Wypłata pieniędzy gromadzonych przez lata na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) będzie opodatkowana niezależnie od tego, z jakich źródeł pochodzą pieniądze wnoszone na to konto. Przeniesienie tam oszczędności z indywidualnego konta emerytalnego (IKE) nie będzie zatem wiązało się z żadną korzyścią podatkową — wynika z wyjaśnień Ministerstwa Finansów (MF) dla „Pulsu Biznesu”. Nie ma przy tym znaczenia, że oszczędzanie na IKE wiąże się z określonymi przywilejami.
Tegoroczny transfer z IKE
Osoby, które do tej pory odkładały pieniądze na IKE, mogą zmienić tę formę oszczędzania na przyszłą emeryturę i przerzucić uskładany tam kapitał na inne, nowe od tego roku konta, czyli IKZE. Jest to możliwe tylko w tym roku. Jak przypomina Ministerstwo Finansów, stosownie do art. 31 ustawy z 25 marca 2011 r., nowelizującej niektóre ustawy związane z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, tylko od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. oszczędzający może przenieść na IKZE oszczędności zgromadzone na IKE (Dz.U. nr 75, poz. 398). Ten transfer nie wiąże się z jakimkolwiek opodatkowaniem.
— Przyjęto zasadę, że jest to forma wpłaty na IKZE i na tym etapie nie należy opodatkowywać transakcji przeniesienia pieniędzy, zachęcając tym do dalszego oszczędzania — wyjaśnia intencje ustawodawcy Andrzej Marczak, doradca podatkowy. Jest to bowiem forma wpłaty na konto służące takiemu samemu celowi. Dopuszczalne oszczędności w IKZE są jednak mniejsze od tych, jakie można zgromadzić na IKE. Dla obu co prawda przyjęto roczne limity wpłat, ale o ile w tym roku na IKZE można maksymalnie wpłacić 4030,80 zł, to na IKE ponad dwa razy więcej, bo 10578 zł (w 2011 r. — 10077 zł). Transfer do IKZE nie jest jednak ograniczony. Przelewa się całą kwotę oszczędności, nawet jeżeli przekroczy ona limit wpłat na IKZE. Ma to jednak inny skutek. Jak informuje Andrzej Marczak, w przypadku nadwyżki w początkowym okresie nie będzie można wpłacać dodatkowych pieniędzy. Załóżmy, że w tym roku ktoś przeniesie z IKE 10 000 zł. Ponieważ do IKZE można wpłacić wspomniane 4030,80 zł, to kolejne wpłaty będzie można robić dopiero w 2014 r., ponieważ również w 2013 r. znajdujący się na koncie kapitał będzie wyższy niż to, co w sumie wolno zgromadzić w tym roku i w przyszłym, nawet biorąc pod uwagę waloryzację limitu. Wiąże się z tym także inne ograniczenie, związane z ulgą podatkową.
Ulga po transferze
Oszczędzanie na IKZE daje prawo do ulgi podatkowej, która pozwala na pomniejszenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Odlicza się w rocznym zeznaniu po raz pierwszy w składanym w 2013 r. za 2012 r. Posiadacze IKZE odliczą wtedy od dochodu przed opodatkowaniem kwoty zgromadzone na tym koncie w ciągu roku. Mają do tego prawo nie tylko osoby podlegające skali podatkowej, ale także osoby prowadzące działalność gospodarczą, rozliczające ją podatkiem liniowym według stawki 19 proc., a ponadto przedsiębiorcy na ryczałcie ewidencjonowanym. Podatnik odlicza to, co wpłaca w ciągu roku, maksymalnie tyle, ile mógł wpłacić zgodnie z górną granicą określoną prawem. Osoby, które przeniosą oszczędności z IKE do IKZE, także będą miały prawo skorzystać z ulgi, ale gdy przelane kwoty będą wyższe od ustawowego limitu wpłat, nie odliczą wszystkiego od razu.
— Wysokość przeniesionych oszczędności z IKE może podlegać odliczeniu od dochodu na zasadach określonych w art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy o PIT — potwierdza resort finansów. Przy czym, jak dodaje, nadwyżka ponad przysługujący w roku podatkowym limit odliczenia podlega odliczeniu w latach następnych.
Podatek na emeryturze
Odliczenia to jedyny w zasadzie przywilej podatkowy, który wiąże się z posiadaniem IKZE. Co ważne, ulgę tę budżet państwa zrekompensuje sobie w chwili przejścia posiadacza konta na emeryturę. Po osiągnięciu wieku emerytalnego i wypłacie z IKZE zgromadzonych oszczędności trzeba będzie od nich zapłacić podatek dochodowy na zasadach ogólnych. Podatek obejmie cały zgromadzony kapitał, łącznie z tym, który zostanie przeniesiony z IKE. Nie ma znaczenia, że gdyby pieniądze pozostały na tym koncie, ich wypłata z IKE na emeryturze byłaby zwolniona z jakiegokolwiek podatku. Opodatkowana jest wypłata przy wcześniejszej likwidacji konta, na dodatek tylko zysk i według zryczałtowanej stawki 19-procentowego podatku Belki. Pieniądze wyjęte z IKZE podlegają innym regułom.
— Wypłata oszczędności z IKZE następuje według zasad określonych w art. 34a ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, przychody uzyskane z tytułu wypłaty z IKZE, bez względu na sposób wpłaty na IKZE, zaliczane są do przychodów z „innych źródeł” i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych — poinformowało nas MF. Zatem korzyść z transferu pieniędzy z IKE na IKZE polega jedynie na tym, że można je do wyczerpania odliczać od dochodu w rocznych zeznaniach podatkowych, czyli przy rozliczeniach PIT odzyskać to, co wpłacano w ostatnich latach przed wprowadzeniem przepisów o nowej formie oszczędzania na emeryturę i nowej uldze podatkowej. Na emeryturze jednak oszczędności z IKZE zmaleją o podatek dochodowy. Nie wiadomo jeszcze jaki. Dziś zasady ogólne to dwie stawki — 18 proc. i 32 proc.
Limity wpłat na IKZE i IKE
IKZE
Łączna kwota wpłat na IKZE nie może być większa niż 4 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne dla danej osoby za rok poprzedni, czyli w obecnym roku ważna jest podstawa z 2011 r., np. pensja brutto. Poza tym wpłacane pieniądze nie mogą przekroczyć 4 proc. kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przyjętej dla wszystkich ubezpieczonych w roku poprzedzającym wpłaty. W 2011 r. ograniczenie to wynosiło 100 770 zł, z czego 4 proc. to 4030,80 zł. Jest to górna granica wpłat i w 2012 r. (oraz jednocześnie limit odliczeń podatkowych). Inaczej oblicza się limity dla osób o niskich dochodach, dla których wspomniane zasady oznaczałyby bardzo niskie wpłaty z uwagi na bardzo niską podstawę składek na ZUS. Osoby te mogą wpłacać maksymalnie do 4 proc. dwunastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę za rok poprzedni. Minimalna płaca w 2011 r. wynosiła 1386 zł. W związku z tym jej dwunastokrotność to 16 632 zł, z czego 4 proc. daje 665,28 zł. Tyle najwięcej takie osoby mogą odłożyć na IKZE w 2012 r. i potem odliczyć w rocznym zeznaniu.
IKE
Górną granicę rocznych wpłat na IKE wyznacza 300 proc. prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Taki limit obowiązuje od 2009 r., w latach 2004-08 wynosił 150 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obowiązuje też zasada, że w każdym kolejnym roku nie może być on niższy niż w roku poprzednim.
Wypłata pieniędzy z IKZE
Oszczędności zgromadzone na IKZE będą wypłacane na wniosek jego posiadacza po osiągnięciu przez niego wieku 65 lat oraz pod warunkiem wpłacania na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych.
W przypadku śmierci oszczędzającego o wypłatę będzie wnioskowała osoba uprawniona przez oszczędzającego. Wypłata może być jednorazowa albo ratalna.
Wypłata w ratach pieniędzy zgromadzonych przez oszczędzającego będzie możliwa przez co najmniej 10 lat. Jeżeli będą one wpłacane przez mniej niż 10 lat, wypłata ratalna może być rozłożona na okres równy okresowi dokonywanych wpłat.
Jeżeli oszczędzający wypłaci pieniądze jednorazowo albo pierwszą ratę, nie będzie mógł ponownie rozpocząć gromadzenia oszczędności na IKZE.