Udział przedsiębiorcy lub jego specjalistów w szkoleniu biznesowym może być rozliczony z fiskusem na kilka sposobów. Właściwy zależy przede wszystkim od miejsca, w którym odbywa się taki kurs. Jest to szczególnie ważne przy wywiązywaniu się z obowiązków w podatku od towarów i usług (VAT).
Organizator zza oceanu
Tego rodzaju usługi podlegają nieco innym zasadom niż większość świadczeń objętych podatkiem, a problemy pojawiają się głównie wtedy, gdy są one realizowane poza terytorium Polski. Sprawa komplikuje się, gdy polski podatnik VAT uczestniczy w szkoleniu prowadzonym na terenie innego kraju Unii Europejskiej (UE), ale organizowanego przez firmę spoza Europy, z siedzibą np. w Stanach Zjednoczonych. Niektórzy przedsiębiorcy biorący udział w tak organizowanych imprezach szkoleniowych mają kłopot z ustaleniem, czy dla rozliczeń podatku istotne jest, gdzie się one odbywają, czy raczej, kto je oferuje. W konsekwencji, czy należy je uznać za usługi wewnątrzwspólnotowe czy import.
— Przedmiotem takiego świadczenia jest typowa usługa szkoleniowa, zasadniczo podlegająca odwrotnemu obciążeniu, czyli podatnik nabywający usługę rozlicza w deklaracji VAT należny i, jeśli ma do tego prawo, również naliczony. Świadczący usługę jest podatnikiem z kraju trzeciego, a nabywcą podatnik VAT zarejestrowany w Polsce — wyjaśnia Izabela Prokofi, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg Tomczykowski.
Przedmiot opodatkowania VAT
Dla ustalenia obowiązków podatkowych stron zaangażowanych w transakcję istotne jest m.in., czy amerykańska firma prowadząca szkolenie jest zarejestrowana dla potrzeb VAT w którymkolwiek z krajów Unii.
— Jeśli założyć, że w chwili szkolenia firma takiej rejestracji nie posiada, to nie posługuje się też numerem VAT-UE i nie rozliczy kursu w systemie VIES, czyli nie zadeklaruje transakcji w informacji podsumowującej VAT-UE. Od statusu podatnika świadczącego usługę zależy, czy została ona wykonana wewnątrzwspólnotowo, czy świadczeniodawca działa jako podatnik z kraju trzeciego — wyjaśnia doradca z Kancelarii Ożóg Tomczykowski. Izabela Prokofi podsumowuje, że jeżeli firma szkoląca nie posłużyła się numerem VAT-UE któregoś z państw członkowskich Unii, to należy usługę szkoleniową potraktować jako import usług od podmiotu z kraju trzeciego.
Gdzie ta impreza
W przypadku transakcji zawieranych przez przedsiębiorców, a dotyczących usług obowiązuje generalna zasada, że VAT od nich rozliczają oni w państwach, gdzie znajdują się ich siedziby lub gdzie mają swoje miejsce zamieszkania. Polska firma, z siedzibą w Polsce, jest opodatkowana w kraju, jednak nie zawsze rozliczy ten podatek. W niektórych sytuacjach ważne jest też miejsce świadczenia usług, z których skorzystała. Dotyczy to m.in. usług edukacyjnych. Przyjęto, że miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz związanych z nimi usług pomocniczych, wykonywanych na rzecz podatnika VAT, jest miejsce, w którym takie imprezy faktycznie się odbywają. Jeśli którąś zorganizowano np. w Niemczech i tam polski przedsiębiorca wziął w niej udział, to znaczy, że trzeba ją opodatkować w Niemczech.
— Najczęściej przy nabyciu usług zagranicznych podatnik powinien sam siebie obciążyć należnym VAT i taką samą kwotę odliczyć jako VAT naliczony. Jednak nie jest on podatnikiem VAT od usługi edukacyjnej wykonywanej w Niemczech, gdyż tych usług dotyczy wyjątek, są opodatkowane w miejscu, gdzie są faktycznie świadczone — mówi Maria Kukawska, doradca podatkowy, partner w Stone & Feather Tax Advisory. Jej zdaniem, w takiej sytuacji przedsiębiorca nie powinien w ogóle wykazywać w deklaracjach VAT udziału w szkoleniu przeprowadzonym za granicą. Przede wszystkim dlatego, że przedsiębiorca nie jest tam opodatkowany, bo ma siedzibę w Polsce, a uczestniczył w kursie poza nią.
— Bez znaczenia jest też, czy płaci za szkolenie podmiotowi z UE, spoza Europy czy nawet z Polski. W tym przypadku ważne jest, że przedsiębiorca korzysta z wydarzenia edukacyjnego, szczególnie traktowanego w przepisach o VAT — podkreśla Maria Kukawska.
Interpretacja fiskusa
Podobnie ocenił to dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w interpretacji podatkowej wydanej spółce, będącej dystrybutorem na terenie Polski wyrobów dla ochrony zdrowia, środków ochrony roślin i produktów chemicznych (nr IPPP3/443-433/12-2/SM). W związku z tą działalnością pracownicy spółki i jej niektórzy kontrahenci korzystają z opłaconych przez nią szkoleń i konferencji przeprowadzanych w kraju i za granicą. Ich tematyka dotyczy wybranych produktów czy prognoz rozwoju danych rynków.
Mają też na celu podnoszenie kwalifikacji. Ich organizatorami są podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Spółka chciała potwierdzenia swojej interpretacji przepisów. Według niej odpłatne udostępnienie możliwości uczestnictwa w szkoleniach należy kwalifikować jako usługę, której miejsce świadczenia decyduje o miejscu jej opodatkowania.
Czyli, gdy odbywają się w Polsce, wtedy jest zobowiązana do samonaliczenia VAT z tytułu importu. Nie rozlicza go, gdy ponosi wydatki na kursy prowadzone poza terytorium naszego kraju. Spółka odwołała się też do regulacji unijnych — argumentowała, że np. rozporządzenie VAT UE pozwala zastosować jej poglądy do opłat za konferencje i seminaria o charakterze edukacyjnym lub naukowym, związane z prowadzonym biznesem. W jej przypadku ten wymóg jest spełniony, bo kontrahenci i pracownicy uczestniczą w imprezach o tematyce ważnej dla obszarów działalności, a także istotnej dla funkcjonowania firmy, jak np. z zakresu negocjacji czy technik sprzedaży. Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za prawidłowe. Nie musiał w konsekwencji przedstawiać własnej oceny prawnej opisanej sprawy.
Opodatkowaniu VAT podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Tak przedmiot opodatkowania VAT definiuje art. 5 ust. 1 ustawy o tym podatku. W art. 8 ust. 1 wyjaśnia ona, że świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. O tym, że miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, jest miejsce, w którym się one odbywają, stanowi art. 28g ust. 1. Z art. 32 ust. 1 rozporządzenia VAT UE wynika natomiast, że podstawową cechą takich usług jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę. W tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej.