PKN Orlen, TP SA oraz Pekao to dominujące spółki w portfelach inwestycyjnych funduszy emerytalnych w drugiej połowie ubiegłego roku. Podobnie sytuacja wyglądała na koniec pierwszego, z jednym wyjątkiem — fundusze ostro redukowały Elektrim.
Już po raz piąty fundusze emerytalne zaprezentowały półroczną strukturę portfeli (tym razem na koniec drugiego półrocza 2001 r.), czyli wszystkie walory, które na koniec grudnia 2001 r. stanowiły ponad 1 proc. wartości ich aktywów. W strukturach widać faworytów — spółki giełdowe, w które OFE najchętniej inwestują. Są to z reguły spółki o wysokiej kapitalizacji z WIG 20 oraz walory najbardziej płynne. Duża część aktywów OFE została więc zainwestowana w PKN Orlen, TP SA, KGHM Polska Miedź oraz Pekao SA.
Minione półrocze po raz kolejny pokazuje, że strategie inwestycyjne OFE są bardzo podobne. Zdaniem analityków, wyraźnie widać już stałość w polityce inwestycyjnej funduszy. Jest to o tyle dobre, że oznacza konsekwencję osób odpowiedzialnych za inwestycje. Jednocześnie jednak widać, jak ograniczone są możliwości warszawskiej giełdy.
— Oczywiste jest, że zarządzający dużymi aktywami w funduszach będą inwestować w spółki z WIG 20, które mają najwyższą kapitalizację — twierdzi Ewaryst Zagajewski, dyrektor biura inwestycji w PKO/Handlowy PTE.
Tego zdania jest większość zarządzających funduszami. Tym bardziej że na koniec grudnia OFE dysponowały już aktywami wynoszącymi 19,4 mld zł. Największy fundusz na rynku zarządzał aż 5,6 mld zł, co stanowi blisko połowę aktywów wszystkich funduszy inwestycyjnych w 2001 roku.
— Większość funduszy utrzymuje się w obszarze spółek z WIG 20. Zachowują strukturę portfeli taką samą, jak na koniec I połowy 2001 roku. Jeśli chodzi o papiery dłużne, można wnioskować, że fundusze posiadają głównie obligacje o stałym oprocentowaniu, o okresie zapadalności 2-5 lat — uważa Marek Wujec, członek zarządu Allianz PTE.
Fakt, iż OFE koncentrują się na dużych spółkach giełdowych, nie wyklucza jednak zainteresowania spółkami mniejszymi, które mogą przynosić wyższe stopy zwrotu. Zdaniem Andrzeja Pawłowskiego, członka zarządu i dyrektora pionu zarządzania aktywami w PTE BIG BG, 1/4-1/3 aktywów OFE jest inwestowana w mniejsze spółki i tu zarządzający mają większą dowolność w ich wyborze.
Wyjątkiem wśród funduszy jest Pekao OFE, w którego portfelu na koniec II półrocza nie znalazła się żadna spółka z głównego indeksu GPW — oprócz Elektrimu. Sporą część spółek, które stanowiły ponad 1 proc. wartości aktywów funduszy i które także nie są zgrupowane w WIG 20, miały także OFE: Dom, Pocztylion, Polsat i Skarbiec-Emerytura.
Aktywa OFE zaangażowane w spółki najchętniej przez nie wybierane stanowiły: w przypadku PKN Orlen blisko 699 mln zł (zainwestowało 16 OFE), TP SA — ponad 606 mln zł (15 OFE), KGHM Polska Miedź — około 175 mln zł (8 OFE).
Standardowo już fundusze emerytalne z sektora bankowego wybierały przede wszystkim Pekao SA — około 464 mln zł (10 OFE), ale również Bank Zachodni WBK, BRE Bank oraz PBK. Dużo mniej widoczne niż wcześniej były akcje ING BŚ czy BPH. Wystąpiły głównie zamiennie w CU — ING BŚ, w ING NN — bank BPH.
Z branży informatycznej fundusze kupowały głównie Prokom Software (217,12 mln zł zainwestowało 12 funduszy). Kupowały też akcje Computerlandu i Comarchu.
Ze spółek giełdowych tzw. starego portfela największym popytem funduszy cieszyły się m.in. Stomil Olsztyn, Frantschach Świecie, Jelfa i Agora.
Spory wokół Elektrimu i zła sytuacja tej spółki znalazły odzwierciedlenie w portfelach OFE. Na koniec II półrocza 2000 akcje Elektrimu (stanowiące powyżej 1 proc. aktywów OFE) nie znalazły się jedynie w trzech funduszach (na 21 działających). Na koniec I półrocza 2001 liczba ta wzrosła do 9 funduszy (na 20 OFE). Na koniec II połowy 2001 r. zaś wzrosła aż do 16 funduszy (na 17 OFE).
W drugim półroczu średnie zaangażowanie funduszy w akcje — według danych Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi — stanowiło 23,36 proc. W lipcu było to 24,48 proc., w sierpniu — 23,12 proc., we wrześniu — 22,25 proc., w październiku — 23,19 proc., w listopadzie — 23,93 proc., a w grudniu — 23,19 proc. Średni udział akcji był zdecydowanie niższy niż na początku 2001 r. Marek Wujec zauważa jednak, że w grudniu było widoczne zwiększenie zaangażowania OFE w akcje i trend ten pogłębia się w styczniu. Średnio OFE miały w portfelach 7-10 spółek.