Wszystkie oczy zwrócone na TSUE

Kamil ZatońskiKamil Zatoński
opublikowano: 2019-10-02 20:32
zaktualizowano: 2019-10-03 16:16

TSUE uznał, że prawo UE nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umów dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich. Ale interpretacja orzeczenia nie jest jednoznacznie korzystna dla kredytobiorców.

17.10 Sesja zbliża się do końca, więc czas na krótkie podsumowanie

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE)
fot. Aleksiej Witwicki/FORUM

1. Wyrok TSUE można uznać za Salomonowy. Banki cieszą się, że raczej nie dojdzie do przewalutowania kredytów na złotowe ze stawką LIBOR, a fala procesów nie będzie gwałtowna. Frankowicze mają natomiast nadzieję na wywalczenie przed sądem unieważnienia umów i korzystne ich rozliczenie, względnie – liczą na zmiękczenie stanowiska banków i jakąś formę ugody.

2. Złoty zareagował umocnieniem na wieści z Luksemburga.

3. Kursy banków zmieniały się dziś jak w kalejdoskopie – przed odczytaniem wyroku mocno rosły, później mocno spadły, by znów odbić.. i znów mocno spaść.

Im bliżej było jednak końca sesji, tym mniej inwestorów chciało zostać z niepewnymi walorami w portfelach. Paradoksalnie najwięcej zyskał Getin Noble Bank, w którego aktywach kredyty w CHF ważą najwięcej. Mocno potaniały natomiast Santander i Millennium (bo mają dużo kredytów indeksowanych) oraz BNP Paribas (który kredytów indeksowanych nie ma wiele). Nieznacznie stracił PKO BP (ma mały udział kredytów indeskowanych), zyskał natomiast mBank, którego wycenę „trzyma” zapowiedź sprzedaży pakietu akcji przez Commerzbank. Niemcy przyznają, że najprawdopodobniej będą musieli sprzedać aktywa bez portfela kredytów w CHF.

16.55 Podaż przyciska na akcjach wybranych banków. Najmocniej obrywa Millennium (-9,2 proc.), ale wyraźnie tanieje także Santander (-6,9 proc.) i BNP Paribas (-6,8 proc.).

Nieznacznie pod kreską jest PKO BP (-0,8 proc.), drożeje natomiast mBank (pamiętajmy, że bank został wystawiony na sprzedaż i to może trzymać jego wycenę, bo transakcja raczej nie obejmie portfela kredytów w CHF). Mocno w górę idzie Getin Noble Bank (+13 proc.). 

16.44 Jak można się było spodziewać, kwestia TSUE zagościła w kampanii wyborczej.

Włodzimierz Czarzasty z SLD jest zadziwiony arogancją banków w Polsce.

"Słucham dzisiaj wypowiedzi przedstawicieli banków. To nie jest tak, że będziecie rywalizowali z obywatelkami i obywatelami; myślę, że nastąpił i powinien nastąpić czas skruchy i refleksji” – powiedział Czarzasty na konferencji w Radomiu. Zaznaczył, że kredyt nie może być spłacany kilka razy, a jego wartość nie może się okazać w pewnym momencie niższa od wartości odsetek.

"Tak być nie powinno, w związku z tym nie straszcie ludzi, nie mówcie ludziom, że nie będziecie brali pod uwagę tego orzeczenia i że jedyną drogą jest staranie się przez sądy" – mówił szef SLD. "A może byście pierwszy raz w życiu ludziom pomogli, a nie tylko na nich zarabiali?" – zwrócił się Czarzasty do bankowców. (PAP)

16.35 Im bliżej końca handlu, tym zloty więcej zyskuje. 

16.05 Stan na godzinę przed końcem sesji:

BNP Paribas -4,7%

Getin Noble +13,1%

mBank +0,8%

Millennium -4,5%

PKO BP +0,5%

Santander BP -3,8%

16.04 Banki zaczekają najprawdopodobniej do 2020 r. z ewentualnymi rezerwami, związanymi z umowami o kredyty frankowe, uważa Maciej Marcinowski, analityk Trigon DM, cytowany przez agencję Bloomberg.

Jego zdaniem, banki poczekają na pierwsze wyroki sądów, by oszacować skalę potencjalnych strat. Będą też próbowały osiągnąć porozumienie z klientami, np. proponując im przewalutowanie kredytu o zmniejszonej wartości w porównaniu z wyjściową.

Maciej Marcinowski uważa, że taka obniżka musiałaby przekroczyć 20 proc., by miesięczna rata zrównała się z tą, wynikającą ze stóp procentowych dla kredytów złotowych.

15.55 Trzy wnioski z wyroku TSUE wg ING:

1. mniejsza groźba "wysypu" procesów sądowych

2. wolniejsze powstawanie strat w bankach

3. presja na złotego rozłożona w czasie

Źródło>>

15.47 Raiffeisen Bank, czyli instytucja, która została pozwana przez państwa Dziubaków (to ich sprawa trafiła do TSUE), uważa że na razie trudno skomentować werdykt, ale na pierwszy rzut oka nie prowadzi on do przewalutowania kredytów na złotowe ze stawką LIBOR, podaje Bloomberg.

Kurs RBI wyraźnie dziś spada. 

15.40 Co z frankowiczami, którzy mają kredyty denominowane, a nie indeksowane?

Zdaniem Marka Szymańskiego z Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku, taki klient będzie musiał spłacić kwotę we frankach, który dziś kosztuje znacznie więcej niż np. w 2008 czy 2009 roku, co pod znakiem zapytania stawia unieważnienie. Więcej...

15.35 Piotr Żółkiewicz, zarządzający funduszem Zolkiewicz & Partners Inwestycji w Wartość FIZ nie wierzy, że banki będą dążyły do rozwiązań ugodowych z klientami.

- Tego typu roszczenia przedawniają się po 10 latach, banki robią wszystko by opóźnić rozpatrywanie reklamacji i będą odwoływały się od wszystkich wyroków do drugiej instancji. Każdy dzień to dla banków duże oszczędności z tytułu przedawnienia. Ewentualne ugody zapewne rozwiązywałyby jedynie sprawę przeszłości, a nie to jak umowa kredytowa ma wyglądać w kolejnych latach; uważam również, iż oszukani klienci banków nie będą ufać ewentualnym propozycjom przedstawianym przez banki. Pomijając błędy proceduralne popełnione przez niedoświadczonych adwokatów, dotychczasowy odsetek spraw wygrywanych w pierwszej instancji przez profesjonalne kancelarie jest bardzo wysoki – więc z punktu widzenia kredytobiorcy wszelkie ugody mogą okazać się nieopłacalne finansowo - uważa Piotr Żółkiewicz.

Na to, że na ugody szans nie ma, bo banki nie mają sobie nic do zarzucenia, wskazuje też wypowiedź szefa ZBP, Krzysztofa Pietraszkiewicza.

Zapytałem prezesa ZBP na konfie: To co ma po wyroku TSUE zrobić kredytobiorca?

„Spłacać i jeśli jest w lepszej sytuacji niż w razie PLN, to powinien się cieszyć, że zbudowaliśmy kredytem wspólne dobro”

Ech...

15.31 Marek Rogalski, główny analityk DM BOŚ uważa, że orzeczenie TSUE odbija się dziś na kursie EUR/CHF, który rośnie. 

- Podejrzenia padają na TSUE i konieczność zabezpieczenia ryzyka przez polskie banki w sytuacji unieważnienia umów frankowych – w takiej sytuacji kredyty w CHF stałyby się automatycznie kredytami w PLN. Sprzedaż CHF/PLN dokonywana jest zazwyczaj poprzez sprzedaż EUR/PLN i kupno EUR/CHF. Tymczasem EUR/PLN już wczoraj wyraźnie schodził w dół – do poziomu 4,35 - napisał w komentarzu Marek Rogalski. 

Jego zdaniem, efekt TSUE szybko jednak wygaśnie i kurs EUR/CHF wróci do linii trendu przy 1,10.

14.29 Poseł Marek Sawicki z PSL za ojca wyroku TSUE uważa prezydenta Andrzeja Dudę. 

- Pan prezydent obiecywał na końcówce kampanii wyborczej, że problem rozwiąże. I to jeszcze obiecywał bardzo hojnie, że będzie przewalutowanie po kursie z dnia podpisania umowy. I mniej więcej orzeczenie Trybunału ku temu zmierza, więc dzisiaj widzimy wyraźnie, że pan prezydent wiedzę prawną w tej dziedzinie miał dobrą, niestety zabrakło woli działania - ocenił poseł PSL.

Przypomnijmy, że prezydencki projekt ustawy frankowej przepadł. 

13.56 Kwestia kosztów dla sektora wymaga analiz, ale oceniamy wstępnie, że mogą być one niższe niż szacowaliśmy - przyznał Tadeusz Białek z zespołu prawno-legislacyjnego ZBP. Jak dodał, 60 mld zł, którymi "straszył" związek, policzono przy założeniu, że wyrok będzie zgodny z opinią rzecznika TSUE z maja tego roku. 

Przypomnijmy, że wg agencji Moody's, nawet w skrajnym wariancie koszty dla sektora wyniosłyby maksymalnie 1,5-krotność rocznego zysku. W 2018 r. było to 13 mld zł.

13.30 Mniej więcej na półmetku sesji notowania banków wyglądają tak: 

BNP Paribas -6%

Getin Noble +3,1%

mBank +2,3%

Millennium +2,3%

PKO BP -1,7%

Santander -2,8%

13.25  "Po wyroku TSUE pozostaje wiele niewiadomych, takich jak liczba procesów, tempo i dokładny sposób ich rozstrzygania, czy też podejście banków do tworzenia rezerw. Dlatego zdaniem BFG jest zbyt wcześnie, by komentować tę sprawę" - powiedział PAP Filip Dutkowski, rzecznik Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

13.18 Banki będą zapewne negocjować z klientami, by uniknąć pozwów. Można się też spodziewać politycznego rozwiązania sprawy - uważa Marta Jeżewska-Wasilewska, analityczka Wood&Co., cytowana przez agencję Bloomberg.

Tymczasem kurs WIG-Banki powoli się stabilizuje na poziomie około -0,8 proc.

13.09 "Wierzymy też, że w wyniku tych orzeczeń nie będzie dochodziło co absurdalnego uprzywilejowania osób, które i tak, sumarycznie, płacą mniej za kredyty walutowe frankowe, niż kredytobiorcy złotowi" - oświadczył K. Pietraszkiewicz, szef ZBP. Jak dodał, Związek spodziewa się, że sądy będą uwzględniały wyjątkowość sytuacji, w jakich znaleźli się klienci i w jakich znalazły się banki.

13.03 Banki mogą domagać się rekompensaty za wystawienie i udostępnienie pieniędzy w przypadku unieważnienia przez sąd umów o kredyty - podaje ZBP. 

12.52 "Reprezentowane przeze mnie MS stanęło po stronie osób, które zaciągnęły kredyty frankowe, a nie wiedziały, jakie tam się czają zagrożenia i pułapki" - powiedział minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Nie dodał, że stanowisko MS było - o czym pisał wczoraj "DGP" - napisane na podstawie opinii Łukasza Piebiaka, byłego wiceministra sprawiedliwości, który jest w sporze z bankiem w sprawie kredytu frankowego.

12.40 Premier Morawiecki głosu w sprawie wyroku jeszcze nie zabrał, ale życzliwy adwersarz przypomniał, że de facto jest to wyrok na premiera.

"To jest wyrok na prezesa banku, kiedyś banku Santander, dzisiaj Prezesa Rady Ministrów, to jest wyrok na Morawieckiego, bo to jego bank był jednym z tych, które w bardzo ofensywny, optymistyczny sposób rozdawały kredyty frankowe" – powiedział Schetyna na konferencji prasowej w Białej Podlaskiej (PAP)

A jak zachowuje się kurs Santandera?

12.34 Złoty może ulec stopniowej aprecjacji w kolejnych tygodniach, a potencjalny negatywny wpływ na sektor bankowy będzie zapewne znacznie mniejszy niż pierwotne wyliczenia ZBP, mówi Aleksander Balcerowski, makler z XTB DM.

12.25 Banki wykorzystały podstawową potrzebę bezpieczeństwa, jaką jest dach nad głową; teraz za to zapłacą - mówili podczas konferencji prasowej przedstawiciele stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu. (PAP)

12.16 UOKiK przypomina, że banki miały wiele czasu, by polubownie dogadać się z kredytobiorcami. 

Od dawna jako urząd apelowaliśmy o samodzielne wypracowanie przez sektor bankowy konstruktywnych i rozsądnych propozycji rozwiązania problemu klauzul niedozwolonych. Było wiele czasu - Tomasz Chróstny, wiceprezes UOKiK.

12.11 "Wyrok jest w 100 proc. korzystny dla polskich frankowiczów. (...) Spodziewaliśmy się go. Myślę, że możemy spodziewać się lawinowego wzrostu procesów sądowych, chociaż mam świadomość, że jak to zwykle bywa, nie wszyscy pójdą do sądu, bo na przykład nie wiedzą, że mogą. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że 99 proc. tych umów zawiera nieuczciwe postanowienia" - powiedział PAP w Luksemburgu radca Kacper Sampławski z Forum Prawników Finansowych, który reprezentuje interesy frankowiczów.

12.08  Zdaniem UOKiK, banki powinny wyeliminować z umów niedozwolone postanowienia umowne - głosi stanowisko urzędu.

12.07 Trudno powiedzieć, czy wzrosło ryzyko dla banków. Za wcześnie na komentarz o ewentualnych stratach sektora - komentuje dla agencji Bloomberg Krzysztof Pietraszkiewicz, szef Związku Banków Polskich.

12.02 Każdy z nas może ocenić wyrok Trybunału ;)

Wyrok #TSUE w sprawie #frank #CHF oznacza:

11.55 Źródło PAP w TSUE powtarza, że esencją sentencji jest zielone światło do unieważniania umów, jeśli będzie to korzystne dla konsumenta. Nie ma natomiast mowy o "odfrankowaniu" kredytów, czyli zmianie na kredyt złotowy ze stawką LIBOR. Więcej... 

Potwierdza to, że orzeczenie tylko częściowo jest korzystne dla klientów, co powinno wesprzeć notowania banków. Kurs jednego z nich - mBanku - znów rośnie.

11.53 Należy  założyć, iż po dzisiejszym, korzystnym dla frankowiczów rozstrzygnięciu, przez polskie sądy przetoczy się fala pozwów w sprawie kredytów frankowych - uważa Radosław Płonka, ekspert prawny BCC. 

11.50 Tymczasem dziś skalą wzrostu wyróżniają się niespodziewanie Idea Bank i Getin Holding. 

11.45 Erste podtrzymał prognozę kursu EUR/PLN 4,35 zł na koniec roku po werdykcie TSUE. To mniej więcej tyle, ile obecnie.

11.39 Jarosław Sadowski z Expandera szacował kilka dni temu, że zmiana kredytów frankowych w złotowe spowoduje w niektórych przypadkach spadek raty i zadłużenia o połowę. 

Były to jednak wyliczenia zakładające scenariusz zmiany kredytu z CHF+LIBOR na PLN+LIBOR - TSUE uznał, że w polskim prawie taka zmiana "wydaje się" niemożliwa.

11.38 Po wyroku TSUE ws. kredytów frankowych Justyna Dziubak liczy, że polski sąd unieważni jej umowę kredytową we frankach. Dziubak ocenia, że kwota która pozostanie jej do spłacenia spadnie co najmniej o połowę.

"Czekałam na ten wyrok TSUE trzy lata. Teraz kolej na rozprawę w naszym sądzie, uwzględniający orzeczenie Trybunału, bo inaczej być nie może" - powiedziała w czwartek PAP Justyna Dziubak.

11.37 Wyrok TSUE wyraźnie pokazuje, że osoby, które miały kredyty frankowe, mają prawo domagać się swoich praw - ocenił minister finansów, inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński. Dużo będzie zależało od tego, jaka będzie linia orzecznicza naszych sądów - dodał. 

11.36 Wyrok TSUE nie jest jednoznacznie korzystny dla klientów, oznacza mniejszą groźbę wysypu procesów, wolniejsze powstawanie strat i presję na PLN rozłożoną w czasie - ocenił dla PAP Biznes główny ekonomista ING Banku Śląskiego Rafał Benecki. Jak dodał, wyrok w 50 proc. spełnia oczekiwania frankowiczów.

ING nie jest zaangażowany w kredyty frankowe.

11.10 Na stronie Trybunału pojawił się właśnie wyrok w sprawie kredytów frankowych. Więcej...

11.04 Według mec. Barbary Garlacz, która zajmuje się pozwami frankowiczów, wskazówki od TSUE dla polskich sądów są dwie:

- po pierwsze usunięcie z umowy postanowień odsyłających do tabel kursowych – zmieniające charakter umowy – nie powoduje, że taka umowa nie może pozostać w mocy. Oznacza to, że sąd krajowy może uznać, że umowa obowiązuje w złotówkach ze stawką LIBOR. Zmiana natury tej umowy nie ma znaczenia dla jej dalszego obowiązywania.

- po drugie – sąd krajowy może uznać, że umowa bez postanowień odsyłających do tabel kursowych jest nieważna. Oznacza to, że są krajowy – decydując się na nieważność umowy – musi brać pod uwagę wolę konsumenta: czyli konsument może domagać się unieważnienia umowy lub pozostawienia kredytu w złotówkach ze stawką LIBOR.

11.01 Jeśli Polacy rzeczywiście pójdą do sądów, beneficjentami będą kancelarie prawne - zajmujący się sprawami frankowiczów Votum wyraźnie drożeje na GPW.

10.42 Komunikat w sprawie wydała KNF.

"Komisja Nadzoru Finansowego oraz Urząd KNF uważają, że sektor bankowy w Polsce jest dobrze przygotowany na potencjalne skutki orzeczenia TSUE. Niezależnie od tego, organ nadzoru monitoruje i na bieżąco analizuje sytuację związaną z potencjalną zmianą linii orzeczniczej sądów powszechnych oraz politykę informacyjną banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie"

10.28 "Trybunał przypomniał, że na podstawie przepisów dyrektywy umowa pozbawiona nieuczciwych warunków, które zawierała, pozostaje wiążąca dla stron odnośnie do pozostałych zawartych w niej postanowień, o ile może nadal obowiązywać bez usuniętych nieuczciwych warunków i takie utrzymanie umowy w mocy jest zgodne z przepisami prawa krajowego. W tym względzie Trybunał podkreślił, że zgodnie ze stanowiskiem sądu krajowego, po zwykłym usunięciu klauzul dotyczących różnic kursów walutowych, charakter i główny przedmiot umowy wydaje się ulec zmianie w następstwie kumulatywnego skutku zrezygnowania z indeksacji do CHF i dalszego stosowania stopy procentowej opartej na stopie obowiązującej względem CHF. Tymczasem zważywszy, że taka zmiana wydaje się niemożliwa w prawie polskim, dyrektywa nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu spornej umowy przez polski sąd." - głosi komunikat prasowy TSUE

10.24 Notowania banków zniwelowały wcześniejsze zwyżki - teraz gwałtownie spadają. Millennium traci 10 proc.

10.23 TSUE: konsument musi mieć prawo do odmowy bycia objętym ochroną przed szkodliwymi skutkami, spowodowanymi unieważnieniem umowy jako całości. 

10.22 TSUE: prawo UE nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umów dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich.

10.13 Wyrok jest korzystny dla frankowiczów.

TSUE ws. frankowej: pic.twitter.com/UUuWc2wG8v

10.08 TSUE orzekł, że polskie sądy nie mogą zmieniać postanowień umów kredytowych. 

POLISH COURTS CAN'T CHANGE FX LOAN TERMS, EU TOP COURT SAYS - Bloomberg #TSUE

TRYBUNAŁ UE ZDECYDOWAŁ, ŻE W PRZYPADKU KREDYTÓW INDEKSOWANYCH DO WALUT KLAUZULE ABUZYWNE NIE MOGĄ ZOSTAĆ ZASTĄPIONE OGÓLNYMI PRZEPISAMI PRAWA CYWILNEGO - Reuters News

9.59. Euro już po 4,34 zł.

9.52 Zainteresowanie sprawą jest tak duże, że chwilowo zawiesił się serwer trybunału.

Zainteresowanie #TSUE tak duże, że zawiesił się serwer UE pic.twitter.com/e3dQjWfXu7

 

9.46 Wyrok ma być odczytany dopiero za kwadrans, pisze na twitterze Piotr Sobolewski z Polityka Insight.

Ciekawe są te wahania kursów na GPW. Prawnik frankowiczów, który jest na miejscu (w TSUE) donosi, że wyrok ma być dopiero za kwadrans.

9.42. Notowania "frankowych" banków podskoczyły - mBank zyskuje ponad 7 proc., Millennium 9 proc., PKO BP ponad 2 proc., a Getin 15 proc. Zyskuje także złoty.

 

9.30. Sala rozpraw III na poziom 6. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) zajmie się sprawą o sygnaturze C260/18 i odpowie na 4 pytania zadane w trybie prejudycjalnym przez warszawski Sąd Okręgowy. Stronami postępowania głównego są Kamil i Justyna Dziubakowie oraz Raiffeisen Bank Polska, a sprawa dotyczy umowy o kredyt hipoteczny we franku szwajcarskim.

Michał Kisiel, analityk Bankier.pl, problem, który rozstrzygnie Trybunał, streścił tak: "co należy zrobić, jeśli w umowie kredytowej fragmenty dotyczące przeliczania walut są skonstruowane w sposób wadliwy i szkodzą konsumentowi?”. Pytania formalne są nieco bardziej skomplikowane.

Na takie 4 pytania odpowie jutro #TSUE pic.twitter.com/GEdrcUHRH9

Branża bankowa obawia się, że rozstrzygnięcie będzie skutkować tym,  że po usunięciu z umowy kredytu indeksowanego zabronionych klauzul, kredyt stanie się kredytem do spłaty w złotych, ale po stawce LIBOR. Jaki będzie praktyczny wymiar dla klienta? Czytaj więcej...

Kredyt, będący przedmiotem wyroku, to kredyt indeksowany - w umowie kwota kredytu określona jest w PLN, a frank służy tylko do przeliczania wartości zadłużenia i wysokości rat w harmonogramie (inną kategorią są kredyty denominowane - w ich przypadku w umowach kwota kredytu określona jest w CHF; takich kredytów udzielały np. BNP Paribas i PKO BP).

W "PB" pisaliśmy,  że sektor przekonuje, że niezależnie od decyzji trybunału minie sporo czasu, zanim sytuacja wokół kredytów frankowych się wyklaruje.

Wcześniej ZBP alarmował jednak,  że niekorzystny dla banków wyrok oznaczać będzie straty sięgające nawet 60 mld zł. Moody's szacuje, że będzie to mniej - co najwyżej 1,5-krotność rocznego zysku branży z 2018 r. (było to 13 mld zł).

Wiele zależeć będzie jednak od tego, ilu klientów i jak szybko pójdzie ze sprawami do sądów, które zapewne będą stosować orzeczenie TSUE jako wskazówkę.

Sprawa będzie więc rozciągnięta w czasie, ale wątpliwości w przypadku banków dotyczą tego, jak szybko  trzeba będzie zawiązywać rezerwy.

Według CRO jednego z banków, po wyroku TSUE banki powinny oszacować liczbę potencjalnie słusznych roszczeń i zawiązać na nie rezerwy. Audytor dodaje, że szacunek mógłby być wspólny dla całego rynku i powstać po konsultacjach z KNF. Więcej jutro w @PolitykaInsight

Informacje z TSUE będą mieć wpływ na notowania banków i złotego.

 

 

Tagi: