W związku ze zgłaszanymi przez firmy wątpliwościami Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców (MŚP), wystąpił w piśmie do Jarosława Gowina, wicepremiera i ministra rozwoju, o podjęcie działań dla ochrony praw podmiotów ubiegających się o pomoc publiczną, którym dyrektorzy wojewódzkich urzędów pracy lub wykonujący zadania starosty dyrektorzy powiatowych urzędu pracy nie udzielili wnioskowanego wsparcia. Rzecznik MŚP wskazał, że – według licznych sygnałów napływających do jego biura – jeżeli po wstępnej ocenie wniosku organ stwierdzi, że wnioskodawca nie spełnia wymogów pomocowych, to przepisy nie zapewniają mu prawa pozwalającego na poddanie weryfikacji negatywnego stanowiska instytucji państwowej.
Przed zawarciem umowy
Adam Abramowicz uważa, że jest to nieprawidłowa sytuacja. Brak jednoznacznych ustawowych regulacji co do formy odmowy udzielenia wsparcia i możliwości odwołania od negatywnego rozstrzygnięcia pozbawia przedsiębiorców instrumentów obrony ich praw. Rzecznik MŚP podkreślił, że udzielanie pomocy przez dyrektorów urzędów pracy odbywa się dwuetapowo. Najpierw organ rozpatruje pismo wnioskodawcy, czyli ocenia, czy spełnia on kryteria do jej uzyskania. W przypadku weryfikacji negatywnej odmawia uwzględnienia wniosku. Gdy natomiast go zaakceptuje, następuje kolejny etap – zawarcie umowy z przedsiębiorcą.
W swojej ocenie Rzecznik MŚP wskazał, że we wstępnej fazie rozpatrywania wniosku organ administracji publicznej rozstrzyga władczo o zawarciu lub odmowie zawarcia umowy. Ta okoliczność przesądza, że mamy w tym przypadku do czynienia z procedurą administracyjną, która w razie odmowy uwzględnienia wniosku powinna zakończyć się wydaniem decyzji administracyjnej, od której służy odwołanie.
Adam Abramowicz zwraca uwagę, że należy przyjąć takie rozwiązania ustawowe, które zagwarantują przedsiębiorcom ubiegającym się o wsparcie udzielane przez dyrektorów urzędów pracy skorzystanie z zagwarantowanego im w konstytucji prawa do sądu. Rzecznik przypomniał pogląd wyrażany w orzecznictwie sądów administracyjnych, że każdy ma prawo do tego, aby jego roszczenia i wnioski oparte na prawie materialnym były rozpatrywane zgodnie z przewidzianą procedurą. Według jednego z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także jego uchwały z 2012 r., „nie jest zgodne z zasadami takie postępowanie organów wykonujących administrację publiczną, w którym wnioski obywateli załatwiane są poza procedurą.” (sygn. akt II GPS 1/12).
Na wzór K.p.a.
W związku z tym Adam Abramowicz podkreślił, że w przypadku form wsparcia, o które przedsiębiorcy mogą ubiegać się w urzędach pracy, konieczne jest wprowadzenie rozwiązań prawnych analogicznych do stosowanych na przykład przy zwolnieniu z obowiązku opłacania składek ZUS, przewidzianych w art. 31zq ust. 7 i ust. 8 tzw. ustawy COVID – 19. Zdaniem Rzecznika MŚP odmowa przyznania wnioskowanej pomocy powinna być wydana w formie decyzji, od której wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do wniesienia odwołania lub wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy według zasad określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego (K.p.a.).