Program Horyzont Europa ma na celu wspieranie i promowanie najlepszych naukowców i innowatorów dążących do przemian systemowych, w efekcie których Europa będzie ekologiczna, zdrowa i odporna.
Jego struktura bazuje na trzech komplementarnych filarach – Doskonała baza naukowa, Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa oraz Innowacyjna Europa – skierowanych do różnych grup wnioskodawców, m.in. uczelni, instytucji publicznych, fundacji, a także przedsiębiorstw.
Komisja Europejska, dysponując 95 mld EUR budżetu przyznanego programowi na lata 2021-27, ogłasza konkursy wpisujące się w te trzy filary oraz działania horyzontalne.
Innowacyjna Europa
– W programie jest miejsce dla firm, jednostek naukowych, administracji czy NGOsów. Zdecydowana większość konkursów przewiduje realizację projektów przez konsorcja, więc różne typy podmiotów z co najmniej trzech krajów łączą siły w zespołach, często bardzo dużych. Ale w Horyzoncie Europa jest też cały tzw. trzeci filar specjalnie dla firm: 13 mld EUR na siedem lat i zupełnie inne zasady. W filarze Innowacyjna Europa są np. możliwości aplikowania indywidualnego, w trybie ciągłym, z oddolnie proponowanymi pomysłami, bez konieczności wpisywania się w tematykę konkursu, co jest typowe dla innych elementów programu. Można też sięgnąć po fundusze inwestycyjne. Oferta obejmuje innowacje na różnych poziomach gotowości technologicznej TRL (ang. Technology Readiness Level) – mówi Magdalena Bem-Andrzejewska, dyrektor działu Krajowego Punktu Kontaktowego PR Horyzont Europa.
Z oferty Horyzontu Europa dla firm w ramach trzeciego filaru mogą skorzystać przedsiębiorstwa ze wszystkich branż i na każdym etapie: od start-upów przez małe i średnie przedsiębiorstwa po duże, dojrzałe firmy technologicznie. Filar Innowacyjna Europa stwarza im szansę współpracy z zagranicznymi partnerami i wejścia na rynki zagraniczne. Firmy mogą się ubiegać o granty, a także korzystać z wielu instrumentów wspierających ich rozwój czy wprowadzenie nowych produktów na rynek. Dostępny jest np. specjalny fundusz inwestycyjny dla małych i średnich firm, które mają problem ze znalezieniem finansowania dalszego rozwoju, a także profesjonalna pomoc w stworzeniu biznesplanu. Co więcej, przedsiębiorcy mają szansę na współpracę z najlepszymi zespołami profesjonalistów i naukowców oraz pozyskanie znacznych funduszy na projekty badawczo-rozwojowe, których rezultatem będzie komercjalizacja innowacyjnych rozwiązań.
Horyzont Europa daje też możliwość korzystania z europejskiej infrastruktury badawczej, która może być przydatna w realizacji projektu. Istotnym elementem programu są inicjatywy wspierające firmy i start-upy zarządzane przez kobiety – na ich rozwój przeznaczone są granty, a ich liderki mogą skorzystać z oferty mentoringu.
Akademia Managera
Program zapewnia firmom wiele możliwości rozwoju, ale uczestnictwo w nim wymaga profesjonalnego objaśnienia i wsparcia w przygotowaniu aplikacji. Komisja Europejska ogłasza bowiem konkursy przez specjalnie przygotowany portal Funding & Tender Opportunities. Tam przebiega pełen proces związany z projektem – rejestrowanie jednostki, zakładanie indywidualnego konta, składanie wniosku i realizacja projektu przez raportowanie w systemie elektronicznym.
Dlatego Narodowe Centrum Badań i Rozwoju od 2020 r. aktywnie wspiera polskie jednostki naukowe, firmy, samorządy i wszystkich zainteresowanych w procesie aplikowania. Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE w NCBR wspólnie z siecią Horyzontalnych Punktów Kontaktowych, które koordynuje, powołał w tym celu Akademię Managera.
– Wnioskodawcy często potrzebują wskazówek i objaśnień, by trafnie wybrać właściwe dla nich działanie, a następnie przygotować optymalny wniosek według przyjętych przez Komisję Europejską standardów. Jeśli udaje się zdobyć grant, sporym wyzwaniem pozostają nie tylko realizacja projektu czy rozwijanie innowacji, ale też kwestie administracyjno-finansowe. Akademia Managera to dziewięciotygodniowa seria szkoleń. Omawiamy pełen cykl projektowy: od pomysłu przez proces budowy konsorcjum i przygotowania wniosku, podpisywanie umowy grantowej, potem rozliczanie, raporty, audyty i inne kwestie, które pojawiają się po drodze. Staramy się podać tę wiedzę w wyczerpującej dawce, ale też bardzo skondensowaną – wyjaśnia Magdalena Bem-Andrzejewska.
Informacje praktyczne
Tegoroczna Akademia będzie złożona z dziewięciu modułów informacyjnych i dziewięciu spotkań towarzyszących, tzw. case studies. Zajęcia rozpoczną się 20 września i zakończą 23 listopada. Zainteresowani poznaniem całego cyklu życia projektu w Programie Ramowym Horyzont Europa będą się spotykać online przez dziewięć tygodni w każdą środę i czwartek. Każde spotkanie będzie trwało 1,5-2 godziny. Rejestracja zostanie uruchomiona 4 września 2023 r. o godz. 10, obowiązuje kolejność zgłoszeń.
– Zapraszamy przedstawicieli wszystkich typów instytucji – środowisko naukowe, samorządy, podmioty sektora pozarządowego. Zachęcamy też oczywiście firmy wszelkiej wielkości i rodzaju. Informacje z Akademii przydadzą się urzędnikom, specjalistom od finansów, prawnikom oraz samym naukowcom i innowatorom. Tak jak w roku ubiegłym mamy około tysiąca miejsc dla uczestników. Co ważne, udział w Akademii, tak jak inne formy wsparcia Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Horyzontu Europa, jest całkowicie bezpłatny – wskazuje Magdalena Bem-Andrzejewska.
Poza uzyskaną wiedzą walorem uczestnictwa w Akademii Managera jest możliwość otrzymania zaświadczenia o jej ukończeniu. Dokument będzie wydawany uczestnikom, którzy wzięli udział w minimum ośmiu spotkaniach głównego cyklu oraz zaliczyli testy z wiedzy po każdym module, w którym brali udział. Czwartkowe spotkania towarzyszące są fakultatywne i nie są brane pod uwagę przy wystawianiu zaświadczenia.
– Z punktu widzenia konkretnej firmy czy instytucji w programie Horyzont Europa są do zdobycia wielkie pieniądze, ale poprzeczka ustawiona jest wysoko i nie ma gwarancji finansowania. Trzeba stanąć w szranki z zespołami z całej Europy, a nawet świata, bo z programem stowarzyszają się także kraje spoza UE. Wnioski oceniane są przez niezależnych ekspertów międzynarodowych. Tym bardziej warto zadbać o wybór trafnej strategii uczestnictwa, a także właściwe przygotowanie i złożenie wniosku – a tu z pomocą przychodzi właśnie Akademia Managera. To pierwszy, bardzo rozsądny krok na drodze po grant – komentuje Magdalena Bem-Andrzejewska.