Wydana niedawno przez dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacja indywidualna dotyczyła wspólnika spółki, który z niej wystąpił, po czym zaczął prowadzić działalność gospodarczą indywidualnie. W związku z wystąpieniem ze spółki otrzymał zwrot wniesionych wkładów, pieniężny ekwiwalent udziału w wartości majątku spółki, na który składały się środki trwałe, towary handlowe oraz wypracowany zysk przez spółkę.
Ponieważ nie miał pewności, czy pieniądze te podlegają podatkowi dochodowemu od osób fizycznych, zapytał o to wspomniany organ we wniosku o wydanie interpretacji prawa podatkowego. Chciał wiedzieć, czy wypłacone pieniądze należy uwzględnić w rozliczeniu rocznym jako przychody z innych źródeł.
Co jest dochodem do opodatkowania
Dyrektor poznańskiej izby stwierdził, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o PIT przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku. Z kolei w myśl art. 9 ust. 1 opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Czyli przedmiotem opodatkowania PIT jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty, w szczególnych przypadkach w ustawie przewidzianych przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.
Kto jest podatnikiem w spółce
Ponadto, ze wspomnianego art. 8 ust. 1 wynika, że spółka cywilna nie posiada podmiotowości w zakresie podatku dochodowego, podatnikiem tego podatku jest wspólnik, który uwzględnia w rozliczeniu podatku dochodowego przychody oraz koszty ich uzyskania generowane przez spółkę cywilną w proporcji, w jakiej partycypuje w jej zyskach na podstawie umowy spółki.
W konsekwencji dla badanej sprawy istotne były regulacje Kodeksu cywilnego odnoszące się do spółki cywilnej. Chodziło o status prawny spółki cywilnej oraz jej majątku, który obejmuje wkłady wspólników (własność rzeczy i praw) oraz dochody uzyskane dla spółki w czasie jej trwania, które mogą przyjąć formę środków trwałych, zapasów oraz zgromadzonych pieniędzy.
Według art. 871 par. 1 i 2 Kodeksu cywilnego wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się rzeczy, które wniósł do spółki do używania oraz wypłaca się w pieniądzu wartość wkładu, a ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki. Według sądu administracyjnego, z art. 8 ust. 1 ustawy o PIT wynika, że podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych nie jest spółka cywilna (spółka nie mająca osobowości prawnej), lecz są nimi osoby fizyczne będące wspólnikami.
Tym samym, gdy wypłacana kwota – stanowiąca część wartości majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, w stosunku w którym wspólnik występujący uczestniczył w zyskach spółki – odpowiada przyrostowi wartości majątku spółki powstałego już z raz opodatkowanego dochodu pozostawionego przez wspólników w spółce, to występujący wspólnik nie uzyskuje przysporzenia majątkowego, a w konsekwencji nie uzyskuje przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Doszłoby bowiem do ponownego opodatkowania tych samych kwot. Dlatego w takiej sytuacji nie powstaje przychód dla występującego wspólnika, który stanowiłby jakąś nową kategorię ekonomiczną, nie poddaną uprzednio opodatkowaniu.
Podział majątku wspólnego
Oznacza to, że zysk spółki jest niczym innym jak wcześniej wypracowanym dochodem spółki, który sukcesywnie był opodatkowany przez wspólników spółki proporcjonalnie do udziałów. W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki cywilnej dochodzi do podziału majątku wspólnego, a nie z osiągnięcia dochodu. Jest to forma zniesienia współwłasności łącznej. W wydanej interpretacji podkreślono, że nie można w tej sytuacji mówić o jakimkolwiek przysporzeniu po stronie występującego ze spółki wspólnika, a jedynie o wypłacie tego co w czasie trwania spółki było również jego własnością.
Z ustawy o PIT, stanowiącej, że wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów do spółki osobowej, nie wynika, że wszystkie należności wypłacane występującemu ze spółki cywilnej wspólnikowi ponad wniesiony wkład podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W związku z tym wystąpienie wspólnika ze spółki i wiążący się z tym faktem zwrot przypadających temu wspólnikowi pieniędzy nie skutkuje powstaniem u niego przychodu podlegającego opodatkowaniu (interpretacja indywidualna z 27 lutego 2012 r., sygn. ILPB1/415-91/09/12-S/IM).