Warszawiacy i przyjeżdżający do stolicy muszą przygotować się na komunikacyjny armagedon. PKP Polskie Linie Kolejowe (PLK) szykują się do odkładanej od lat modernizacji linii średnicowej. Na razie modernizują stację Warszawa Zachodnia, ale przygotowują front robót na innych odcinkach. Podczas ich realizacji konieczne będzie m.in. zamknięcie niektórych fragmentów torów oraz części Alej Jerozolimskich w centrum miasta. Nie wiadomo jeszcze, kiedy to nastąpi. Startu pierwszych prac można spodziewać się w 2025 r., choć w branży kolejowej nie brak opinii, że to optymistyczny termin — mają potrwać niemal do końca dekady, ale wielu ekspertów uważa, że nawet dłużej.
— PKP PLK planują zakończenie prac na stacji Warszawa Zachodnia w 2024 r. W przyszłym prowadzone będą postępowania przetargowe na kolejne odcinki. W latach 2025-28 planowana jest modernizacja stacji Warszawa Wschodnia, w latach 2025-27 prace w tunelu dalekobieżnym, a w latach 2027-29 w tunelu podmiejskim. Przebudowa tuneli średnicowych uzależniona jest od uzgodnienia rozwiązań związanych z przebudową infrastruktury podziemnej — informuje Karol Jakubowski, rzecznik PKP PLK.
Pociągi lokalne i aglomeracyjne pojadą jednym torem
Spółki kolejowe oraz stołeczny ratusz i miejskie firmy komunikacyjne opracowują plany złagodzenia problemów transportowych, które mogą wystąpić podczas modernizacji. PKP PLK planują np. uprzywilejować przewozy regionalne i aglomeracyjne. Przywileje mogą być wprowadzone wraz w nowym rozkładem jazdy w grudniu 2024 r. Chodzi o to, by podczas modernizacji linii średnicowej stołeczna SKM oraz Koleje Mazowieckie mogły korzystać przynajmniej z jednego toru średnicówki. Od czerwca 2025 r. do września 2027 r. będą także prowadzone prace na torach dalekobieżnych, więc pociągi międzywojewódzkie zostaną przeniesione na inne linie i stacje.
Jakiej organizacji ruchu spodziewają się przewoźnicy?
— Zakładamy, że będziemy mogli utrzymać ofertę na liniach S1 Pruszków—Otwock oraz S2 Warszawa Lotnisko Chopina—Sulejówek Miłosna na poziomie dwóch par pociągów w godzinie — mówi Karol Adamaszek, rzecznik SKM.
W przypadku przewozów z linii S3 Warszawa Lotnisko Chopina—Radzymin, które od połowy 2024 r. miały być realizowane przez Warszawę Centralną, w grę wchodzi skorzystanie z trasy zastępczej przez Warszawę Gdańską.
Koleje Mazowieckie zapewniają, że postarają się utrzymać obecnie planowany ruch pociągów przez linię średnicową m.in. dla pociągów z Warszawy do Skierniewic, Łukowa, Łowicza, Tłuszcza i Dęblina, ale przestrzegają przed utrudnieniami.
Sporo zmian czeka pasażerów pociągów dalekobieżnych, dla których niedostępny będzie Dworzec Centralny. Pociągi rozpoczynające bieg w Warszawie i jadące na wschód będą ruszać z Warszawy Wschodniej, a jadące na zachód z Zachodniej albo Głównej. Składy jadące z i do Warszawy linią kolejową nr 1 Warszawa Zachodnia—Katowice lub linią nr 3 Warszawa Zachodnia—Kunowice pojadą przez Warszawę Jelonki.
Zamknięcie ulicy Towarowej utrudni komunikację z Warszawy Głównej
PKP PLK widzą możliwość uruchamiana pociągów do i z Łodzi na stacji Warszawa Główna. Może być na niej spory ruch, bo w 2025 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad planuje ogłosić przetarg i podpisać umowę na dobudowę trzeciego pasa na autostradzie A2 między Łodzią a Warszawą. Ograniczy to możliwości jazdy samochodem po tym odcinku, skłaniając do korzystania z pociągów. Rozładowanie potoku pasażerów z dworca Warszawa Główna będzie jednak dużym wyzwaniem nie tylko dla kolei, ale także stołecznego samorządu, m.in. dlatego, że modernizacja linii średnicowej wiąże się z przebudową wiaduktów.
— Wpływ na obsługę Warszawy Głównej będzie miała przebudowa wiaduktu ul. Towarowej przewidziana w harmonogramie modernizacji średnicy jako jedno z pierwszych zadań. W tym czasie ulicą Towarową w rejonie Warszawy Głównej nie będzie przejazdu ani dla samochodów, ani dla tramwajów. Na czas przebudowy wiaduktu planowane jest powiązanie Towarowej z rejonem ronda Daszyńskiego, prawdopodobnie linią autobusową z przystankiem w rejonie skrzyżowania z Kolejową. Niezbędne będzie również zabezpieczenie przez PKP PLK połączenia pieszego z pl. Zawiszy — twierdzi Jakub Leduchowski ze stołecznego ratusza.
Warszawę Gdańską czeka oblężenie
Wiele pociągów zostanie także skierowanych na Warszawę Gdańską, gdzie maksymalny czas postoju wyniesie osiem minut. PKP PLK zamierzają dla PKP Intercity zarezerwować sześć par tras. Przewoźnik nie poinformował na razie, jak planuje zorganizować ruch.
— Już w czasie modernizacji stacji Warszawa Zachodnia na Warszawę Gdańską zostało przekierowywanych 40-50 proc. połączeń PKP Intercity obsługujących Warszawę. Prowadzone są wstępne prace nad koniecznymi zmianami tras pociągów podczas modernizacji linii średnicowej, jednak szczegóły będą znane bliżej terminu rozpoczęcia prac i wdrożenia zmian w rozkładzie jazdy — twierdzi Marta Ziemska z PKP Intercity.
PKP PLK planują zwiększyć przepustowość stacji Warszawa Gdańska. Potoki pasażerów już są tak duże, że tworzą się zatory. Kolejarze już zresztą rozpoczęli pierwsze prace. Chodzi o budowę nowego peronu, który umożliwi obsługę pasażerów pociągów dalekobieżnych jadących w kierunku stacji Warszawa Jelonki, a w sytuacjach awaryjnych również stacji Warszawa Praga. W grę wchodzi także wykonanie po stronie południowej ciągu pieszego łączącego kładkę zachodnią z wejściem do przejścia podziemnego w rejonie parkingu przy stacji Warszawa Gdańska. Zbudowane ma być także dodatkowe przejście podziemne łączące perony 2, 3, 4 z obecnym przejściem. Jakub Majewski, prezes Fundacji ProKolej, zwraca jednak uwagę, że przygotowanie i realizacja robót na tej stacji będzie czasochłonna i może skumulować się z modernizacją średnicówki, co spiętrzy utrudnienia. Nawet jeśli uda się upłynnić ruch na stacji, to korki mogą tworzyć się np. przy dojściu do metra. Za niezbędne uważa więc usprawnienie komunikacji miejskiej, np. zagęszczenie siatki autobusów w dzień i uruchomienie kursów nocnych, poprawę dostępu taksówek do dworca itp. Przedstawiciele miasta twierdzą, że dworzec jest bardzo dobrze skomunikowany, a ewentualne zmiany będą wprowadzane na postawie analiz ruchu. Zapowiadają też dostosowanie pracy przewozowej metra do zwiększonego obciążenia ruchem.
Miasto chce inwestować i utrzymać choć część transportu publicznego w centrum
Modernizacja linii średnicowej wiąże się nie tylko z przebudową torów czy tuneli kolejowych, ale także innych obiektów infrastrukturalnych. Oprócz wiaduktu nad Towarową planowana jest także przebudowa innych takich obiektów, np. nad ulicą Targową czy na Solcu, co będzie skutkować ograniczeniem, a w niektórych przypadkach nawet zamknięciem ruchu. Na Solcu np. brane jest pod uwagę zamknięcie dla ruchu drogowego i objazd ulicami Ludną oraz Kruczkowskiego oraz skierowanie ruchu autobusowego na al. 3 Maja.
W tym rejonie planowanych jest wiele zmian, np. zamiast stacji Warszawa Powiśle mogą powstać przystanki Solec i Nowy Świat. Miasto natomiast planuje inwestycje w zagospodarowanie terenu wokół relokowanych przystanków. Po modernizacji tunelu średnicowego chce przebudować Aleje Jerozolimskie, zainwestować w tunel drogowy pod Dworcem Wschodnim, w łącznik podziemny stacji M1 Centrum z dworcem Warszawa Śródmieście oraz zagospodarować otoczenie w pobliżu dworców Warszawa Śródmieście i Warszawa Ochota.
Miasto zabiega, by podczas realizacji inwestycji kolejowych i miejskich utrzymać możliwie najwięcej połączeń tramwajowych i autobusowych, ale na razie nie wiadomo, które połączenia w śródmieściu zostaną, a które będą skasowane i na jak długo.
— Decyzje będą zależały od szczegółów inwestycji kolejowej. Trwają wspólne analizy dotyczące możliwości wykorzystania odcinków, które nie muszą być wyłączane z ruchu, aby doprowadzić do maksymalizacji wykorzystania tramwajów w obsłudze śródmieścia. Analizowana jest m.in. możliwość wykonania tymczasowego połączenia tramwajowego Alej Jerozolimskich z Marszałkowską w obrębie ronda Dmowskiego w relacji zachód—południe — mówi Jakub Leduchowski.
Miastu zależy też na utrzymaniu w centralnej części Alej Jerozolimskich przynajmniej jednokierunkowego przejazdu autobusów, ale nie wiadomo, czy uda się przekonać do tego kolejarzy.