Znamy już instrukcję Ministerstwa Finansów (MF), jak stosować w praktyce styczniowe rozporządzenie, które ma naprawić skutki Polskiego Ładu, czyli wynagrodzeń wypłaconych wielu podatnikom w kwotach netto niższych niż w 2021 r. W wydanych do niego objaśnieniach (z przykładami, patrz: www.gov.pl/web/finanse) resort zastrzega, że rozporządzenie nie zmienia zasad opodatkowania, a jedynie przesuwa w czasie terminy poboru podatku i przesłania go urzędowi skarbowemu. Akt ten bowiem określa, w jakiej sytuacji płatnik nie ściągnie części zaliczki miesięcznej na PIT oraz w jakim miesiącu ma ona zostać pobrana i przekazana.
Rozporządzenie dotyczy tegorocznych zarobków z pracy etatowej i zleceń oraz świadczeń od ZUS, w tym emerytur i rent. Płatnik ma uwzględniać określone w nim reguły, gdy takie przychody, u niego uzyskane, nie przekroczą miesięcznie 12 800 zł, przy czym limit ten należy stosować odrębnie dla każdego źródła przychodów.
Metoda polega na porównaniu zaliczek na PIT wyliczonych według zasad Polskiego Ładu oraz obowiązujących przed jego wprowadzeniem, w 2021 r.
Liczenie po nowemu i staremu
Przy ustaleniu zaliczki z Polskiego Ładu płatnik musi uwzględnić wszystkie nowe zasady opodatkowania – czyli np. przysługujące podatnikowi ulgi i zwolnienia z PIT, wprowadzone np. dla rodzin z co najmniej czwórką dzieci czy seniorów pracujących mimo osiągnięcia wieku emerytalnego.
Uwzględnić też trzeba zmiany w skali podatkowej. Jedna to wyższy próg ze stawką 17 proc. – podniesiony do 120 tys. zł. Druga to wyższy limit dochodu zwolnionego z PIT, wynoszący 30 tys. zł. To oznacza zmniejszenie miesięcznej zaliczki o 425 zł, jeśli płatnik jest uprawniony do jej odliczania, czyli otrzymał od podatnika oświadczenie PIT-2 w sprawie stosowania tzw. kwoty wolnej.
Przypominając zasady obliczania zaliczek według przepisów sprzed 2022 r., MF zwraca m.in. uwagę na wcześniejszy niższy od obecnego próg skali podatkowej, czyli 85 528 zł i kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 43,76 zł miesięcznie. Ponadto ustalenie zaliczki po staremu oznacza jej pomniejszenie o część składki zdrowotnej, czyli o 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki. Polski Ład zniósł to uprawnienie.
Co z nadwyżką
MF podkreśla, że oba sposoby ustalenia zaliczki muszą odnosić się do stanu faktycznego występującego u konkretnego podatnika na dzień jej obliczenia w 2022 r. Jeżeli kwota wyliczona zgodnie z Polskim Ładem przewyższy tę z zastosowaniem starych zasad, podatnik będzie mieć nadwyżkę w PIT, której zapłata podlega odroczeniu w czasie. Płatnik pobierze i odprowadzi tę niższą.
Jak wynika z objaśnień resortu, odroczenie zapłaty nadwyżki trwa do miesiąca, w którym z porównania zaliczek obliczonych na dwa sposoby okaże się, że powstanie ujemna różnica, czyli zaliczka ustalona według tegorocznych zasad będzie niższa od wyliczonej po staremu. Wówczas płatnik potrąci zaliczkę z Polskiego Ładu oraz nadwyżkę z poprzednich miesięcy, ale nie więcej niż do kwoty zaliczki obliczonej po staremu.
MF informuje ponadto, że płatnik, który w styczniu 2022 r. pobrał zaliczkę z Polskiego Ładu (czyli z nadwyżką) i nie przekazał tej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, ma obowiązek niezwłocznie zwrócić nadpłatę podatnikowi. Powinien to zrobić w najkrótszym możliwym do realizacji terminie.
Resort wyjaśnia też, że część podatników może nie chcieć korzystać z rozwiązań rozporządzenia w trakcie roku, a więc wolą zrezygnować z niższych zaliczek. Wniosek w tej sprawie mogą złożyć osoby, wobec których płatnicy nie stosują kwoty zmniejszającej podatek, czyli np. zleceniobiorcy, czy wieloetatowcy lub pracownicy, którzy nie przekazali bądź wycofali oświadczenie PIT-2. Podatnik może potem w trakcie roku odwołać tę rezygnację.