Popyt na ERM (Enterprise Risk Management) jest w naszym kraju znikomy.
— Systemy zarządzania ryzykiem wdrożyło tylko 2-3 proc. przedsiębiorstw — mówi dr Jerzy Podlewski, menedżer ryzyka w PlanSys.
Tłumaczy, że w krajach rozwiniętych wskaźnik ten wynosi ponad 60 proc., a w przypadku korporacji międzynarodowych blisko 100 proc. Zdaniem specjalistów, polityka ERM ma szczególne znaczenie w okresie spowolnienia gospodarczego.
— Pomaga firmie radzić sobie z negatywnymi skutkami kryzysu. Wpływa ponadto na zwiększenie jej stabilności, a co za tym idzie — utrzymanie pozycji rynkowej — mówi Rafał Kaszubowski, prezes EIB.
Bliżej do celu
Ryzyko jest nieodłącznym elementem działalności gospodarczej.
— Każda decyzja w biznesie niesie za sobą możliwość zysku, ale również straty — mówi Krzysztof Radziwon, partner w KPMG.
ERM wspiera firmę w dążeniu do zamierzonego celu, poprzez minimalizację zagrożeń i maksymalizację szans. Jest procesem ciągłym, który obejmuje wszystkie obszary działania przedsiębiorstwa. Uczestniczą w nim ponadto wszyscy jego pracownicy. Wdrożony system zarządzania ryzykiem przygotowuje firmę na sytuacje niepożądane, ograniczając w ten sposób koszty „gaszenia pożarów”.
— Wymusza koncentrację na strategicznych obszarach i rozwija umiejętności planowania — mówi dr Jerzy Podlewski. Tłumaczy, że wdrożenie „kultury zarządzania ryzykiem” sprzyja wymianie informacji i transparentności podejmowanych decyzji.
— „Bonusami” z wprowadzenia ERM są zwykle lepsze ratingi kredytowe i inwestycyjne, a także korzystniejsze stawki ubezpieczeniowe — wylicza dr Jerzy Podlewski. Dzięki polityce zarządzania ryzykiem przedsiębiorstwo może radzić sobie także z negatywnymi skutkami załamania gospodarczego. ERM wzmacnia bowiem jego pozycję rynkową, kreuje wizerunek jako pewnego i przewidywalnego partnera biznesowego oraz pozwala na uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Wdrażanie ERM należy rozpocząć od sporządzenia tzw. Mapy Ryzyka.
— Warto w ten proces zaangażować przedstawicieli różnych działów przedsiębiorstwa, aby ocena była obiektywna i możliwe najszersza. Mapa pozwala na określenie obszarów, wobec których należy podjąć natychmiastowe działania, oraz tych, które nie wymagają błyskawicznej reakcji — mówi Anatol Skitek, menedżer w dziale konsultingu Grant Thornton.
W projekcie należy również określić środki zaradcze, jakie podejmie firma w okresie spowolnienia gospodarczego.
— Przedsiębiorstwo powinno posiadać plan B na wypadek kryzysu, szczególnie jeśli prowadzi lub właśnie zakończyło inwestycje — mówi Adam Jabłoński, partner w Simple Solution.
Wnikliwa analiza
Warto ponadto powołać tzw. komitet zarządzania ryzykiem, w skład którego wejdą menedżerowie odpowiedzialni za konkretne ryzyka oraz przedstawiciele zarządu.
— Powinni spotykać się oni regularnie np. raz na kwartał, aby omówić sytuację w przedsiębiorstwie, zgłosić incydenty i plany — mówi Adam Jabłoński. Zdaniem Justyny Grabkowskiej, prezesa Instytutu Monitorowania Ubezpieczeń i Zarządzania Ryzykiem, ERM wiąże się ze zmianą sposobu myślenia i kultury organizacyjnej w firmie. Podkreśla, że zarządzający nią muszą być świadomi istnienia ryzyka oraz potrzeby zapanowania nad nim.
— Bez zaangażowania i aktywnego uczestnictwa w procesie najwyższego kierownictwa nie będzie on skutecznie funkcjonował — dodaje Hanna Gołaś, wiceprezes Stowarzyszenia Zarządzania Ryzykiem Polrisk. Mimo licznych zalet systemy ERM pozostają niewykorzystane przez polskie przedsiębiorstwa, w szczególności małe i średnie.
— Świadomość konieczności zarządzania ryzykiem w sektorze MŚP jest szczątkowa — mówi Adam Jabłoński. Na ERM decydują się w naszym kraju głównie duże firmy.
— W przedsiębiorstwach notowanych na GPW obowiązek raportowania ryzyk jest wymogiem formalnym. W raportach widać jednak różny sposób rozumienia tego obszaru — mówi Adam Jabłoński. Z ERM korzysta także sektor finansowy (tj. banki, firmy ubezpieczeniowe), który do zarządzania ryzykiem jest zobowiązany uregulowaniami nadzoru.
2-3% Tylko taki odsetek polskich przedsiębiorstw wdrożyło system zarządzania ryzykiem...
100% ...A taki jest odsetek wdrożeń systemów ERM w międzynarodowych korporacjach.
Czym jest ERM
ERM (Enterprise Risk Management) to system procedur i działań mających na celu obniżenie poziomu ryzyka, na jakie narażone jest każde przedsiębiorstwo. W małych firmach zarządzanie ryzykiem odbywa się nadal dość intuicyjnie, duże korporacje powoli przekonują się do wdrażania zaawansowanych systemów wczesnego ostrzegania, wspieranego narzędziami informatycznymi. Wprowadzając ERM, przedsiębiorstwo może korzystać z pomocy firm doradczych, które po zidentyfikowaniu obszarów najbardziej narażonych na ryzyko przygotowują odpowiedni schemat działania.