„Do zapłaty podatku od wartości dodanej zobowiązana jest jakakolwiek osoba, która wykazuje podatek od wartości dodanej na fakturze”.
Przepis art. 21 (1)(d) VI Dyrektywy dotyczy przypadków wystawienia faktury z wykazanym na niej podatkiem VAT. Wówczas jej wystawca jest zobowiązany do zapłaty podatku, niezależnie od okoliczności wystawienia faktury i tego, czy dotyczy ona rzeczywistej transakcji.
Janina Fornalik ekspert Ernst & Young
Omawiana regulacja VI Dyrektywy ma szersze zastosowanie, niż obowiązujące obecnie w tym zakresie przepisy ustawy o VAT. Art. 33 ustawy stanowi, że do zapłaty podatku zobowiązana jest każda osoba, która wykaże kwotę podatku na fakturze wówczas, gdy dana sprzedaż nie była objęta obowiązkiem podatkowym lub była zwolniona z opodatkowania, a także gdy zastosowana stawka podatku VAT była wyższa od właściwej dla danej czynności (z tym, że ta ostatnia sytuacja nie rodzi negatywnych skutków po stronie nabywcy w postaci braku prawa do odliczenia).
Objęcie w unijnym systemie VAT obowiązkiem zapłaty każdej kwoty podatku wykazanej na fakturze, także wówczas, gdy faktura nie odzwierciedla żadnej transakcji, ma na celu ograniczenie możliwości dokonywania nadużyć w zakresie odliczania podatku naliczonego. Wynika to ze szczególnej roli faktury we wspólnym systemie VAT, której posiadanie co do zasady jest wystarczającym warunkiem do odliczenia podatku przez jej adresata.
Kwestią nieuregulowaną wprost w przepisach VI Dyrektywy jest prawo do skorygowania wystawionej błędnie faktury i wykazanego na niej podatku należnego. Z analizy orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (np. sprawa C-454/98) wynika jednak, że przepisy krajowe poszczególnych państw członkowskich powinny dopuszczać taką możliwość, w przeciwnym razie naruszona zostałaby zasada neutralności podatku VAT. Warunkiem korekty powinno być, zdaniem ETS, wyeliminowanie ryzyka uszczuplenia wpływów budżetu z tytułu podatku VAT, czyli zapewnienie, że adresat faktury nie odliczył wykazanego w niej podatku, względnie odliczenie takie zostanie skorygowane. ETS wypowiedział się również w kwestii prawa do odliczenia podatku wykazanego na fakturze, jeśli obowiązek jego naliczenia nie wynikał z przepisów prawa (sprawa C-342/87), stwierdzając, że taka faktura nie stanowi podstawy do odliczenia wykazanego w niej podatku.
Przygotowywana obecnie ustawa o VAT, która miałaby wejść w życie 1 maja 2004 r., w zakresie obowiązku zapłaty podatku wykazanego na fakturze zawiera zapisy zgodne z postanowieniami VI Dyrektywy. Oznacza to, że po wejściu Polski do UE polscy przedsiębiorcy będą musieli zwracać szczególną uwagę na to, czy w danej sytuacji zasadne jest wystawienie faktury i naliczenie podatku należnego.