Instytucja, która ma bronić przed fiskusem, ma zbyt małe uprawnienia i jest uzależniona od ministra finansów — uważa kancelaria premiera.
Rzecznik Praw Podatnika (RPP) miał być instytucją skutecznie broniącą obywateli i małych przedsiębiorców przed samowolą i wrogością fiskusa. Niedawno projekt specjalnej ustawy o nowej instytucji przedstawiło Ministerstwo Finansów (MF). Zapewniało, że „będzie on stał na straży praw podatników oraz wspierał ich w sporach z organami skarbowymi”. O tym, jak poważnie ministerstwo podchodzi do sprawy, świadczy fakt, że zamierza rocznie przeznaczać aż 20 mln zł na funkcjonowanie rzecznika.
W projekcie ustawy resort finansów określił ramy prawne działalności RPP oraz jego kompetencje (przykłady w ramce). Eksperci z organizacji przedsiębiorców od razu stwierdzili, że z powodu iluzorycznych uprawnień oraz pełnego uzależnienia od MF nie będzie on miał szans realnie pomagać podatnikom.
Teraz projekt otrzymał cios z zupełnie nieoczekiwanej strony. Surową ocenę wystawiła mu kancelaria premiera Mateusza Morawieckiego, która wytknęła autorom liczne błędy, całkowite uzależnienie od MF i zbyt małe uprawnienia dla RPP.
Pod opinią podpisał się Paweł Szrot, zastępca szefa kancelarii premiera. Krytykuje przede wszystkim całkowite uzależnienie RPP od ministra finansów.
„Jeżeli rzecznik ma stać na straży praw podatników, to powinien być obdarzony takim stopniem niezależności od resortu finansów, by rzeczywiście zapewnić rozsądną równowagę między ochroną praw podatnika a interesem fiskalnym państwa” — czytamy w piśmie Pawła Szrota.
Z projektu wynika tymczasem, że minister finansów będzie miał całkowitą władzę nad rzecznikiem praw podatnika i jego całym biurem (16 zastępców, 32 przedstawicieli terenowych,łącznie 136 pracowników). Rzecznika będzie powoływał i odwoływał premier, ale na wniosek ministra finansów. Natomiast zastępców i przedstawicieli terenowych będzie powoływał (i odwoływał) sam minister.
„Wydatki związane z funkcjonowaniem rzecznika mają być pokrywane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister finansów” — zauważa Paweł Szrot.
Podkreśla, że MF będzie też nadzorowało i kontrolowało całą gospodarkę finansową RPP oraz wstępnie oceniało celowość wydatków.
„Urząd rzecznika będzie pozostawał pod silnym wpływem ministra finansów w aspekcie personalnym, organizacyjnym i finansowym” — czytamy w stanowisku kancelarii premiera.
Minister Paweł Szrot spodziewa się, że funkcje RPP obejmie zapewne pracownik MF lub Krajowej Administracji Skarbowej (połączone wszystkie służby fiskusa). Ostrzega on, że jeśli nadzór nad rzecznikiem będzie wykonywać komórka MF lub KAS, to „stworzy to zagrożenie dla niezależności działalności rzecznika”. Konkluduje, że „przyznanie silnych uprawnień nadzorczych i kontrolnych wobec RPP ministrowi finansów jest dyskusyjne”.
Niepokój kancelarii premiera budzą też skromne kompetencje rzecznika. „Jeśli RPP miałby odgrywać role interwencyjną, powinien mieć możliwość wstrzymywania czynności egzekucyjnych. W projekcie ustawy takiego instrumentu dla niego nie przewidziano” — czytamy w opinii.
Należy podkreślić, że pierwotny projekt ustawy o RPP (powstały jeszcze za rządów PO- PSL) przewidywał uprawnienie rzecznika np. do wstrzymywania kontroli fiskusa w firmach. Obecne kierownictwo MF z tego rozwiązania zrezygnowało. Ponadto pomaganie firmom będzie utrudniać konieczność zbyt długiego oczekiwania (21 dni) na opinie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców (RMiŚP).
„Taka współpraca spowolni działania RPP, a także może osłabić prace obu tych urzędów” — pisze Paweł Szrot. Sugeruje połączenie urzędów Rzecznika Praw Podatnika i RMiŚP. © Ⓟ
Co wolno rzecznikowi podatnika
występować do organu, u którego stwierdził naruszenie
wnioskować o wstrzymanie czynności egzekucyjnych lub postępowania egzekucyjnego (wniosek nie musi być uwzględniony)
mediować w postępowaniach podatkowych i administracyjnych
wnioskować o wydanie iterpretacji indywidualnej
występować do MF o ogólną interpretację oraz wyjaśnienia
prosić NSA o wyjaśnienie przepisów budzących wątpliwaości
zwracać się o wszczęcie postępowania podatkowego
występować do MF o zmianę lub uchylenie decyzji ostatecznej
podejmować inicjatywę ustawodawczą
Podpis: Jarosław Królak
