Z badania przeprowadzonego w grudniu 2023 r. przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) wynika, że zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej mężczyźni stanowią znaczącą większość w zarówno zarządach firm, jak i na stanowiskach prezesów. Udział kobiet pełniących funkcję prezesa w największych firmach giełdowych w UE wynosi około 8 proc. Polska w zestawieniu z resztą krajów UE zajęła drugie miejsce z wynikiem 28 proc. Na pierwszym miejscu znalazła się Słowacja, mając o jeden proc. więcej. Natomiast na ostatnim miejscu z wynikiem 0 proc. uplasowały się się Bułgaria, Czechy, Luksemburg i Szwecja.
Gorsza sytuacja kobiet
Dane Eurostatu w 2022 pokazały również, że w Unii Europejskiej kobiety rzadziej decydują się na założenie własnej działalności gospodarczej, bo tylko 10 proc. podejmuje ten krok w porównaniu do 17 proc. mężczyzn. W Polsce było to 13 proc. kobiet do 23 proc. mężczyzn. Prawie połowa kobiet w UE twierdzi, że to strach przed porażką stanowił barierę w stworzeniu przedsiębiorstwa.
– Strach przed porażką i brak wiary w swoje umiejętności powstrzymują kobiety częściej niż mężczyzn przed założeniem działalności. Jednocześnie kobiety napotykają więcej trudności związanych z pogodzeniem prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia funkcji opiekuńczych. Spośród wszystkich branż kobiety trzy razy częściej niż mężczyźni zakładały firmę związaną z pozostałą działalnością usługową (75 proc. vs. 25 proc.). – informuje dr Anna Szymańska, starsza analityczka w zespole foresightu gospodarczego w PIE.
Raport Transparency Data z 2023 r. zaprezentował dane KRS, które wykazały, że w zarządach polskich spółek handlowych pod koniec I kwartału 2023 r. kobiety stanowiły 25 proc. wszystkich członków zarządu. Największy odsetek udziału kobiet w zarządach spółek miały spółki partnerskie z wynikiem 46 proc., a 23 proc. z nich miało zarząd składający się w pełni z kobiet. Najmniej pań było w spółkach komandytowych, gdzie ich udział wynosił 7 proc., a w pełni damskich zarządów było zaledwie 4 proc.
Luka płacowa
Natomiast dane GUS z 2023 r. wykazały, że w październiku 2022 r. luka płacowa między kobietami i mężczyznami na stanowiskach dyrektorów generalnych i zarządzających wyniosła 14 proc. Wśród wszystkich zatrudnionych na tych stanowiskach kobiety stanowiły 32 proc. Przeciętne wynagrodzenie brutto kobiet wynosiło 17,1 tys. zł, natomiast mężczyzn 20,4 tys. zł i zależało od wieku dyrektorów.
Wyniki badań PIE wśród firm zarządzanych przez kobiety i przez mężczyzn pokazały, że płeć nie różnicuje sposobu zarządzania firmą. Wśród czynników konkurencyjności firmy na rynku obie grupy wskazały przede wszystkim na atmosferę w firmie, dbanie o jej kondycję ekonomiczną i kompetencje pracowników. Obie płcie wskazały również na te same główne bariery prowadzenia biznesu – rosnące koszty pracownicze, rosnące ceny energii i niestabilność przepisów prawa. Także ranking trzech kluczowych działań biznesowych realizowanych w 2023 r. jest taki sam w firmach zarządzanych przez kobiety i przez mężczyzn. Na pierwszych trzech miejscach znalazły się zacieśnianie relacji z klientami, budowanie relacji z partnerami biznesowymi oraz inwestycje w kapitał ludzki.
– Badanie PIE jednoznacznie pokazało, że płeć nie różnicuje sposobu zarządzania firmą. Menedżerki i menedżerowie wskazali na te same czynniki konkurencyjności firmy na rynku. Dla obu grup kluczowymi czynnikami konkurencyjności są dobra atmosfera w firmie oraz kondycja finansowa i tak samo bardzo ważne są kompetencje pracowników. W kwestii ważności pozycji lidera w budowaniu konkurencyjności zarówno kobiety, jak i mężczyźni są względnie zgodni, jednak wyższy jest odsetek wskazań na ważną rolę lidera wśród odpowiedzi biznesmenów. Kobiety zaś nieco częściej niż mężczyźni wskazują wizerunek firmy i intensywne działania reklamowe i promocyjne oferty firmy. Eksperyment pokazał, że nie płeć warunkuje styl zarządzania firmą, lecz charakter firmy, kultura organizacyjna, przestrzeń w której funkcjonuje przedsiębiorstwo, a także ekonomiczne otoczenie podmiotu – podsumowuje dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego w PIE.
Z deklaracji dotyczących spodziewanych rocznych przychodów i zysków netto za 2023 r. wynika jednak, że firmy zarządzane przez kobiety osiągają średnio wyższe przychody ze sprzedaży i zyski netto niż firmy zarządzane przez mężczyzn.