Samorządy z ochotą zabrały się do budowy infrastruktury ekologicznej
Ochrona środowiska w Polsce przeżywa prawdziwy rozkwit. Szkoda tylko, że to Unia Europejska musiała nas do tego zmusić.
Jeszcze do niedawna o ochronie środowiska w Polsce głównie się mówiło, robiło zaś znacznie mniej. Skromny budżet samorządów sprawiał, że gminy — i nie ma co im się dziwić — miały zawsze ważniejsze wydatki niż budowanie oczyszczalni ścieków czy kanalizacji. Przystępując do Unii Europejskiej, musieliśmy obiecać, że podejście do ekologii się zmieni. Bruksela za to obiecała, że da pieniądze. I dała. A jak my realizujemy nasze zobowiązania?
Koniec wychodków
Wyśmierzyce to niewielka malownicza miejscowość na Mazowszu. Mieszka tam mniej niż 1000 osób. Gdy tylko pojawiła się możliwość otrzymania pieniędzy z Unii na dofinansowanie budowy oczyszczalni ścieków i kanalizacji, władze miasta postanowiły nie zmarnować tej szansy.
— W 2005 r. oddaliśmy do użytku naturalną, niewymagającą kosztów eksploatacyjnych, oczyszczalnię. Pozwala ona na neutralizowanie ścieków z całego miasta. Oprócz tego wybudowaliśmy około 5 km kanałów odprowadzania ścieków. Cała inwestycja kosztowała 2 mln zł, z czego 70 proc. otrzymaliśmy z Unii — mówi Andrzej Chmielewski z Urzędu Miejskiego w Wyśmierzycach.
Takich miejscowości, które skorzystały z funduszy unijnych na projekty proekologiczne, jest w Polsce wiele.
Będzie się działo
Po latach zamartwiania się nad stanem ochrony środowiska przystąpiono do konkretnych działań. Oprócz wpajania dzieciom, żeby nie marnowały światła, oszczędzały wodę i nie zostawiały papierków w lesie, zaczęto masowo wznosić obiekty infrastrukturalne.
To nie koniec dobrej passy dla ochrony środowiska w Polsce. W latach 2007-15 dostaniemy z Brukseli dwa razy tyle pieniędzy co do tej pory.
— Największym programem, z którego beneficjenci będą mogli otrzymać wsparcie na projekty proekologiczne, będzie Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ). Na realizację tego typu przedsięwzięć przeznaczonych jest w nim około 19 mld zł — mówi Janusz Mikuła, wiceminister rozwoju regionalnego.
Dzięki tym pieniądzom wspierane będą zarówno samorządy, jak i przedsiębiorcy, którzy chcą dostosować infrastrukturę swoich firm do wymogów ochrony środowiska. Na dofinansowanie będą mogły liczyć także wszelkie instytucje propagujące postawy ekologiczne.
Projekty środowiskowe do realizacji w ramach PO IiŚ wybierane będą w dwojaki sposób: w trybie konkursowym oraz w trybie projektów indywidualnych, które znajdą się na liście projektów kluczowych. Oznacza to, że część przedsięwzięć, o charakterze kluczowym, ma już obiecane pieniądze, reszta musi stanąć do wyścigu o wsparcie.
— Lista projektów kluczowych dla PO IiŚ jest już wstępnie przygotowana, znajduje się na niej 186 projektów dotyczących ochrony środowiska — twierdzi Janusz Mikuła.
Dla mniejszych
W ramach PO IiŚ wspierane będą tylko projekty o znaczeniu krajowym. Dla mniejszych beneficjentów, takich jak samorząd w Wyśmierzycach, przeznaczono tzw. regionalne programy operacyjne — jeden w każdym województwie. Na projekty środowiskowe będzie tu do wzięcia 7,5 mld zł. Za podział pieniędzy odpowiadają władze regionalne.
— Liczymy na to, że dzięki nowemu rozdaniu unijnej pomocy uda nam się skanalizować nie tylko nasze miasto, ale też okoliczne miejscowości na terenie gminy — mówi Andrzej Chmielewski.
Okiem Eksperta
Janusz Mikuła
wiceminister rozwoju regionalnego
Strumień pieniędzy
W latach 2004-08 ze środków UE dofinansowano realizację ponad 900 projektów z obszaru infrastruktury środowiskowej na łączną kwotę ponad 12,4 mld zł. Inwestycje te realizowane są w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, a także Inicjatywy Wspólnotowej Interreg.
Jak wynika z danych naszego resortu, najwięcej pieniędzy przeznaczono na kompleksowe inwestycje wodno-kanalizacyjne. Projekty o największej wartości dotyczą gospodarki wodno-ściekowej (52 proc. łącznej wartości wszystkich umów), oczyszczania ścieków (28 proc.) i gospodarki wodnej (15 proc.). Nieco mniej pieniędzy posłużyło na zagospodarowanie odpadów (4 proc.) i ochronę środowiska naturalnego (1 proc.).
Zdecydowana większość, bo 98 proc., projektów z zakresu infrastruktury środowiskowej realizowana jest przez jednostki samorządu terytorialnego, głównie gminy.