W ciągu wieku inflacja zżarła 95 procent wartości dolara
Niszcząca siła inflacji uwidacznia się dopiero w dłuższym okresie. Uległa jej presji także „panująca” waluta mijającego stulecia — amerykański dolar. Inflacyjnej korozji dolar nie oparł się, mimo że w 1900 r. został w USA uchwalony Gold Standard Act, w myśl którego wartość dolara miała określać wyłącznie zawartość czystego złota w jednostce pieniężnej. Złoty standard dolara utrzymał się do 1971 r.
ZAMIESZCZONY wykres ukazuje zależność „wartości” dolara od wydarzeń w sferze realnej. I tak, podczas gdy w latach 1900-15 dolar tracił na sile nabywczej po 1,64 proc. średnio rocznie, to w okresie zaangażowania się USA w I wojnę światową — już po 12,6 proc.! Znamienne jest natomiast, że w czasie II wojny, mimo nieporównywalnie większego wysiłku militarnego USA, deprecjacja dolara wynosiła „tylko” 6,69 proc. rocznie (lata 1941-47).
TRUDNO skwantyfikować wpływ zimnej wojny na stopę deprecjacji dolara, natomiast nie ulega wątpliwości, że trzeci w tym wieku cios zadał dolarowi kartel OPEC. Dwa szoki naftowe sprawiły, że w latach 1973-83 siła nabywcza dolara spadała po 7,7 proc. średnio rocznie.
WARTO jeszcze zauważyć, że dla dolara najlepsze były rządy demokratów, które z reguły cechowała rozbudowa świadczeń socjalnych. Podczas prezydentury F. D. Roosevelta, przed przystąpieniem USA do wojny, dolar tracił na „wartości” tylko po 1,35 proc., a podczas prezydentury Billa Clintona — po 2,3 proc. W erze reaganomiki (1980-92) wskaźnik ten wyniósł 4,3 proc.
PYTANIE o siłę nabywczą dolara w różnych latach ma znaczenie nie tylko historyczne. Przy współczesnych lekturach ciągle trafiamy na tę sama trudność: ile w „dzisiejszych” dolarach, których siłę nabywczą w przybliżeniu znamy, wyniosły np. koszty obydwu wojen światowych. Z tablicy, na podstawie której zbudowany jest diagram, można odczytać, że 1 dolar z 1900 r. miał siłę nabywczą 21,23 USD z 2000 r. Odwrotność tej liczby (1:21,23) ukazuje, że dolar 2000 jest „wart” 4,7 centa US z 1900 r.