Rosnąca skala restrykcji wprowadzanych w Polsce i Europie sprawia, że prognozę trzeba dostosować do nowych realiów. Ze względu na olbrzymią niepewność postanowiliśmy przedstawić aż trzy scenariusze.
Scenariusz bazowy (około 50 proc. szans)
Założenia:
- Okres znacznego ograniczenia działalności gospodarczej potrwa ponad miesiąc — do początku grudnia. Potem restrykcje będą stopniowo znoszone (wolniej niż w II i III kwartale)
- Podobne restrykcje będą wprowadzane w innych krajach UE, z różną intensywnością
- Żłobki, przedszkola i szkoły podstawowe dla klas 1-3 będą otwarte na terenie całego kraju, tylko z lokalnymi ograniczeniami (w celu uniknięcia przechodzenia rodziców na zasiłki opiekuńcze i tymczasowej rezygnacji z pracy)
- Fabryki i zakłady pracy będą działać, nie będzie istotnych przerw w łańcuchach dostaw
- Większość społeczeństwa zaszczepi się do jesieni 2021 r.
- Liczba przeprowadzanych testów zostanie znacznie zwiększona, co poprawi skuteczność ograniczania epidemii od grudnia/stycznia
- Zimowa fala epidemii nie będzie ostatnia, ale najwyższa
Prognozy wskaźników ekonomicznych
- Spadek kwartalnego PKB o ok. 4 proc. — ok. połowy efektu z II kwartału, kiedy PKB spadł w ujęciu kwartalnym o 8,9 proc.
- Spadek produkcji przemysłowej o ok. 5 proc. k/k
- Spadek sprzedaży detalicznej o 10 proc. k/k
- Od 2021 r. wyraźne ożywienie — na początku nieco wolniejsze, od wiosny coraz szybsze
Wyjaśnienie
Zakładamy, że choć w Polsce będzie wdrożony lockdown podobny do czeskiego, straty gospodarcze powinny być w tym scenariuszu mniejsze niż na wiosnę. Po pierwsze — znaczna część sektora usługowego, silnie dotkniętego restrykcjami, podniosła się tylko w niewielkim stopniu w okresie wakacyjnym (turystyka, kina, teatry). W branżach, które i tak źle sobie radzą, trudno będzie o duży spadek. Po drugie — zakładamy, że firmy przemysłowe sprawnie przygotowały się do nowego reżimu sanitarnego i mają zabezpieczone dostawy. Umożliwi to w miarę sprawnądziałalność, bez przestojów. Po trzecie — dzięki tarczy antykryzysowej przedsiębiorstwa zdołały zapewnić sobie znaczną poduszkę finansową, która będzie amortyzowała szok. Po czwarte — dane o handlu międzynarodowym wskazują, że mimo problemów łańcuchy dostaw nie zostały przerwane. Po piąte — państwo nadal ma rezerwy na celowane tarcze antykryzysowe.
Scenariusz optymistyczny (około 25 proc. szans)
Założenia:
- Okres znacznego ograniczenia działalności gospodarczej potrwa miesiąc — do trzeciej dekady listopada. Od grudnia restrykcje będą stopniowo znoszone (wolniej niż w II i III kwartale)
- Żłobki, przedszkola i szkoły podstawowe dla klas 1-3 będą otwarte na terenie całego kraju, tylko z lokalnymi ograniczeniami (w celu uniknięcia przechodzenia rodziców na zasiłki opiekuńcze i tymczasowej rezygnacji z pracy)
- Fabryki i zakłady pracy będą działać, nie będzie istotnych przerw łańcuchach dostaw
- Większość społeczeństwa zaszczepi się do połowy 2021 r.
- Liczba przeprowadzanych testów zostanie znacznie zwiększona, co poprawi skuteczność ograniczania epidemii od grudnia/stycznia
- Nastąpi wyraźne przyspieszenie aktywności gospodarczej od 2021 r.
Prognozy wskaźników ekonomicznych
- Spadek kwartalnego PKB o 1-2 proc. — ok. 1/5 efektu z II kwartału. Odbicie w I i II kwartale będzie miało podobną skalę jak w okresie wakacji 2020
- Utrzymanie produkcji przemysłowej w IV kwartale na tym samym poziomie co w III
- Spadek sprzedaży detalicznej o 5 proc. k/k
Wyjaśnienie
W scenariuszu optymistycznym zakładamy to samo co w scenariuszu bazowym, z kilkoma różnicami. Przyjmujemy, że nie dojdzie do załamania systemu ochrony zdrowia, co ograniczy skalę pogorszenia nastrojów
konsumenckich. Zakładamy też brak znaczących problemów kadrowych w sektorze przemysłowym i tylko nieznacznie mniejszy niż we wrześniu wzrost zamówień eksportowych. Przyjmujemy też, że szczepienia zostaną przeprowadzone szybko, w I kwartale, co umożliwi sprawny powrót do życia gospodarczego i luzowanie restrykcji.
Scenariusz pesymistyczny (około 25 proc. szans)
Założenia:
- Okres znacznego ograniczenia działalności gospodarczej potrwa cały listopad i grudzień. Od nowego roku restrykcje będą znoszone bardzo powoli, a na większą skalę dopiero na początku II kwartału, po sezonie grypowym
- Zamknięte zostaną wszystkie szkoły i żłobki, milion osób znajdzie się na przymusowej kwarantannie
- W działalności firm przemysłowych będą przerwy. Wystąpią też incydentalne przerwy w łańcuchach dostaw
- Przynajmniej do drugiej połowy 2021 r. nie będzie szczepionki
- Nastąpi zapaść systemu ochrony zdrowia i załamanie nastrojów społecznych
Prognozy wskaźników ekonomicznych
- Spadek kwartalnego PKB o 10-15 proc. w IV kwartale 2020 r. — zapaść gospodarcza w skali podobnej do obserwowanej podczas pierwszej fali we Włoszech, Francji i Wielkiej Brytanii
- Spadek produkcji przemysłowej o 15-20 proc. w ujęciu kwartalnym w IV kwartale 2020 r.
- Spadek sprzedaży detalicznej o ok. 15-20 proc. w ujęciu kwartalnym w IV kwartale 2020
Wyjaśnienie
W tym scenariuszu zakładamy, że Polska doświadczy załamania o podobnej skali jak najbardziej dotknięte epidemią kraje UE w II kwartale. Zakładamy zapaść ochrony zdrowia, przekładającą się na znaczne pogorszenie nastrojów konsumenckich i eskalację obaw przed kontaktami z innymi oraz długotrwałym utrzymaniem dotkliwych restrykcji.
Podpis: Ignacy Morawski, główny ekonomista „Pulsu Biznesu”
