Liczba lokali przeznaczonych na wynajem długoterminowy oferowanych przez osoby prywatne na rynku rozproszonym wynosi aż 1,1 mln – wynika z raportu „Dekada polskiego rynku najmu”. Według jego autorów, ekspertów Instytutu Rozwoju Miast i Regionów oraz Polityki Insight, zasoby mieszkań komunalnych i socjalnych liczą 614 tys. lokali (w połowie lat 90. było ich 1,5 mln.), natomiast w Towarzystwach Budownictwa Społecznego i Społecznych Inicjatywach Mieszkaniowych mamy ich obecnie 110 tys.
– Jednym z mniejszych, ale za to bardzo szybko rozwijającym się segmentem rynku, są mieszkania najmowane od firm i funduszy. Na koniec 2022 r. podmioty z rynku instytucjonalnego [tzw. PRS czyli private rented sector – red.] zarządzały pulą 13,9 tys. lokali – mówi Adam Czerniak, główny ekonomista, dyrektor ds. badań, w Polityce Insight.
Największy portfel miały zagraniczne fundusze inwestycyjne, które dysponowały 8,4 tys. mieszkaniami. Ich nieruchomości ulokowane były jednak wyłącznie w największych polskich miastach. PFR Nieruchomości poprzez swój Fundusz Sektora Mieszkań na Wynajem (FSMnW) i Fundusz Sektora Mieszkań dla Rozwoju (FSMdR) ma w zasobie 5,5 tys. mieszkań, z czego w tym drugim są to lokale budowane głównie w małych miejscowościach.
Nie ma zbiorczych danych porównujących ceny najmu w Polsce. Chcąc je zestawić według różnego typu wynajmujących autorzy raportu musieli posiłkować się danymi Resi4Rent dla pokazania segmentu najmu instytucjonalnego należącego do zagranicznych funduszy, cenami podanymi przez PFR Nieruchomości – FSMnW i FSMdR – dla pokazania państwowego najmu instytucjonalnego oraz cenami ofertowymi z portalu Otodom ilustrującymi czynsze w najmie rozproszonym.
– Wyraźnie najwyższe są czynsze w mieszkaniach wynajmowanych przez zagraniczne fundusze. Ustępują im czynsze w najmie rozproszonym, a tym – w większości miast z wyjątkiem Łodzi – czynsze w mieszkaniach należących do Funduszu Sektora Mieszkań na Wynajem – mówi Adam Czerniak.
Zestawienie to nie mówi jednak o tym, jaki jest standard porównywanych mieszkań i ich lokalizacja, a pod tym względem w przypadku mieszkań PRS można mówić o elicie najmu.
Rewolucja najmu instytucjonalnego rozpoczęła się w 2013 r., gdy powstał Fundusz Mieszkanie na Wynajem, założony przez BGK Nieruchomości. Jego spadkobiercą jest PFR Nieruchomości i jego fundusze FSMnW i FSMdR. Pierwszy zagraniczny fundusz – Bouwfonds IM – wszedł na polski rynek w 2016 r.