowych interesów należą fundacje, trusty czy fundusze inwestycyjne, lecz i one w niektórych branżach stanowią typowy przejaw działalności.
Praca u podstaw
Na wstępnym etapie działalności, w szczególności jeżeli polega ona na badaniu/ocenie danego rynku czy docieraniu z informacją o towarach wyprodukowanych w Polsce do zagranicznych klientów, przedsiębiorcy zwykle otwierają przedstawicielstwo lub oddział. Działalność przedstawicielstwa nie podlega zasadniczo opodatkowaniu w krajach, z którymi Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, czyli w większości krajów europejskich.
Aktywna działalność handlowa czy produkcyjna na rynku zagranicznym zwykle wymaga utworzenia oddziału albo założenia spółki. Dochody z działalności gospodarczej uzyskiwane przez oddział lub przez spółkę podlegają opodatkowaniu zagranicznym podatkiem dochodowym.
Skala ma znaczenie
Przystępując do zakładania spółki za granicą przedsiębiorca lub jego spółka powinni zastanowić się, jaka ma być skala i charakter działalności zagranicznej. Czy działalność prowadzona za granicą będzie wchodziła w zakres jego głównej działalności, czy też będzie inwestycją uboczną, w którą nie zamierza się bezpośrednio angażować (np. ciężar prowadzenia działalności będzie spoczywał po stronie zagranicznego partnera biznesowego), oraz jaka ma być odpowiedzialność z tytułu działalności prowadzonej za granicą. W zależności od potrzeb, warto rozważyć prowadzenie działalności w formie spółki kapitałowej bądź w formie spółki osobowej.
Ile razy podatek
Dochody podmiotu zagranicznego utworzonego przez polskiego przedsiębiorcę, mogą być przekazane do Polski i wówczas, jeżeli są wypłacane przez spółkę kapitałową, będą dodatkowo opodatkowane w kraju siedziby spółki zagranicznej, podatkiem u źródła od dywidend. Jeżeli spółka zależna będzie miała siedzibę w UE, to dywidendy wypłacane do polskiej spółki mogą być zwolnione z podatku od dywidend.
Ponadto w wielu państwach są przewidziane niższe stawki podatku w przypadku tzw. małych przedsiębiorstw (np. na Litwie, w Wielkiej Brytanii) bądź zwolnienia podatkowe z tytułu działalności na terenie specjalnych stref ekonomicznych (np. na Ukrainie, w Rosji).
Justyna Bauta specjalista ds. podatków międzynarodowych w MDDP