Zapomnijcie o standardach z lat 80. XX w. Przedsiębiorcy i menedżerowie już dawno porzucili przekonanie, że jedyną odpowiedzialnością biznesu jest maksymalizacja wyników finansowych przy minimalnych ograniczeniach prawnych. Moralne aspekty działalności gospodarczej uważają za nie mniej ważne niż zyski. Jednocześnie przyznają, że w niektórych sytuacjach właściwy kierunek postępowania nie jest dla nich jasny i potrzebują wskazówek, zaleceń, sugestii, a nawet przestróg. Dlatego nie sposób przecenić takich inicjatyw jak organizowany po raz 10. przez „Puls Biznesu” konkurs „Etyczna firma”, którego uczestnicy pokazują, jak można czynić świat lepszym. Ograniczają emisję gazów cieplarnianych i zużycie energii, poprawiają warunki zatrudnienia, prowadzą politykę antykorupcyjną. Ich doświadczenia inspirują innych do podejmowania podobnych przedsięwzięć.
– Zgłoś się do 10. edycji konkursu Etyczna Firma 2023.
– Na zgłoszenia czekamy do 8 grudnia 2023.
– Udział w konkursie jest bezpłatny.
– Szczegółowe informacje na etycznafirma.pb.pl.
Dobry przykład
Trudno nie zwrócić uwagi, że ponad 100 laureatów konkursu Etyczna Firma prowadzi działania zgodne ze standardami ESG (ang. environment, social, governance). Jak na ich tle wypadają inne polskie spółki? Jeśli chodzi o troskę o środowisko naturalne, sytuacja pozostawia wiele do życzenia.
– Coraz więcej ekonomistów, polityków i liderów opinii apeluje o szybkie przejście na gospodarkę neutralną węglowo. Biznes wprawdzie przejmuje się postulatami aktywistów ekologicznych i młodzieżowymi strajkami klimatycznymi, ale mówienie o ratowaniu planety to jedno, a przejście od słów do czynów to coś zupełnie innego – wskazuje dr Bartłomiej Brach, antropolog organizacji.
Krajowe przedsiębiorstwa chętnie deklarują walkę ze zmianami klimatu, ale większość z nich nie wierzy, że osiągnie zamierzony cel: 45 proc. redukcji emisji do 2030 r. – wynika z tegorocznego badania EY. 56 proc. organizacji chce w ciągu roku zwiększyć wydatki na ochronę środowiska, lecz tylko 28 proc. umie wskazać główne źródła emisji gazów cieplarnianych.
– Firmy muszą wiedzieć, że ograniczanie wpływu na środowisko naturalne przyczynia się do budowy wartości organizacji, a co za tym idzie: lepszych wyników finansowych. Chcąc przygotować odpowiednią strategię, trzeba być o wiele ambitniejszym niż dotychczas – twierdzi Jarosław Wajer, partner EY, który specjalizuje się w zrównoważonym rozwoju.
Na razie tylko 55 ze 100 największych krajowych firm opublikowało ujawnienia klimatyczne i środowiskowe – informuje KPMG. Co gorsza, uśrednione wyniki spółek, które wywiązały się z tego obowiązku, nie są wysokie.
– Przeciętna ocena wyniosła niewiele ponad połowę możliwych do uzyskania punktów – niespełna 5,2 pkt. Biorąc pod uwagę zwiększające się wymogi interesariuszy i standardy regulacyjne oraz fakt, że badane były spółki o wysokim stopniu organizacji i posiadanych kapitałów, trudno uznać ten wynik za zadowalający – stwierdza Przemysław Oczyp, partner w dziale doradztwa biznesowego w KPMG w Polsce.
Więcej niż klimat
Z punktu widzenia decydentów, klientów i pracowników ważna jest wszelkiego rodzaju sprawozdawczość niefinansowa, nie tylko dotycząca środowiska i klimatu. Przykładem są raporty obejmujące takie kwestie społeczne, jak prawa człowieka, zarządzanie różnorodnością czy przestrzeganie Kodeksu pracy.
– Organizacje, które informują o ochronie wrażliwych danych, likwidacji luki płacowej lub dostępie wszystkich pracowników do szkoleń, nie tylko same utwierdzają się w przekonaniu, że etyka w biznesie się opłaca, ale też motywują inne podmioty do pójścia w ich ślady – podkreśla dr Bartłomiej Brach.
Nagłaśnianie wysiłków na rzecz przyjaznego środowiska pracy może wywołać w firmie dyskusje rozstrzygające dylematy etyczne. Jeden z najbardziej aktualnych sprowadza się do pytania: jak zatrudniać osoby ze Wschodu, w tym uchodźców wojennych, bez odbierania pracy Polakom?
– Zamiast zajmować się każdą sprawą indywidualnie, lepiej wypracować zasady, na podstawie których będą podejmowane decyzje. Dotyczy to zarówno polityki rekrutacyjnej, programów benefitowych, przyznawania premii, jak i wielu innych aspektów zarządzania – wskazuje Bartłomiej Brach.
Przygotowywanie raportów pozafinansowych może być dobrą okazją do zrobienia remanentu dotyczącego praktyk ESG. Wystarczy zajrzeć na strony internetowe polskich firm, by się przekonać, że do niedawna większość z nich podejmowała podobne działania w tej dziedzinie. Serwisy te informują o sadzeniu lasu, instalacjach fotowoltaicznych czy zakładaniu kwietnych łąk w ramach ochrony środowiska albo o wdrażaniu strategii różnorodności i włączenia pod hasłem zaangażowania społecznego. Rzadziej można przeczytać natomiast o przedsięwzięciach związanych z ładem korporacyjnym, takich jak uczciwa polityka podatkowa, przeciwdziałanie korupcji i łapownictwu czy odpowiedzialna strategia marketingowa.
– Wszystkie pozafinansowe czynniki działalności, czyli spod znaku E, S i G, muszą być w równowadze. Trudno uznać za etyczną firmę, która chwali się inwestycjami w OZE, a jednocześnie zanieczyszcza powietrze, stosuje planowe postarzanie produktu lub nie płaci pracownikom na czas. To nie jest odpowiedzialność, ale hipokryzja – argumentuje Bartłomiej Brach.
Moralność to luksus, na który można sobie pozwolić w lepszych czasach? Według niedawnego badania EY połowa dyrektorów finansowych deklaruje, że realizuje tylko krótkoterminowe cele finansowe, ograniczając wydatki na zrównoważony rozwój, a 4 na 10 chce w najbliższym roku jeszcze bardziej zredukować te koszty. Czyżby do łask wracało przekonanie, że chciwość jest dobra? To raczej kryzys przynagla do zaciskania pasa. Tyle że są oszczędności, które mogą wyjść przedsiębiorstwom bokiem.
– Dyrektorzy finansowi powinni szczególnie ostrożnie podchodzić do cięcia wydatków na ESG, zważywszy na jego rolę w budowaniu wartości biznesów i długoterminowej wartości dodanej dla różnych interesariuszy – mówi Anna Zaremba, partnerka EY.
Nie wszystko jednak stracone. Coraz bardziej liczą się konsumenci, inwestorzy i kredytodawcy, a nawet kandydaci do pracy, którzy zwracają uwagę na to, czy biznes jest zrównoważony. Poprawne raportowanie pozwala im zobaczyć korzyści, które płyną z działań zgodnych ze strategią ESG i etyką biznesu.
Konkurs „Etyczna firma” – doroczny plebiscyt, którego celem jest promocja zasad odpowiedzialnego biznesu wśród polskich przedsiębiorców – ma już 10 lat. W dotychczasowych edycjach nagrodzono 126 firm, którym kwestie etyki i społecznej odpowiedzialności są szczególnie bliskie. To dowód na to, że działania zgodne z duchem fair play wobec pracowników, partnerów biznesowych, klientów, ale też środowiska naturalnego stają się coraz powszechniejsze na mapie polskiej przedsiębiorczości, mimo że ostatnie lata to czas piętrzących się etycznych wyzwań stawianych przed firmami.
Choć wojna w Ukrainie niewątpliwie pokazała ludzką twarz biznesu, postawiła też przed odpowiedzialnymi społecznie przedsiębiorcami trudne zadanie polegające na przyznawaniu pracy osobom ze Wschodu, w tym uchodźcom wojennym, bez odbierania zajęcia rodakom. Mimo utrudnień związanych z zapewnieniem przyjaznego środowiska pracy, także w obliczu pogłębiającej się inflacji, kwestie klimatu nie zeszły na dalszy plan i dziś ze szczególną uwagą przyglądamy się etyce biznesu opartej na trzech filarach ESG: środowisku, kryteriach społecznych oraz ładzie korporacyjnym.
Do niedawna wszystkie firmy podejmowały podobne działania w zakresie walki ze zmianami klimatycznymi – przeważnie było to zakładanie kwietnych łąk bądź wymiana oświetlenia w firmowych obiektach. Ponieważ jednak skrót ESG na stałe wszedł do biznesowego słownika, pora zbadać, które z dotychczasowych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju przynoszą rzeczywiste efekty – dla otoczenia, pracowników i samego biznesu – i „odczarować” ESG.
Wobec coraz szerszego obowiązku raportowania ekologicznego nie mniej istotne wydaje się też – z punktu widzenia etyki biznesu – wyszkolenie kadr do rzetelnego raportowania, uczciwego nie tylko względem firmy, ale też przepisów. Jak z tymi zadaniami radzą sobie przedsiębiorstwa, które wierzą, że silne podstawy etyczne to szansa na silny biznes? O tym przekonamy się już niebawem. Zachęcam do udziału w jubileuszowej edycji konkursu „Etyczna firma”.
