Przygotowywane przez spółki podsumowania ubiegłorocznych zysków i strat, majątku i przepływu pieniędzy muszą być gotowe do 31 marca. Za nierzetelne sprawozdania grożą kary.
Do końca tego miesiąca przedsiębiorcy podlegający ustawie o rachunkowości muszą sporządzić sprawozdania finansowe za 2022 r. – przypomina Ministerstwo Finansów (MF). Resort raczej nie przedłuży tego terminu, co wyjątkowo zrobił w ubiegłym roku z uwagi na pandemię COVID-19.
Marcowy termin dotyczy firm, u których rok obrotowy jest równy kalendarzowemu. Zasadą jest, że sprawozdania finansowe należy przygotować do końca trzeciego miesiąca po upływie roku podatkowego. Jeśli zatem był to 2022 r., dokument ten musi być gotowy już niedługo, 31 marca, a zatwierdzony 30 czerwca. Natomiast 15 lipca upłynie czas na złożenie go w rejestrze sądowym.
Dane na tacy
– Sprawozdanie finansowe stanowi główne źródło informacji o przedsiębiorstwie, ważnych dla wielu podmiotów, np. osób zarządzających, potencjalnych inwestorów czy kontrahentów, a także organów publicznych, w tym podatkowych – mówi Piotr Magda, radca prawny z Kancelarii Prawnej HWW Hewelt Wojnowski i Wspólnicy.
Jak wyjaśnia Radosław Żuk, doradca podatkowy, partner w Kancelarii Żuk Pośpiech, najważniejszymi elementami sprawozdania finansowego są: bilans spółki (określa majątek i źródła jego finansowania), rachunek zysków i strat (pokazuje efektywność majątku) oraz sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych.
– Sprawozdania finansowe są rozbudowane i do ich szczegółowej analizy potrzebna jest wiedza specjalistyczna, którą coraz częściej posiadają urzędnicy organów podatkowych. Tymczasem wiele sprawozdań zawiera błędy – zauważa doradca.
Przepisy o rachunkowości dzielą błędy na dwa rodzaje – nieistotne i istotne. Pierwsze to takie, które nie zniekształcają całokształtu obrazu sytuacji przedsiębiorstwa. Nie powinny mieć w efekcie istotnego znaczenia podatkowego.
Natomiast błąd zdefiniowany jako istotny zniekształca obraz stanu majątkowego oraz finansowego (w tym wyniku finansowego). Może więc wpływać na decyzje podejmowane na podstawie takiego sprawozdania, a także na rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) za dany rok. Może zmienić np. wysokość podstawy opodatkowania, tym samym zawyżając albo zaniżając kwotę należnego podatku.
Niecelowe omyłki
– W większości przypadków błędy w sprawozdaniu finansowym nie są celowe. Wynikają m.in. z omyłkowego pominięcia w ewidencji pozycji kosztowych, zagubienia dokumentu księgowego czy ze zdarzeń mających wpływ na wynik ujawniony w sprawozdaniu już po jego sporządzeniu i zatwierdzeniu, np. gdy ziści się przesłanka do zastosowania tzw. ulgi za złe długi – zauważa Piotr Magda.
Dodaje, że szczególnie kilka kwestii wzbudza zainteresowanie organów podatkowych w przypadku istnienia różnić pomiędzy danymi ujawnionymi w sprawozdaniu finansowym a rozliczeniem podatku. Najczęstsze nieprawidłowości stwierdzane przez fiskusa w sprawozdaniach finansowych to: zaniżenie dochodu (jeżeli nie ujawniono wszystkich przychodów lub są zapisywane nieprawidłowo), zawyżenie kosztów, pominięte lub nieprawidłowe odliczenia oraz błędne stosowanie amortyzacji, mogące zaniżyć podstawę opodatkowania.
– Fiskus będzie z pewnością porównywał rozbieżności pomiędzy przychodami czy kosztami wykazanymi na potrzeby bilansowe oraz podatkowe, zastanawiając się, skąd się one wzięły i czy są faktycznie zasadne. Możliwe z punktu widzenia prawa podatkowego i bilansowego różnice w ujęciu przychodów oraz kosztów stanowią generalnie wyjątek, a nie zasadę – zwraca uwagę Radosław Żuk.
Jego zdaniem szczególne zainteresowanie skarbówki mogą wzbudzić spółki, które poniosły stratę. Fiskus dokładnie przyjrzy się, skąd ona wynika, zapyta o źródło jej powstania. Ci podatnicy mogą spodziewać się kontroli prawidłowości rozliczeń.
–Trzeba przy tym pamiętać, że od 2024 r. niektórym przyjdzie zapłacić tzw. podatek minimalny, wymagany pod określonymi warunkami w przypadku powstania straty. Spółki, które ją wykażą, znajdą się w centrum zainteresowania organów podatkowych – podkreśla przedstawiciel Kancelarii Żuk Pośpiech.
Zwraca uwagę, że przedsiębiorcy często nie tworzą rezerw, mimo prawnego obowiązku – np. na niewykorzystane urlopy czy gwarancje.
– Brak rezerwy na zobowiązania może skutkować tym, że wydatek rozliczony przez firmę w kosztach podatkowych faktycznie nie powinien być do nich zaliczony ze względu na przepisy o CIT – wyjaśnia doradca.
Obrót pod kontrolą
Z kolei na podstawie analizy danych o przepływach pieniężnych urzędnicy skarbowi mogą stwierdzić nieprawidłowości w regulowaniu płatności za pośrednictwem rachunku bankowego. W tym roku limit dopuszczalnych transakcji gotówkowych wynosi 15 tys. zł, w przyszłym obniży się do 8 tys. zł. Radosław Żuk przestrzega, że organ podatkowy na widok znaczących wartości pieniężnych pozostających w kasie może skontrolować podatnika odnośnie tego, czy prawidłowo realizuje obowiązki wynikające z Prawa przedsiębiorców. Ich naruszenie przez spółkę może zmienić jej rozliczenia kosztów w CIT.
Jego zdaniem dodatkowego wzmożenia kontroli rozliczania CIT można spodziewać się w przyszłym roku, gdy fiskus uzyska większy wgląd do danych podatników. 1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie obowiązek wysyłania kompletnych ksiąg rachunkowych organom podatkowym. Księgi te będą udostępniane w formie JPK, który obecnie jest wykorzystywany na potrzeby kontrolowania VAT.
Piotr Magda przypomina natomiast, że za niesporządzenie sprawozdania finansowego, przygotowanie go niezgodnie z przepisami lub z nierzetelnymi danymi grozi grzywna lub pozbawienie wolności do lat dwóch - albo obie te kary łącznie. Jak podkreśla, przepisy o rachunkowości strzegą interesu uczestników obrotu gospodarczego, umożliwiając im uzyskanie obrazu sytuacji majątkowej podmiotów uczestniczących w tym obrocie.
Podpis: Iwona Jackowska
