Jesienią 2008 roku upadł amerykański Lehman Brothers. I zaczął się globalny kryzys finansowy. Na rynku finansowym nikt do nikogo nie miał zaufania. Nawet banki niechętnie pożyczały od siebie pieniądze w obawie o narastające ryzyko niewypłacalności. Dużą winą za całe zamieszanie obarczono inwestorów, którzy handlują instrumentami pochodnymi na tzw. rynkach OTC.
Rynek OTC instrumentów pochodnych (Over The Counter) oznacza, że zawierane transakcje odbywają się poza giełdą. To najszybciej rozwijająca się gałąź wśród derywatów o obrotach mierzonych w bilionach dolarów. Tu najtrudniej o przejrzystość operacji, a skutki niewypłacalności jednego z dużych emitentów mogą być bardzo poważne — nawet dla całej globalnej gospodarki światowej.
W konsekwencji państwa G-20 sięgnęły po broń — zadecydowałysię wprowadzić regulacje prawne, które mają pomóc w standaryzowaniu produktów z rynku OTC oraz ich rozliczaniu przy udziale izb rozliczeniowych CCP (centralny kontrpartner). Działania te mają spowodować przeniesienie ryzyka z wielu kontrpartnerów na jednego — izbę, zarządzającą ryzykiem związanym z transakcjami na derywatach.
W utworzonej przez KDPW w lipcu izbie rozliczeniowej KDPW_CCP prace nad rozliczaniem i gwarantowaniem transakcji zawieranych na rynku OTC na instrumentach pochodnych idą już pełną parą. Głównym celem jest zwiększenie bezpieczeństwa rozliczania transakcji. Projekt ma zostać zrealizowany do końca przyszłego roku.
Szczegóły są następujące: transakcje z rynku OTC będą objęte trójstopniowym systemem gwarantowania rozliczeń, zgodnie z międzynarodowymi standardami. Pierwszy stopień obejmuje depozyty zabezpieczające. Kolejny szczebel w hierarchii to fundusz rozliczeniowy dla rynku OTC. Trzeci stopień systemu gwarantowania
Projekt jest bezpośrednią odpowiedzią na potrzeby rynku oraz propozycje regulacji Parlamentu Europejskiego oraz Rady Europejskiej. Do końca 2012 r. wszystkie transakcje zawierane przez banki w Unii Europejskiej, w instrumentach pochodnych wskazanych przez regulatora rynku będą podlegały obowiązkowi rozliczania przez instytucje typu CCP. Dodatkowy wymóg to konieczność raportowania transakcji OTC do centralnych repozytoriów.
Docelowo rozliczane przez KDPW_CCP mają być wszystkie instrumenty pochodne, które znajdują się w portfelach banków działających w Polsce. Początkowo projekt obejmie dwie grupy derywatów. W pierwszym etapie — forwardy na stopę procentową, swapy stopy procentowej oraz repo. W drugim etapie projektu lista instrumentów rozliczanych przez KDPW_CCP może zostać rozszerzona o transakcje: FX Swap, operacje FX, opcje na stopy procentowe, swapy procentowo-walutowe (CIRS).
Powyższe zmiany to ciąg dalszy rewolucji zapoczątkowanej w lipcu tego roku. Wtedy ze struktur KDPW wydzielono izbę rozliczeniową KDPW_CCP, która już wkrótce weźmie na siebie odpowiedzialność za rozliczanie m.in. derywatów z rynku międzybankowego. Do sprawnego działania systemu potrzebne są określone dane i parametry z rynku, wpływające na wysokość depozytów zabezpieczających. Depozyty powinny być na tyle duże, aby zapewnić sprawne rozliczanie transakcji w przypadku niewypłacalności uczestnika i na tyle małe, aby nie zniechęcić uczestników rynku do zawierania transakcji i rozliczania przez KDPW_CCP.