Przed jakimi największymi wyzwaniami stoi zielona transformacja w Europie w czasie polskiej prezydencji w UE?
Największym wyzwaniem jest pogodzenie ambitnych celów klimatycznych z realiami gospodarczymi. Transformacja wymaga ogromnych inwestycji i skutecznych mechanizmów wsparcia, ale jednocześnie konieczne jest ograniczenie nadmiernej biurokracji, która spowalnia rozwój firm. Przedsiębiorcy w UE mierzą się z rozdrobnionymi i skomplikowanymi regulacjami, które różnią się w zależności od kraju. To nie tylko zwiększa koszty, ale także hamuje innowacje i osłabia konkurencyjność europejskiego biznesu.
Może pan podać konkretny przykład?
Przedsiębiorcy, którzy z nami współpracują i za naszym pośrednictwem eksportują swoje produkty do państw UE, sygnalizują nam np., jak dużym wyzwaniem jest wprowadzana właśnie Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta (ROP). To system, który nakłada na nich obowiązki związane z zarządzaniem odpadami, takimi jak opakowania, zużyty sprzęt elektroniczny czy baterie. Problem polega na tym, że w Europie funkcjonuje ponad 100 różnych regulacji ROP, a każda z nich działa inaczej w poszczególnych krajach. Średnie koszty dostosowania się do tych przepisów dla firmy, która chce działać w 10 państwach UE, mogą wynieść aż 50 tys. euro rocznie.
Dodatkowo przedsiębiorcy muszą składać setki raportów – według badań E-commerce Europe, w przypadku producenta o bogatym portfolio i z ambicjami korzystania ze wspólnego rynku UE, może to być nawet 300 raportów rocznie. To oznacza, że MŚP muszą przeznaczać średnio 37 dni roboczych rocznie tylko na zgodność z przepisami ROP! To ogromne obciążenie administracyjne, które negatywnie wpływa na ich konkurencyjność i zniechęca do ekspansji w e-commerce.
Czy Polska ma szansę wpłynąć na poprawę tej sytuacji?
Tak – i powinna ją wykorzystać. Polska może dążyć do upraszczania i harmonizacji przepisów, nie tylko tych dotyczących ROP, ale znacznie szerzej, aby firmy mogły raportować w jednym miejscu zamiast dostosowywać się do różnych wymogów w każdym kraju. To ograniczyłoby biurokrację, zmniejszyło koszty i ułatwiło działalność MŚP.
Podobne wyzwania dotyczą systemu VAT – dziś firmy muszą rejestrować się w każdym państwie, w którym chcą rozpocząć sprzedaż. Reforma VAT in the Digital Age (ViDA) ma uprościć ten proces, rozszerzając system One-Stop Shop (OSS).
Polska prezydencja może wspierać te zmiany oraz promować podobne rozwiązania w innych obszarach, np. raportowaniu ESG czy regulacjach środowiskowych.
Polska prezydencja kładzie także nacisk na bezpieczeństwo energetyczne. Wysokie ceny energii to kolejne wyzwanie dla europejskiego biznesu. Jak pan to ocenia?
To jedna z największych barier w rozwoju inwestycji. Polska ma jedne z najwyższych cen energii w Europie – 2,5 razy wyższe niż w Norwegii i o 25 proc. wyższe niż w Niemczech czy Danii. Wynika to z dużej zależności od węgla oraz braku wystarczających inwestycji w nowoczesną infrastrukturę. Dodatkowym problemem jest fakt, że nie mamy w Europie wspólnego rynku energetycznego. Fragmentacja tego sektora sprawia, że ceny różnią się w zależności od kraju, co negatywnie wpływa na konkurencyjność całej Europy, a tym samym firm działających na jej obszarze.
Częściowym rozwiązaniem jest zwiększanie w miksie energetycznym ilości energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Amazon od lat inwestuje w OZE – jakie konkretne działania podejmujecie?
Jesteśmy zaangażowani w ponad 600 projektów OZE na całym świecie i już w 2023 r. w 100 proc. zasilaliśmy wszystkie nasze operacje energią odnawialną – siedem lat przed pierwotnie zakładanym terminem. W Polsce podpisaliśmy umowę na zakup energii z farm wiatrowych w Jastrowiu i Okonku, a na początku lutego informowaliśmy o uruchomieniu farmy fotowoltaicznej w Miłkowicach, z którą również mamy podpisaną umowę na zakup energii słonecznej. Globalnie badamy jednocześnie inne bezemisyjne źródła, jak: energia jądrowa, magazynowanie energii w akumulatorach i nowe technologie, które mogą pomóc w zasilaniu naszej działalności przez nadchodzące dziesięciolecia.
Czy energia jądrowa ma istotne znaczenie w kontekście transformacji energetycznej?
Tak, to jedno z najstabilniejszych i bezemisyjnych źródeł energii. Amazon inwestuje w nowe technologie jądrowe, w tym małe reaktory modułowe (SMR). W 2024 r. rozpoczęliśmy dywersyfikację portfela energetycznego, kupując energię jądrową dla naszych centrów danych. Przykładem jest umowa z Talen Energy, na mocy której AWS nabył centrum danych w Pensylwanii, zasilane bezpośrednio energią jądrową.
Jakie działania powinny zostać podjęte, aby zielona transformacja była bardziej efektywna? Czy Polska może realnie wpłynąć na kierunek tych zmian?
Najważniejsze jest uproszczenie regulacji i stworzenie stabilnego otoczenia prawnego. Mechanizmy wsparcia finansowego, takie jak ulgi podatkowe, fundusze na innowacje czy preferencyjne finansowanie inwestycji w zielone technologie, mogłyby znacząco przyspieszyć transformację energetyczną, szczególnie wśród MŚP. Dodatkowo rozwój wspólnego rynku energetycznego ułatwiłby dostęp do tańszej i bardziej stabilnej energii, co mogłoby istotnie obniżyć koszty dla biznesu. Polska prezydencja może odegrać kluczową rolę w tych procesach, wspierając regulacje, które nie tylko ułatwią transformację, ale też ochronią konkurencyjność europejskiego przemysłu. Biznes, zwłaszcza duże firmy, również może przyspieszyć te zmiany, inwestując w bezemisyjne źródła energii i wspierając innowacje. Amazon już teraz realizuje globalne projekty na rzecz dekarbonizacji, pomagając mniejszym partnerom w przejściu na zrównoważoną działalność.